ماده ۲۴۶ قانون مجازات اسلامی

قذف باید روشن و بدون ابهام بوده، نسبت دهنده به معنای لفظ آگاه و قصد انتساب داشته باشد گرچه مقذوف یا مخاطب در حین قذف از مفاد آن آگاه نباشد. تبصره ـ قذف علاوه بر لفظ با نوشتن، هرچند به شیوه الکترونیکی نیز محقق می شود.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عنصر معنوی جرم قذف آگاهی و قصد انتساب جرم از سوی قاذف است و با این شرط جرم قذف محقق میشود.به عبارتی دیگر تحقق آن ناظر به علم و آگاهی مرتکب به دروغ و برخلاف واقع بودن تهمت و نسبت زنا و لواط به دیگری است.همچنین نسبت دهنده باید به معنی و مفهوم نسبت ناروایی که به دیگری میدهد،علم و اطلاع داشته باشد.

در واقع در رابطه با این ماده باید گفت قانونگذار واژه هایی را که به کار میبرد،معنای خاص آنها را اراده میکند و منظورش از زنا همان دخول در قبل یا دبر است و نسبت دادن چنین عملی قذف است. در این باره باید گفت برای قذف الفاظ مشخصی وجود ندارد و هر لفظی یا اشاره ای که به صراحت دلالت بر نسبت زنا یا لواط کند،کافی خواهد بود.همچنین اگر معنی لغوی واژه مورد استفاده عبارت از نسبت دادن زنا یا لواط به دیگری باشد،لیکن در عرف چنن معنایی را نرسانده و صرفا جهت دشنام به کار رود،طبق تصریح برخی فقیهان گوینده تنها تعزیر میشود و حد قذف بر او جاری نمیگردد.همانطور که تعریض به قذف،چنانچه از نظر عرف قذف محسوب نشود،موجب حد نمیباشد.هرچند تعریض کننده،تعزیر میشود. دراین باره پرواضح است که با توجه به رعایت تخفیف در حدود باید در اثبات حد به قدر متیقن اکتفا کرد که عبارت است از به کار بردن کلمات و جملاتی که عرفا یا صراحتا برای قذف به کار میرود.

به علاوه تحقق جرم قذف موکول به آگاهی قذف شونده از معنای انتسابی نیست و اذیت شدن شنونده تاثیری در تحقق قذف ندارد و صرف اطلاع قذف کننده کافی است.پس قذف اشخاص به زبان های بیگانه مانعی برای وقوع آن نیست.اما جهل مرتکب اعم از اینکه مطلقا معنا را نداند یا معنای دیگری که متضمن جرمی مشابه است در ذهن داشته باشد،مانع تحقق قذف است.ضمن آنکه قذف آنگاه موجب حد است که منوط به شرط یا وصفی نباشد.درواقع قذف باید منجز باشد.

گفتنی است طبق تصریح ماده،ابزار و وسیله ارتکاب قذف میتواند لفظ،نوشته کتبی و یا به شیوه های الکترونیکی و...باشد.

سوابق فقهی

براساس نظر فقهی امام خمینی قذف با این شرط معتبر است که یا لفظ صریح باشد و یا اگر صحیح نیست حداقل ظهور درآن معنای زشت داشته باشد،ظاهری که شنونده بدون تردید آن را میفهمد و به فهم خود اعتماد هم میکند.همچنین طبق نظر آیت الله میرزا جواد تبریزی"نسبت دادن زنا و لواط چه به لفظ باشد چه به کتابت،قذف و موجب حد است."

گفتنی است در مورد کسی که مست باشد و قذف کند، ابن حزم معتقد است که جز حد شرب خمر بر او جاری نمیشود.با این استدلال که مست متوجه نیست چه میگویدو وقتی متوجه کلام خود نیست ،مجازاتی نیز ندارد.البته ابن حزم در مواضع مختلف معتقد است که اگر فرد مست مرتکب جرمی شود،جز به شرب خمر مواخذه نمیگردد.