ماده ۷۱۳ قانون مدنی

اگر ضامن به مضمون‌له کمتر از دین داده باشد زیاده بر آن چه داده نمی‌تواند از مدیون مطالبه کند اگر چه دین را صلح به کمتر کرده باشد.

پیشینه

مشابه مفاد این ماده ذیل ماده 780 قانون مدنی مصر و ماده 2013 قانون مدنی فرانسه نیز بیان شده است .

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

فلسفه تاسیس عقد ضمان کمک و احسان  به مضمون عنه و مبتنی بر ارفاق می باشد لذا ضامن فقط به میزان آنچه به مضمون له تادیه نموده ، می تواند از مضمون عنه مطالبه نماید . تادیه دین توسط ضامن ضمن قرارداد صلح به کمتر ( صلح به اقل ) نیز مشمول همین امر بوده و وی نمی تواند بیش از آنچه پرداخته از مضمون عنه مطالبه کند.عده ای معتقدند که حکم مندرج در این ماده با اصل نقل ذمه به ذمه مخالفت دارد چرا که اگر عقد ضمان ذمه مضمون عنه را در مقابل مضمون له بری و ذمه ضامن را مشغول نماید ، دیگر نباید بعد از وقوع ضمان ارتباطی بین دین اصلی و دین ضامن باقی باشد و ضامن باید بتواند در هر حال و حتی اگر به میززان کمتر به مضمون له داده باشد ، تمام دین را از مضمون عنه مطالبه کند.

سوابق و مستندات فقهی

در مورد رجوع ضامن به مضمون عنه گفته اند که « ... فقط به مقداری که پرداخته به او رجوع می کند ، پس اگر مضمون له با ضامن دین را به قسمتی از آن مصالحه کنند یا مضمون له ، ضامن را از بعض آن ابراء نماید ، به مقداری که به وسیله مصالحه و ابراء از ذمه اش ساقط شده رجوع نمی کند» همچنین امام صادق(ع) در مورد سوال شخصی که پرسیده بود میزان استحقاق شخصی که مالی را کفالت می کندو سپس با طلبکار بر بخشی از آنچه کفالت کرده ، صلح می کند چگونه است ؟ فرموده اند : او تنها به همان مقداری حق دارد که بر آن صلح کرده است .

مصادیق و نمونه ها

• کسی از مدیون صد میلیارد ریال ضمانت کرده و بعدا طلبکار آن به نود میلیارد ریال صلح می نماید ، دراین جا ضامن فقط می تواند نود میلیارد ریال از مضمون عنه مطالبه نماید.