ماده ۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (added Category:ضرر و زیان ناشی از جرم using HotCat) |
|||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هرگاه رأی قطعی کیفری مؤثر در ماهیت امر حقوقی باشد، برای دادگاهی که به امر حقوقی یا ضرر و زیان رسیدگی می‌کند، لازم الاتباع است. | '''ماده ۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری''': هرگاه [[حکم قطعی|رأی قطعی]] کیفری مؤثر در ماهیت امر حقوقی باشد، برای دادگاهی که به امر حقوقی یا [[ضرر و زیان ناشی از جرم|ضرر و زیان]] رسیدگی می‌کند، [[لازم الاتباع]] است. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده قبلی]]}} | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۱۹ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}} | * {{زیتونی|[[ماده ۱۹ قانون آیین دادرسی کیفری|مشاهده ماده بعدی]]}} | ||
== توضیح واژگان == | |||
مقصود از رای قطعی، رایی است که قابلیت اجرایی دارد. طبق [[ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی]]، هیچ حکمی از احکام دادگاه‌های دادگستری به موقع اجرا گذارده نمی‌شود مگر این که قطعی شده یا قرار اجرای موقت آن در مواردی که قانون معین می‌کند، صادر شده باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=کمیسیون‌های شهرداری|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=بهنامی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6362240|صفحه=|نام۱=علیرضا|نام خانوادگی۱=میرزایی|چاپ=1}}</ref>به عبارت دیگر رای قطعی، رایی است که قابلیت اجرا داشته باشد و این رای یا به صورت غیرقابل [[اعتراض]] صادر می‌شود یا اینکه قابل اعتراض بوده، اما با تأیید در مرجع بالاتر یا انقضای موعد اعتراض، قطعیت یافته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=فکرسازان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=460504|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=مهاجری|چاپ=1}}</ref> | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | == نکات توضیحی تفسیری دکترین == | ||
در این باره گفتنی است | در این باره گفتنی است که اگر [[جنبه عمومی جرم]] منتهی به محکومیت در [[دادگاه کیفری]] شده باشد، به دلیل احراز وقوع [[جرم]]، [[دادگاه حقوقی]] ملزم به تبعیت از این حکم به منظور جبران خسارت وارده به [[مدعی خصوصی]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4959200|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref>ضمناً تنها آن بخش از حکم دادگاه که ناظر بر جنبه کیفری موضوع است در دعوای حقوقی لازم الاتباع است اما حکم دادگاه کیفری در [[دعوای خصوصی]] به دلیل ماهیت حقوقی آن، نمی‌تواند برای دادگاه حقوقی الزام‌آور باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4658504|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref>همچنین اگر صدور حکم [[برائت]] در جنبه عمومی به لحاظ مجرمانه نبودن عمل یا به لحاظ حقوقی بودن موضوع باشد، دادگاه حقوقی ملزم به تبعیت از حکم دادگاه کیفری نیست، به این دلیل که ممکن است عمل انجام شده، یک [[تخلف اداری]] یا [[تخلف انضباطی|انضباطی]] باشد که در این حالت اگر چه وقوع عمل محرز است اما به دلایل ذکر شده قابل [[تعقیب]] نیست؛ بنابراین دادگاه باید به امر حقوقی رسیدگی و حکم مقتضی را صادر کند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=جنگل|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4959212|صفحه=|نام۱=رجب|نام خانوادگی۱=گلدوست جویباری|چاپ=2}}</ref> لازم است ذکر شود قاعده ای خلاف قاعده مقرر در متن ماده وجود ندارد و تنها استثنای آن لزوم تبعیت مرجع کیفری از حکم دادگاه حقوقی پس از صدور [[قرار اناطه]] است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4658532|صفحه=|نام۱=علی|نام خانوادگی۱=خالقی|چاپ=1}}</ref> | ||
==نکات توصیفی هوش مصنوعی== | |||
{{هوش مصنوعی (ماده)}} | |||
* '''لزوم تبعیت دادگاه حقوقی از رأی قطعی کیفری''': در صورتی که رأی قطعی کیفری مؤثر در ماهیت امر حقوقی باشد، دادگاه حقوقی یا دادگاهی که به ضرر و زیان رسیدگی می‌کند، موظف به تبعیت از این رأی است. | |||
* '''رابطه متقابل رأی کیفری و حقوقی''': این ماده نشان‌دهنده ارتباط میان دادرسی کیفری و حقوقی است، به این معنی که در برخی موارد، حکم قطعی کیفری بر فرآیند رسیدگی به مسائل حقوقی یا ضرر و زیان تأثیرگذار است. | |||
* '''اجرای رأی کیفری در دادرسی حقوقی''': رأی قطعی کیفری در صورتی که بر ماهیت امر حقوقی تأثیرگذار باشد، لازم‌الاتباع برای دادگاه حقوقی است و دادگاه نمی‌تواند برخلاف آن رأی تصمیم‌گیری کند. | |||
* '''اثر ماهوی رأی کیفری بر پرونده‌های حقوقی''': این ماده تأکید دارد که رأی قطعی کیفری که بر ماهیت دعواهای حقوقی یا ضرر و زیان تأثیر دارد، به عنوان مبنای تصمیم‌گیری در دادگاه‌های حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. | |||
