محدودیت در آزادی‌های قراردادی به منظور مقابله با انحصار: مطالعه موردی حقوق ایران

محدودیت در آزادی‌های قراردادی به منظور مقابله با انحصار: مطالعه موردی حقوق ایران نام مقاله ای از حمید رضا علومی یزدی و حمید رضا شاه بابای بوده که در شماره هفدهم (دی 1398) دانشنامه حقوق اقتصادی منتشر شده است.

چکیده

حقوق قراردادها بطور عام و اصل آزادی قراردادی به طورخاص تنظیم کننده روابط اقتصادی و تضمین کننده منافع شخصی افراد در  مبادلات و توافقات اقتصادی بوده و اصولاً نسبت به سیاست‌های اقتصادی و تحقق اهداف دولت ها بی‌طرف می‌باشد.  لذا در شرایط کاستی بازار قواعد حقوق خصوصی نمی‌تواند نقش موثری در بهبود شرایط ایفا نماید.  اما با افول تقابل بین اقتصاد دولتی و اقتصاد بازار و با این پیش فرض که بازار و دولت به عنوان دو نهاد مکمل باید در تحقق دولت رفاه ایفای نقش نمایند،  قانونگذار با استفاده از حقوق عمومی به تنظیم اقتصاد در این شرایط پرداخته و بعضاً دامنه اصول از پیش مسلم حقوق خصوصی مانند اصل آزادی قراردادی که یادگار دوران شکوفایی اقتصاد آزاد می‌باشد را محدود می‌نماید.

  مقابله با انحصار به عنوان یکی از کاستی‌های بازار نیازمند  مداخله دولت از طریق ایجاد محدودیت در اصل آزادی قراردادی است. در این راستا قانونگذار از طریق ایجاد محدودیت و تعیین ضمانت اجرای تعلیق، فسخ و بطلان قراردادهای خصوصی افراد که مخل به ایجاد شرایط رقابتی در بازار هستند، اصل آزادی قراردادی افراد را محدود ساخته است. محدودیت در قرارداد هایی که با سوء استفاده از موقعیت برتر و یا با درج شروط غیر منصفانه تنظیم شده اند و تعیین ضمانت اجراهای قابل اعمال توسط نهاد ناظر بر رقابت  شیوه ای است که قانونگذار ایرانی، با کمی شتابزدگی در تطبیق و سنجش سازگاری آن ها با نظام حقوقی و قضایی ملی، در قانون موسوم به نحوه اجرای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی پذیرفته است.

کلید واژه ها

• انحصار
• آزادی قراردادی
• شکست های بازار
• نظم عمومی اقتصادی

مواد مرتبط

• ماده 10 قانون مدنی
• ماده 190 قانون مدنی
• ماده 232 قانون مدنی
• ماده 1 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 44 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 45 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 46 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 50 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 61 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 68 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی
• ماده 1 قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان
• ماده 46 قانون تجارت الکترونیکی