ماده ۴ قانون مجازات اسلامی

هرگاه قسمتی از جرم یا نتیجه آن در قلمرو حاکمیت ایران واقع شود در حکم جرم واقع شده در جمهوری اسلامی ایران است.

پیشینه

سابقا قانونگذار در بند ب ماده 3 قانون مجازات عمومی مصوب 1352 و ماده 4 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 به مفاد این ماده اشاره داشت.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

در این ماده قانونگذار به اصل صلاحیت سرزمینی نوعی یا عینی اشاره دارد؛ به این معنا که برای احراز صلاحیت دادگاه های ایرانی لازم نیست جرم و نتیجة آن هر دو در یک کشور باشد. بلکه برای مثال در جرائم مستمر، مرکب و به عادت اگر بخشی از جرم در ایران بوده دادگاه های ایران صالح به رسیدگی خواهند بود. گفتنی است که آنچه اهمیت دارد تحقق عنصر مادی جرم در ایران است و تهیه مقدمات ارتکاب جرم، محل اقامتگاه مجرم یا مجنی علیه تاثیری نخواهد داشت. همچنین در صورتی که شخصی در جرم ارتکابی داخل در صلاحیت ایران معاونت داشته باشد شخص معاون نیز بر اساس قوانین ایران قابل محاکمه است هرچند که عمل معاونت به کلی در خارج از قلمرو ایران فعلیت یافته باشد. از طرف دیگر اگر معاون در ایران و مباشر در خارج از کشور باشد، درصورتی معاون در ایران قابل محاکمه خواهد بود که عمل ارتکابی در خارج از کشور جرم محسوب شود، این نظر با ماهیت عاریتی بودن معاونت در ایران مطابقت دارد.

مصادیق و نمونه ها

اگر به وسیله روزنامه ای که در خارج از ایران چاپ شده به شخصی توهین شود و این روزنامه در ایران منتشر شود، این جرم واقع شده در ایران قلمداد میشود.

اگر شخصی در ایران به وسایل متقلبانه متوسل شده و شخص دیگری در خارج از کشور مال را ببرد، هر دو شخص در ایران به جرم کلاهبرداری قابل محاکمه خواهند بود.