دیه اعضای فرد

به موجب ماده ۵۶۳ قانون مجازات اسلامی (۱۳۹۲):«از بین بردن هر یک از اعضاء فرد و هر دو عضو از اعضاء زوج، دیه کامل و از بین بردن هر یک از اعضای زوج، نصف دیه کامل دارد. خواه عضو مزبور از اعضاء داخلی بدن باشد خواه از اعضای ظاهری مگر اینکه در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد.»

بر اساس این ماده، دیه اعضای زوج را باید برابر با نیمی از دیه کامل و دیه از میان بردن هر دوی آن‌ها را برابر با دیه کامل تلقی نمود،همچنین بر اساس یک قاعده کلی، باید دیه اعضای فرد را معادل دیه کامل دانست، از نمونه اعضایی که نظیر ندارند می‌توان به زبان، بینی، پوست، موی سر و ریش اشاره نمود،این قواعد در قانون مجازات اسلامی نیز رعایت شده‌اند و لذا برای اغلب اعضاء زوج، نصف دیه کامل تعیین شده‌است، البته در خصوص اینکه این قاعده مشمول اعضای داخلی بدن نیز می‌شود یا خیر، اختلاف نظر وجود دارد.

در فقه

مستند شرعی این ماده را روایاتی از ائمه معصومین (ع) دانسته‌اند،در این خصوص نمونه احادیثی وجود دارد مبنی بر اینکه هر آنچه که در انسان جفت باشد، دیه هر دو عضو، معادل دیه کامل و دیه یکی از آن‌ها نیز معادل نیمی از دیه کامل است، البته این حدیث را مختص اعضاء ظاهری دانسته‌اند، روایتی از پیامبر (ص) نیز در این خصوص بیان شده‌است.

برخی از فقهای حنفی، اعضای بدن را که دیه کامل داشته باشند، سه دسته می‌دانند :۱- اعضای فرد که نظیری ندارند. ۲- اعضای دو تایی ۳- اعضایی که چهار عدد از آن‌ها در بدن وجود دارد. اکثر امامیه بر شمول قاعده مورد بحث بر اعضای داخلی بدن نیز نظر مثبت دارند.