نمایش مبدأ برای قانون آیین دادرسی کیفری

'''قانون آیین دادرسی کیفری''' مجموعه قواعد و مقرراتی است که برای کشف جرم، تعقیب جرم، ترتیب دادرسی و اجرای احکام جزایی وضع شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=مساوات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321908|صفحه=|نام۱=نورمحمد|نام خانوادگی۱=صبری|چاپ=1}}</ref> همچنین در [[ماده ۱ قانون آیین دادرسی کیفری]]، این قانون به مجموعه قواعد و مقرراتی تعریف شده‌است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، [[تحقیقات مقدماتی]]، [[میانجی گری]]، صلح میان طرفین، نحوه رسیدگی، صدور رای، طرق اعتراض به آراء، تعیین وظایف و اختیارات مقام قضائی و [[ضابط دادگستری|ضابطان دادگستری]] و رعایت حقوق متهم، بزهدیده و جامعه وضع می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته‌ها و نوآوری‌های آیین دادرسی کیفری (رویکردی آموزشی و کاربردی برای ضابطان دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321912|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=خدابخشی|نام۲=احمد|نام خانوادگی۲=ممبینی|چاپ=1}}</ref>

== نوآوری‌های قانون جدید ==
تغییر اصطلاح تعقیب مجرم به "تعقیب متهم"، پیش‌بینی میانجی گری و صلح" میان طرفین و همچنین تصریح قانونگذار به رعایت "حقوق متهم، بزهدیده و جامعه"از نوآوری‌های قانون آیین دادرسی کیفری جدید نسبت به تعریف مقرر در قانون قدیم است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته‌ها و نوآوری‌های آیین دادرسی کیفری (رویکردی آموزشی و کاربردی برای ضابطان دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321916|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=خدابخشی|نام۲=احمد|نام خانوادگی۲=ممبینی|چاپ=1}}</ref>

== سیر تحولات قانون آیین دادرسی کیفری ==

=== 1.اصول محاکمات جزایی مصوب 1290 ===
نخستین قانون آیین دادرسی مدنی تحت عنوان اصول محاکمات جزایی در سال 1290 و در 506 ماده تصویب گردید و نهایتا در سال 1297 اصلاحاتی در آن صورت گرفت.

=== 2.قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1317 ===
سپس در سال 1317 اصول محاکمات به قانون آیین دادرسی کیفری تغییر نام داد.

=== 3.قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری سال 1378 ===
پس از انقلاب اسلامی قانون آیین دادرسی کیفری تحت عنوان بالا به تصویب رسید که دارای 308 ماده بود.

=== 4.قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری آزمایشی مصوب 1392 ===
این قانون در 570 ماده و 230 تبصره، طبق اصل 85 قانون اساسی در سال 1390 به تصویب کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی رسید و پس از طرح در صحن علنی مجلس در سال 1392 تصویب گردید که قانون مذکور سه سال به صورت آزمایشی اجرا شود. شورای نگهبان در اسفند 1392 قانون فوق را تایید کرد و در سال 1393 قانون مذکور توسط روزنامه رسمی منتشر گردید و طبق ماده 569 همین قانون، از تاریخ 6 ماه پس از تصویب لازم الاجرا گردید. همچنین این قانون در سال 1394 با اصلاحاتی همراه بود.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بایسته ها و نوآوری های آیین دادرسی کیفری (رویکردی آموزشی و کاربردی برای ضابطان دادگستری)|ترجمه=|جلد=|سال=1394|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6665696|صفحه=|نام۱=حسن|نام خانوادگی۱=خدابخشی|نام۲=احمد|نام خانوادگی۲=ممبینی|چاپ=1}}</ref>

[[ماده ۱ قانون موقتی اصول محاکمات جزایی]] مصوب ۱۲۹۱/۵/۳۰ در تعریف قانون آیین دادرسی کیفری بیان می‌داشت:اصول محاکمات جزایی، ترتیبات و قواعدی است که برای کشف و تحقیق جرائم و تعیین مسئولیت مجرمین برحسب مقررات قانونیه وضع شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=مساوات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321928|صفحه=|نام۱=نورمحمد|نام خانوادگی۱=صبری|چاپ=1}}</ref>

در این باره در ماده ۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ بیان شده بود «آیین دادرسی کیفری، مجموعه اصول و مقرراتی است که برای کشف و تحقیق جرائم و تعقیب مجرمان و نحوه رسیدگی و صدور رای و تجدیدنظر و اجرای احکام و تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضائی وضع شده‌است.»<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=مساوات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321932|صفحه=|نام۱=نورمحمد|نام خانوادگی۱=صبری|چاپ=1}}</ref>

در حال حاضر در ماده ۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲، تعریفی جامع و طولانی از آیین دادرسی کیفری ارائه شده‌است که دارای نوآوری‌هایی به شرح آنچه گفته شد، می‌باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=مساوات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321944|صفحه=|نام۱=نورمحمد|نام خانوادگی۱=صبری|چاپ=1}}</ref>

== انتقادات ==
[[ماده ۱ قانون آیین دادرسی کیفری|ماده ۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲]] باوجود آنکه طولانی و جامع در نظر گرفته شده‌است، به دو موضوع مهم از موضوعات آیین دادرسی کیفری اشاره نکرده‌است. آن دو موضوع که از سوی قانونگذار مغفول مانده‌است عبارتند از:صلاحیت مراجع رسیدگی و ادله اثبات اتهام.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=مساوات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321944|صفحه=|نام۱=نورمحمد|نام خانوادگی۱=صبری|چاپ=1}}</ref>

== مراحل آیین دادرسی کیفری ==
از نظر آیین دادرسی کیفری، از زمان وقوع جرم و کشف آن تا زمان اجرای مجازات، پنج مرحله وجود دارد:

# کشف جرم
# تعقیب
# تحقیقات مقدماتی
# رسیدگی و صدور حکم
۵-اجرای احکام<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرحی بر آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1397|ناشر=چتر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6321920|صفحه=|نام۱=بابک|نام خانوادگی۱=فرهی|چاپ=1}}</ref>

== رویه های قضایی ==

* [[نظریه شماره 1004/95/7 مورخ 1395/05/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]

== منابع ==
{{پانویس|۲}}