ماده ۸۹۷ قانون مدنی

اشخاصی که گاه به فرض و گاهی به قرابت ارث می‌برند عبارتند از: پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای ابی یا ابوینی و کلاله امی.

توضیح واژگان

به اقربای در خط اطراف متوفی، کلاله گویند.(25078)

میراث المسمی، یعنی فروض ارث بری مقرر در قرآن.(86215)

فرض، عبارت است از سهم مقرر در قرآن.(1018212)

پیشینه

در آیین زرتشت، دختر از پدر خویش، نصف سهم پسر را به ارث می برد. و دختر از مادرش، برابر با سهم پسر، ارث خواهدبرد.(767619) و در دین مسیح، سهم پسر و دختر از ترکه، برابر است.(767617)

نکات توضیحی تفسیری دکترین

درصورتیکه ورثه متوفی، منحصر به کلاله امی باشد؛ درصورت واحد بودن، یک ششم ماترک را به فرض می برد؛ و بقیه را به قرابت، و درفرض تعدد کلاله امی، یک سوم را به فرض می برند؛ و مابقی رابه قرابت.(361308)  و درصورتیکه ورثه متوفی، منحصر به یک خواهر ابی باشد؛ وی نصف ترکه را به فرض، و مابقی را به رد خواهدبرد.(271341) (3725) و درصورت وجود فرزند برای متوفی، پدر او فرض بر بوده؛ و درغیراینصورت، قرابت بر است.(3722)

مستندات فقهی

آیه 176 سوره نساء " یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلالَةِ إِنِ امْرُؤٌ هَلَکَ لَیْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا نِصْفُ مَا تَرَکَ وَهُوَ یَرِثُهَا إِنْ لَمْ یَکُنْ لَهَا وَلَدٌ فَإِنْ کَانَتَا اثْنَتَیْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَکَ وَإِنْ کَانُوا إِخْوَةً رِجَالا وَنِسَاءً فَلِلذَّکَرِ مِثْلُ حَظِّ الأنْثَیَیْنِ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ أَنْ تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ" برخی اشخاصی را که گاه به فرض، و گاهی هم به قرابت، ارث می برند؛ برشمرده است.(289229)