* '''تأثیر احکام کیفری بر دعاوی حقوقی''': رأی کیفری می‌تواند در دعاوی حقوقی یا ضرر و زیان مؤثر باشد، به این معنا که دادگاه حقوقی باید به آن رأی احترام بگذارد و بر اساس آن عمل کند. | |||
== رویه های قضایی == | |||
* [[نظریه شماره 7/99/1138 مورخ 1399/09/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ضابطه لازم الاتباع بودن و تاثیر رای قطعی کیفری در امر حقوقی]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1402/461 مورخ 1402/11/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تبعیت دادگاه حقوقی از آرای دادگاه کیفری]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1400/845 مورخ 1400/10/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعتبار رای کیفری اشتباه در دادگاه حقوقی]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/2021 مورخ 1400/01/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه|نظریه شماره 7/99/2021 مورخ 1400/01/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم تبعیت یا عدم تبعیت دادگاه حقوقی از رای دادگاه کیفری در باب صدور قرار تامین خواسته]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/310 مورخ 1399/04/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره محکومیت به پرداخت چک بر اساس سند جعلی]] | |||
* [[نظریه شماره 7/99/477 مورخ 1399/05/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره حق اعتراض ثالث نسبت به قسمت حقوقی حکم ضرر و زیان ناشی از جرم]] | |||
* [[نظریه شماره 7/1401/975 مورخ 1401/10/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ابطال سند انتقال، در جرم انتقال مال غیر]] | |||
* [[نظریه شماره 7/98/2041 مورخ 1399/02/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه استرداد سفته در فرض صدور حکم به خیانت در امانت محکوم له دعوای حقوقی]] | |||
* [[نظریه شماره 1196/96/7 مورخ 1396/05/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]] | |||
== مقالات مرتبط == | |||
* [[تأملی بر احقاق حقوق قربانیان سلاحهای شیمیایی در پرتو صلاحیت مدنی جهانی]] | |||
* [[اعتبار قضیۀ قضاوت‌شدۀ کیفری در مدنی در حقوق ایران و فرانسه]] | |||
* [[مبانی و شرایط حجیت آرای کیفری در دعاوی مدنی]] | |||
* [[مسئولیت مدنی پلیس]] | |||
* [[تناسب در قرارهای تأمین کیفری]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}} | {{مواد قانون آیین دادرسی کیفری}} | ||
[[رده:مواد قانون آیین دادرسی کیفری]] | [[رده:مواد قانون آیین دادرسی کیفری]] | ||
[[رده:دعوای عمومی و دعوای خصوصی]] | [[رده:دعوای عمومی و دعوای خصوصی]] | ||
[[رده:ضرر و زیان ناشی از جرم]] | [[رده:ضرر و زیان ناشی از جرم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۸
ماده ۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری: هرگاه رأی قطعی کیفری مؤثر در ماهیت امر حقوقی باشد، برای دادگاهی که به امر حقوقی یا ضرر و زیان رسیدگی می‌کند، لازم الاتباع است.
توضیح واژگان
مقصود از رای قطعی، رایی است که قابلیت اجرایی دارد. طبق ماده ۱ قانون اجرای احکام مدنی، هیچ حکمی از احکام دادگاه‌های دادگستری به موقع اجرا گذارده نمی‌شود مگر این که قطعی شده یا قرار اجرای موقت آن در مواردی که قانون معین می‌کند، صادر شده باشد.[۱]به عبارت دیگر رای قطعی، رایی است که قابلیت اجرا داشته باشد و این رای یا به صورت غیرقابل اعتراض صادر می‌شود یا اینکه قابل اعتراض بوده، اما با تأیید در مرجع بالاتر یا انقضای موعد اعتراض، قطعیت یافته باشد.[۲]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این باره گفتنی است که اگر جنبه عمومی جرم منتهی به محکومیت در دادگاه کیفری شده باشد، به دلیل احراز وقوع جرم، دادگاه حقوقی ملزم به تبعیت از این حکم به منظور جبران خسارت وارده به مدعی خصوصی است.[۳]ضمناً تنها آن بخش از حکم دادگاه که ناظر بر جنبه کیفری موضوع است در دعوای حقوقی لازم الاتباع است اما حکم دادگاه کیفری در دعوای خصوصی به دلیل ماهیت حقوقی آن، نمی‌تواند برای دادگاه حقوقی الزام‌آور باشد.[۴]همچنین اگر صدور حکم برائت در جنبه عمومی به لحاظ مجرمانه نبودن عمل یا به لحاظ حقوقی بودن موضوع باشد، دادگاه حقوقی ملزم به تبعیت از حکم دادگاه کیفری نیست، به این دلیل که ممکن است عمل انجام شده، یک تخلف اداری یا انضباطی باشد که در این حالت اگر چه وقوع عمل محرز است اما به دلایل ذکر شده قابل تعقیب نیست؛ بنابراین دادگاه باید به امر حقوقی رسیدگی و حکم مقتضی را صادر کند.[۵] لازم است ذکر شود قاعده ای خلاف قاعده مقرر در متن ماده وجود ندارد و تنها استثنای آن لزوم تبعیت مرجع کیفری از حکم دادگاه حقوقی پس از صدور قرار اناطه است.[۶]
نکات توصیفی هوش مصنوعی
 | محتوای مندرج در این قسمت توسط هوش مصنوعی تولید شده است. |
- لزوم تبعیت دادگاه حقوقی از رأی قطعی کیفری: در صورتی که رأی قطعی کیفری مؤثر در ماهیت امر حقوقی باشد، دادگاه حقوقی یا دادگاهی که به ضرر و زیان رسیدگی می‌کند، موظف به تبعیت از این رأی است.
