ماده ۶۹ قانون مدنی

وقف بر معدوم صحیح نیست مگر به تبع موجود.

توضیح واژگان

وقف در لغت، یعنی ایستادن، حبس کردن و منحصر نمودن چیزی به کسی. و وقف در لغت، یعنی ایستادن و نگاه داشتن.

کلیات توضیحی تفسیری دکترین

وقف برجنین، درصورتی صحیح است که وی، زنده متولد گردد.

به دلیل بهره‌مندی وقف از شخصیت حقوقی، می‌توان گفت که قابلیت وجود موقوفٌ علیه، جهت اعتبار وقف کافی است.

حکم این ماده، نسبت به وقف عام و خاص، قابل تسری است.

وقف بر مساکین شهری که در آن دیار، فقیری وجود ندارد؛ صحیح نیست.

مستندات فقهی

در رابطه با بطلان وقف بر حمل، به دلیل معدوم بودن آن، ادعای اجماع شده‌است.

سوابق فقهی

در بطلان وقفی که طبقه اول موقوفٌ علیهم، موجود نیستند؛ تردیدی وجود ندارد.

وقف به نفع حمل، صحیح نیست.

انتقادات

دلایلی برای توجیه وقف بر معدوم به تبع موجود، بیان گردیده؛ مبتنی بر استحسان بوده؛ و قانع کننده نیست.

مصادیق و نمونه‌ها

• اگر زید، ملک خود را، به نفع عمرو، همسر، و فرزند او وقف نماید؛ در حالی که آنها یا یکی از آن دو، نابارور باشد؛ وقف نسبت به فرزند باطل است.
• اگر زید، خانه خود را، به نفع عمرو وقف نماید؛ و سپس معلوم گردد که عمرو، حین انشای عقد، در قید حیات نبوده؛ چنین وقفی باطل است.