ماده ۵۰۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم [[جاسوسی]] شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد. | '''ماده ۵۰۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)''': هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم [[جاسوسی]] شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده قبلی]]}} | |||
*{{زیتونی|[[ماده ۵۰۳ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
== توضیح واژگان == | == توضیح واژگان == | ||
منظور از «دولت خارجی» در این ماده، کل نظام حاکم بر آن کشور و در معنایی اعم از [[قوای سه‌گانه]] به کار رفته‌است. بدیهی است جاسوسی به نفع اشخاص، شرکت‌ها یا سازمان‌های خارجی، مشمول این ماده قرار نمی‌گیرد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=857508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> همچنین شمول این ماده در مواردی که دولت مورد نظر توسط ایران به رسمیت شناخته نشده باشد، محل تردید است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=386720|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | منظور از «دولت خارجی» در این ماده، کل نظام حاکم بر آن کشور و در معنایی اعم از [[قوای سه‌گانه]] به کار رفته‌است. بدیهی است جاسوسی به نفع اشخاص، شرکت‌ها یا سازمان‌های خارجی، مشمول این ماده قرار نمی‌گیرد<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=857508|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> همچنین شمول این ماده در مواردی که دولت مورد نظر توسط ایران به رسمیت شناخته نشده باشد، محل تردید است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات)|ترجمه=|جلد=|سال=1377|ناشر=فیض|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=386720|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=2}}</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۴: | ||
این جرم از [[جرم عمدی|جرایم عمدی]] است و مرتکب باید علاوه بر آنکه به نحو [[عمد|عامدانه]]، [[سند محرمانه|اسناد و اطلاعات محرمانه]] ای را [[تحصیل]] می‌کند، قصد تسلیم آن به کشور خارجی را نیز داشته باشد و اگر فردی بدون این قصد مرتکب جرم شود، مشمول این ماده قرار نمی‌گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=430148|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | این جرم از [[جرم عمدی|جرایم عمدی]] است و مرتکب باید علاوه بر آنکه به نحو [[عمد|عامدانه]]، [[سند محرمانه|اسناد و اطلاعات محرمانه]] ای را [[تحصیل]] می‌کند، قصد تسلیم آن به کشور خارجی را نیز داشته باشد و اگر فردی بدون این قصد مرتکب جرم شود، مشمول این ماده قرار نمی‌گیرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی)|ترجمه=|جلد=|سال=1386|ناشر=دانشگاه تهران|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=430148|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=13}}</ref> | ||
== رویه قضایی == | |||
به موجب نظریه مشورتی به شماره 8827/7_1380/10/29 جاسوسی عبارت است از بدست آوردن اطلاعات سری و محرمانه و دادن آن ها به دولت یا دول بیگانه. اعم ازینکه مرتکب ایرانی باشد یا غیر ایرانی. اما خیانت به کشور عبارت است از اینکه شخصی ایرانی عالماً و عامداً کاری کند که بر خلاف مصالح امنیتی یا سیاسی یا اقتصادی کشور باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=گالوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6280484|صفحه=|نام۱=سیدعلیرضا|نام خانوادگی۱=میرکمالی|نام۲=سحر|نام خانوادگی۲=صالح احمدی|چاپ=4}}</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)}} | |||
[[رده:جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور]] | [[رده:جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور]] | ||
[[رده:جاسوسی به نفع | [[رده:جاسوسی به نفع دولت بیگانه]] | ||
[[رده:جاسوسی]] | |||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]] | |||
[[رده:جرایم ضد امنیت داخلی و خارجی کشور]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۰۰
