ماده ۳۹۸ قانون مجازات اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «اگر عضو مورد جنایت و عضو مورد قصاص، هر دو ناقص یا ناسالم باشند، فقط درصورتی ...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اگر عضو مورد جنایت و عضو مورد | '''ماده ۳۹۸ قانون مجازات اسلامی''': اگر عضو مورد [[جنایت]] و عضو مورد [[قصاص عضو|قصاص]]، هر دو ناقص یا ناسالم باشند، فقط درصورتی که نقصان و عدم سلامت در عضو مورد قصاص، مساوی یا بیشتر از عضو مورد جنایت باشد، [[حق قصاص]] ثابت است. | ||
*{{زیتونی|[[ماده ۳۹۷ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}} | |||
*{{زیتونی|[[ماده ۳۹۹ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}} | |||
== نکات توضیحی تفسیری دکترین == | |||
این ماده را باید از مصادیق شرط تساوی اعضاء در قصاص تلقی کرد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4148324|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>گروهی معتقدند حکم این ماده، با حکم [[ماده 396 قانون مجازات اسلامی]] در [[تعارض قوانین|تعارض]] است، زیرا به موجب آن ماده ، امکان قصاص عضو سالم در برابر عضو معیوب وجود دارد، درحالی که این ماده چنین امکانی را منع کرده است، اما باید گفته شود این دو ماده با یکدیگر متفاوتند، چرا که ماده 396 در مقام بیان حالاتی است که عضو مورد قصاص، کاملاً سالم و عضو مورد جنایت، معیوب باشد، در حالی که در این ماده، هر دو عضو معیوب هستند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4148356|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>لذا تساوی در سلامت و کامل بودن، با تساوی در ناقص یا ناسالم بودن منافاتی ندارد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=گالوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275984|صفحه=|نام۱=علیرضا|نام خانوادگی۱=میرکمالی|نام۲=سحر|نام خانوادگی۲=صالح احمدی|چاپ=4}}</ref> همچنین قسمت اخیر ماده فوق را متضمن این معنا دانسته اند که فزونی عدم سلامت یا فزونی نقصان عضو مرتکب، مانع قصاص نیست، اما خلاف این امر صادق نمی باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1400|ناشر=گالوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6275988|صفحه=|نام۱=علیرضا|نام خانوادگی۱=میرکمالی|نام۲=سحر|نام خانوادگی۲=صالح احمدی|چاپ=4}}</ref> | |||
== نکات توضیحی == | |||
در واقع در این ماده لازم است عضو ناقص یا ناسالم از حیث عدم سلامت یا نقصان، مساوی با عضو دیگر باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4489672|صفحه=|نام۱=محمدرضا|نام خانوادگی۱=الهی منش|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=مرادی اوجقاز|چاپ=1}}</ref> | |||
== مطالعات فقهی == | |||
=== سوابق فقهی === | |||
گروهی از فقها معتقدند دست فلج و معیوب در مقابل دست سالم قطع می شود. مگر این که اهل خبره معتقد به مرگ جانی در فرض قصاص باشند.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد اول)|ترجمه=|جلد=|سال=1390|ناشر=خرسندی|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3689620|صفحه=|نام۱=|نام خانوادگی۱=|چاپ=1}}</ref> همچنین به باور فقهای شافعی، قطع کردن دستی که بیحسی و فلجی در آن کمتر از عضو قطع شده باشد، جایز می باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=بررسی تطبیقی قصاص و دیات در فقه مذاهب خمسه|ترجمه=|جلد=|سال=1393|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4910932|صفحه=|نام۱=فریبا|نام خانوادگی۱=حاجی علی|نام۲=اکرم|نام خانوادگی۲=محمدی ارانی|چاپ=1}}</ref> | |||
== منابع == | |||
{{پانویس}} | |||
{{مواد قانون مجازات اسلامی}} | |||
[[رده:قصاص عضو]] | |||
[[رده:شرایط قصاص عضو]] | |||
[[رده:شرط تساوی در قصاص]] | |||
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]] | |||
[[رده:قصاص]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۲
ماده ۳۹۸ قانون مجازات اسلامی: اگر عضو مورد جنایت و عضو مورد قصاص، هر دو ناقص یا ناسالم باشند، فقط درصورتی که نقصان و عدم سلامت در عضو مورد قصاص، مساوی یا بیشتر از عضو مورد جنایت باشد، حق قصاص ثابت است.
نکات توضیحی تفسیری دکترین
این ماده را باید از مصادیق شرط تساوی اعضاء در قصاص تلقی کرد.[۱]گروهی معتقدند حکم این ماده، با حکم ماده 396 قانون مجازات اسلامی در تعارض است، زیرا به موجب آن ماده ، امکان قصاص عضو سالم در برابر عضو معیوب وجود دارد، درحالی که این ماده چنین امکانی را منع کرده است، اما باید گفته شود این دو ماده با یکدیگر متفاوتند، چرا که ماده 396 در مقام بیان حالاتی است که عضو مورد قصاص، کاملاً سالم و عضو مورد جنایت، معیوب باشد، در حالی که در این ماده، هر دو عضو معیوب هستند.[۲]لذا تساوی در سلامت و کامل بودن، با تساوی در ناقص یا ناسالم بودن منافاتی ندارد.[۳] همچنین قسمت اخیر ماده فوق را متضمن این معنا دانسته اند که فزونی عدم سلامت یا فزونی نقصان عضو مرتکب، مانع قصاص نیست، اما خلاف این امر صادق نمی باشد.[۴]
نکات توضیحی
در واقع در این ماده لازم است عضو ناقص یا ناسالم از حیث عدم سلامت یا نقصان، مساوی با عضو دیگر باشد.[۵]
مطالعات فقهی
سوابق فقهی
گروهی از فقها معتقدند دست فلج و معیوب در مقابل دست سالم قطع می شود. مگر این که اهل خبره معتقد به مرگ جانی در فرض قصاص باشند.[۶] همچنین به باور فقهای شافعی، قطع کردن دستی که بیحسی و فلجی در آن کمتر از عضو قطع شده باشد، جایز می باشد.[۷]
منابع
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4148324
- ↑ عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4148356
- ↑ علیرضا میرکمالی و سحر صالح احمدی. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول). چاپ 4. گالوس، 1400. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275984
- ↑ علیرضا میرکمالی و سحر صالح احمدی. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (جلد اول). چاپ 4. گالوس، 1400. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6275988
- ↑ محمدرضا الهی منش و محسن مرادی اوجقاز. حقوق کیفری اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4489672
- ↑ ترجمه مبانی تکملةالمنهاج (جلد اول). چاپ 1. خرسندی، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3689620
- ↑ فریبا حاجی علی و اکرم محمدی ارانی. بررسی تطبیقی قصاص و دیات در فقه مذاهب خمسه. چاپ 1. میزان، 1393. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4910932