- رابطه متقابل رأی کیفری و حقوقی: این ماده نشان‌دهنده ارتباط میان دادرسی کیفری و حقوقی است، به این معنی که در برخی موارد، حکم قطعی کیفری بر فرآیند رسیدگی به مسائل حقوقی یا ضرر و زیان تأثیرگذار است.
- اجرای رأی کیفری در دادرسی حقوقی: رأی قطعی کیفری در صورتی که بر ماهیت امر حقوقی تأثیرگذار باشد، لازم‌الاتباع برای دادگاه حقوقی است و دادگاه نمی‌تواند برخلاف آن رأی تصمیم‌گیری کند.
- اثر ماهوی رأی کیفری بر پرونده‌های حقوقی: این ماده تأکید دارد که رأی قطعی کیفری که بر ماهیت دعواهای حقوقی یا ضرر و زیان تأثیر دارد، به عنوان مبنای تصمیم‌گیری در دادگاه‌های حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تأثیر احکام کیفری بر دعاوی حقوقی: رأی کیفری می‌تواند در دعاوی حقوقی یا ضرر و زیان مؤثر باشد، به این معنا که دادگاه حقوقی باید به آن رأی احترام بگذارد و بر اساس آن عمل کند.
رویه های قضایی
- نظریه شماره 7/99/1138 مورخ 1399/09/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ضابطه لازم الاتباع بودن و تاثیر رای قطعی کیفری در امر حقوقی
- نظریه شماره 7/1402/461 مورخ 1402/11/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تبعیت دادگاه حقوقی از آرای دادگاه کیفری
- نظریه شماره 7/1400/845 مورخ 1400/10/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اعتبار رای کیفری اشتباه در دادگاه حقوقی
- نظریه شماره 7/99/2021 مورخ 1400/01/28 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم تبعیت یا عدم تبعیت دادگاه حقوقی از رای دادگاه کیفری در باب صدور قرار تامین خواسته
- نظریه شماره 7/99/477 مورخ 1399/05/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره حق اعتراض ثالث نسبت به قسمت حقوقی حکم ضرر و زیان ناشی از جرم
- نظریه شماره 7/1401/975 مورخ 1401/10/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره ابطال سند انتقال، در جرم انتقال مال غیر
- نظریه شماره 7/98/2041 مورخ 1399/02/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نحوه استرداد سفته در فرض صدور حکم به خیانت در امانت محکوم له دعوای حقوقی
- نظریه شماره 1196/96/7 مورخ 1396/05/29 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
مقالات مرتبط
- تأملی بر احقاق حقوق قربانیان سلاحهای شیمیایی در پرتو صلاحیت مدنی جهانی
- اعتبار قضیۀ قضاوت‌شدۀ کیفری در مدنی در حقوق ایران و فرانسه
- مبانی و شرایط حجیت آرای کیفری در دعاوی مدنی
- مسئولیت مدنی پلیس
- تناسب در قرارهای تأمین کیفری
منابع
- ↑ علیرضا میرزایی. کمیسیون‌های شهرداری. چاپ 1. بهنامی، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6362240
- ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد اول). چاپ 1. فکرسازان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 460504
- ↑ رجب گلدوست جویباری. آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392. چاپ 2. جنگل، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4959200
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4658504
- ↑ رجب گلدوست جویباری. آیین دادرسی کیفری منطبق با ق.آ.د. ک جدید مصوب 1392. چاپ 2. جنگل، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4959212
- ↑ علی خالقی. نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری. چاپ 1. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4658532