نقش عرف در تفسیر قوانین خانواده

نقش عرف در تفسیر قوانین خانواده نام کتابی است نوشته اکرم محمدی ارانی به ویراستاری علمی فائزه عظیم زاده اردبیلی و ویراستاری ادبی لیلا خسروی که به همت نشر میزان به چاپ رسیده‌است.

محتوای کتاب

این کتاب در سه فصل با عناوین زیر تدوین گردیده‌است:

فصل نخست: نقش و کاربرد عرف در نظام حقوقی اسلام با رویکردی به قوانین خانواده

فصل دوم: مصادیق عرف در حقوق خانواده

فصل سوم: تقابل و تعارض عرف و شرع و راهکارهای رفع تعارض در تفسیر قوانین خانواده

بخشی از کتاب

تمام نظام‌های حقوقی در محیط عرف شکل می‌گیرد و به مدد اندیشه‌ها و نظریه‌های فلسفی و حقوقی، رشد، توسعه و تکامل می‌یابد. نظام فقهی حقوقی اسلام نیز، از این امر برکنار نمانده‌است. روند سریع تحولات در ساحت زندگی اجتماعی انسان، علاوه بر تغییرعرف‌های موجود در اجتماع، مسائل و نیازهای جدیدی ایجاد می‌کند. این مسئله یکی از ضرورت‌های تفسیر قوانین است. از ابزارهای مهمی است که در زمینه تفسیر قانون باید مورد توجه قرار گیرد، عرف است.

از میان رشته‌های حقوق، حقوق خانواده بیش از سایر حوزه‌ها تحت تأثیر عرف و روابط اجتماعی قرار دارد. مواردی مانند تعیین حدود و میزان نفقه و اجرت المثل با مراجعه به عرف تعیین می‌شود. با توجه به اهمیت خانواده، ضرورت تفسیر منطقی و عادلانه قوانین در این نهاد مقدس، جایگاه خاصی دارد. باید توجه داشت که استناد به عرف، دارای ضوابط و حدودی از جمله عدم مخالفت با شرع، است که باید مورد نظر قرار گیرد.

در صورت تعارض عرف و شرع نیز، با توجه به نقش و جایگاه مصلحت در اداره جامعه اسلامی و در مواردی از طریق فرهنگ‌سازی دینی، می‌توان مسائل روز را تبیین نمود.