ماده ۵۰۲ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات): هر کس به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در قلمرو ایران مرتکب یکی از جرایم جاسوسی شود به نحوی که به امنیت ملی صدمه وارد نماید به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
توضیح واژگان
منظور از «دولت خارجی» در این ماده، کل نظام حاکم بر آن کشور و در معنایی اعم از قوای سه‌گانه به کار رفته‌است. بدیهی است جاسوسی به نفع اشخاص، شرکت‌ها یا سازمان‌های خارجی، مشمول این ماده قرار نمی‌گیرد[۱] همچنین شمول این ماده در مواردی که دولت مورد نظر توسط ایران به رسمیت شناخته نشده باشد، محل تردید است.[۲]
منظور از «ایراد صدمه به امنیت ملی» این است که رفتار مزبور بتواند سبب مخالفت، دشمنی و تیرگی روابط با سایر کشورها شود.[۳]
پیشینه
این جرم، سابقا در ماده 8 قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب ۱۳۶۲ پیش بینی شده بود، به موجب این ماده:"مجازات مقرر در ماده قبل شامل کسانی نیز خواهد شد که جرم جاسوسی را به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانه دیگر در خاک ایران مرتکب شوند."[۴]
نکات توضیحی تفسیری دکترین
در این ماده، جاسوسی به نفع یک دولت بیگانه و به ضرر دولت بیگانهٔ دیگر، به شرط صدمه وارد کردن به امنیت ملی ایران، جرم، تلقی شده است. مرتکب این جرم، می‌تواند هر شخص ایرانی یا خارجی، نظامی یا غیرنظامی، کارمند یا غیر کارمند باشد[۵] که در قلمرو زمینی، هوایی و دریایی ایران اقدام به جاسوسی نموده‌است.[۶] منظور از جاسوسی در معنای خاص کلمه، تحصیل و ارائه اطلاعات از یک کشور به کشور دیگر است،[۷]هرچند عده ای معتقدند هرگونه اقدام علیه امنیت ملی ایران در قالب جرائم جاسوسی یا جرائم مرتبط با آن، مشمول این ماده قرار خواهد گرفت.[۸]تشخیص اینکه آیا اقدام فرد جاسوسی محسوب می‌شود یا خیر، بر عهده قاضی پرونده خواهد بود.[۹]رسیدگی به این جرم، منوط به درخواست کشور بیگانه نبوده و رضایت آن کشور نیز تأثیری در ادامه رسیدگی نخواهد داشت.[۱۰]از آنجا که تحقق این جرم، منوط به ایراد صدمه به امنیت ملی ایران است، این جرم از جمله جرائم مقید می‌باشد.[۱۱]
این جرم از جرایم عمدی است و مرتکب باید علاوه بر آنکه به نحو عامدانه، اسناد و اطلاعات محرمانه ای را تحصیل می‌کند، قصد تسلیم آن به کشور خارجی را نیز داشته باشد و اگر فردی بدون این قصد مرتکب جرم شود، مشمول این ماده قرار نمی‌گیرد.[۱۲]
رویه قضایی
به موجب نظریه مشورتی به شماره 8827/7_1380/10/29 جاسوسی عبارت است از بدست آوردن اطلاعات سری و محرمانه و دادن آن ها به دولت یا دول بیگانه. اعم ازینکه مرتکب ایرانی باشد یا غیر ایرانی. اما خیانت به کشور عبارت است از اینکه شخصی ایرانی عالماً و عامداً کاری کند که بر خلاف مصالح امنیتی یا سیاسی یا اقتصادی کشور باشد.[۱۳]
منابع
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 857508
- ↑ عباس زراعت. شرح قانون مجازات اسلامی (جلد اول) (بخش تعزیرات). چاپ 2. فیض، 1377. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 386720
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430136
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 432252
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430116
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430132
- ↑ حسین میرمحمدصادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد سوم) (جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی) (مطالعه تطبیقی). چاپ 17. میزان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 432264
- ↑ حسن عالی پور و نوروز کارگری. جرایم ضد امنیت ملی. چاپ 1. خرسندی، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2103516
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714588
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714556
- ↑ عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 714552
- ↑ ایرج گلدوزیان. حقوق جزای اختصاصی (جرایم علیه تمامیت جسمانی- شخصیت معنوی- اموال و مالکیت- امنیت و آسایش عمومی) (علمی-کاربردی). چاپ 13. دانشگاه تهران، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 430148
- ↑ سیدعلیرضا میرکمالی و سحر صالح احمدی. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد دوم). چاپ 4. گالوس، 1400. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280484