ماده ۱۹۱ قانون مدنی

ماده ۱۹۱ قانون مدنی: عقد محقق می‌شود به قصد انشاء به شرط مقرون بودن به چیزی که دلالت بر قصد کند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«رضا»، یعنی اشتیاق به ایجاد نمودن.

«قصد انشاء»، یعنی ایجاد امر مورد تصور.

به رضایی که در درون انسان وجود داشته و هنوز جهت تحقق عمل حقوقی، ابراز نگردیده‌است؛ «اراده باطنی» گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

تعهد، باید کاشف از قصد انشاء، یعنی ایجاب و قبول باشد. عدم امکان ایجاد عقد بدون تراضی و ایجاب و قبول، دلالت بر این دارد که تراضی و ایجاب و قبول، از عناصر عقد به‌شمار می‌آیند. در مورد اعیان خارجی، تعهد به محض ایجاب و قبول، به خودی خود واقع گردیده و صورت خارجی پیدا می‌نماید، مانند بیع، که پس از توافق طرفین و قبل از قبض، تحقق می‌یابد، در واقع صیغه، یعنی ایجاب و قبول، یکی از ارکان بیع است.

برخی عقود نظیر بیع و اجاره، نیازمند دو قصد انشاء هستند؛ ولی برخی دیگر، مانند رهن، با یک قصد انشاء و یک رضای بدون قصد انشاء تحقق می‌یابند.

گفتنی است قصد و رضا، می‌تواند به طرقی غیر از لفظ واقع گردد، در مقابل، انتقاد شده‌است که قصد انشاء، فقط با لفظ محقق می‌گردد.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره ابطال سند رسمی به استناد مبایعه نامه عادی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۱۲۰۱۲۸۸)
• رای دادگاه درباره اعتبار مبایعه نامه فاقد کد رهگیری (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۰۰۵۲)
• رای دادگاه درباره اعتبار محدود کردن اختیارات مدیران شرکت در اساسنامه در مقابل ثالث (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۰۰۰۸۴۹)
• رای دادگاه درباره اعتراض به توقیف ملک ثبت شده بر اساس سند عادی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۰۵۷۰)

مقالات مرتبط

• کارایی اقتصادی شرط وجه التزام برای مبیعِ مستحق للغیر درآمده (فراتر از آرای وحدت رویه شماره ۷۳۳ و ۸۱۱)
• تبیین جوهرة اندیشه استاد جعفری لنگرودی در مقام تعارض اراده باطنی و ظاهری در نظام قراردادها
• عقد در آیینه اندیشه «استاد جعفری لنگرودی»
• برزخ بین عقد و ایقاع (ماهیت ثالث در اعمال حقوقی)
• جایگاه ثبت رسمی قرارداد در قانون پیش فروش ساختمان ۱۳۸۹
• زمان و مکان تشکیل قرارداد الکترونیکی
• شیوه‌های تفسیر قرارداد در نظام حقوقی ایران و انگلستان
• مبانی و کارکرد قاعدۀ تفسیر علیه انشاء کننده در حقوق قراردادها
• زمان وقوع عقد از طریق واسطه‌های الکترونی (همسویی قانون تجارت الکترونیک ایران با قواعد حاکم بر تجارت بین‌المللی)
• قواعد مورد استناد قاضی در تفسیر عقد در فقه اسلامی، حقوق موضوعه ایران، مصر و لبنان
• بررسی لزوم یا عدم لزوم شرایط اساسی صحت قراردادها در مورد شروط ضمن عقد
• نحوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی و ویژگی‌های آن
• مطالعه تطبیقی مفهوم «اصل صحت» در تفسیر قراردادها
• مفهوم اکراه و تأثیر آن بر اراده با نگاهی به حقوق فرانسه و مصر
• بررسی تطبیقی امکان سرایت قواعد قبول پستی بر قبول الکترونیکی
• ضرورت ابلاغ اراده و حفظ مصلحت در اعمال حقوقی