ماده ۹۴۵ قانون مدنی

اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد زن از او ارث نمی‌برد لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد زن از او ارث می‌برد.

توضیح واژگان

به مرضی که منجر به مرگ گردد؛ مرض موت گویند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

مفاد این ماده، مؤید این است که عدم دخول، در پاره ای موارد، بر حقوق و وظایف زوجین، تأثیر می گذارد.

اگر مردی در زمان بیماری، زنی را به نکاح خود درآورد؛ وسپس مرد، بر اثر مرض دیگری، قبل از دخول، رحلت کند؛ دراینصورت زوجه از او ارث می برد.

اگر مردی در زمان بیماری، زنی را به نکاح خود درآورد؛ وسپس مرد، بر اثر مرض دیگری که ناشی از مرض اولی او بوده، قبل از دخول، فوت کند؛ دراینصورت زوجه از او ارث می برد.

اگر مردی در زمان بیماری، زنی را به نکاح خود درآورد؛ وسپس بهبود یافته؛ و دوباره به همان مرض مبتلا گشته؛ و بمیرد؛ قبل از دخول، دراینصورت زوجه از او ارث می برد.

مقتضی است حکم این ماده، درمواردی که زن، مبتلا به مرضی است؛ و پس از ازدواج، و قبل از نزدیکی، به همان مرض می میرد نیز، جاری باشد؛ چراکه احتمال می رود مرد ، به طمع اموال زن، با او ازدواج نموده باشد؛ و نمی توان دراینجا، با استناد به اصل اطلاق، که اصلی لفظی است، مرد را به موجب مواد متعددی از قانون مدنی، مستحق ارث دانست؛ چراکه اصاله الاطلاق، در مواردی که می توان واقع امر را، استنباط نمود؛ کاربردی ندارد.

اگر مردی در حال مرض، زنی را عقد کند؛ و در همان مرض، قبل از دخول، زوجه وی فوت نماید؛ زوج از او ارث می برد.

مستندات فقهی

با استناد به روایتی از امام صادق، اگر مردی در حال مرض، زنی را عقد کند؛ و در همان مرض، قبل از دخول بمیرد؛ زن از او ارث نبرده؛ و چنین نکاحی نیز باطل است.

سوابق فقهی

درصورتیکه مرد، در حال بیماری ازدواج نماید؛ و قبل از دخول، بر اثر همان مرض بمیرد؛ زن او ارث نمی برد. و اگر بیماری شوهر، ادواری بوده؛ و مدتی متوقف شده؛ و دوباره جریان یافته باشد؛ همچنان زن، از او ارث نمی برد؛ و اگر زوج به مرض دیگری نیز، مبتلا گشته؛ و به دلیل بیماری دوم، فوت نماید؛ باز هم، توارث منفی است؛ همچنین، اگر همسر چنین شخصی، پیش از شوهر بمیرد، مرد نیز از او ارث نمی برد.

مصادیق و نمونه ها

چنانچه مردی که مبتلا به سرطان بوده، با زنی ازدواج نموده؛ و قبل از دخول، بر اثر سکته قلبی بمیرد؛ زن از او ارث می برد.

چنانچه مردی که مبتلا به سرطان بوده، با زنی ازدواج نموده؛ و قبل از دخول، بر اثر سانحه رانندگی بمیرد؛ زن از او ارث می برد.

چنانچه مردی که مبتلا به سرطان روده بوده، با زنی ازدواج نموده؛ و پس از عمل جراحی و بهبودی کامل، در قسمت دیگری از روده، به همان بیماری دچارشود؛ و بر اثر آن، بمیرد؛ زن از او ارث می برد.

اگر مردی که مبتلا به بیماری وبا است؛ در همان مرض قبل از دخول بمیرد؛ زن از او ارث نمی‌برد؛ لیکن اگر بعد از صحت یافتن از آن مرض، به دلیل ابتلا به نارسایی کلیه بمیرد؛ زن از او ارث می‌برد.