ماده ۱۱ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان

ماده 11 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان: هرگونه معامله راجع به طفل يا نوجوان ممنوع بوده و مرتكب به مجازات‌ حبس درجه پنج قانون مجازات اسلامی محكوم می شود؛ چنانچه اين رفتار با هدف فحشاء و هرزه‌ نگاری، بهره‌ كشی اقتصادی، برداشت اعضاء يا جوارح و يا استفاده از طفل و نوجوان در فعاليت‌ های مجرمانه باشد، مرتكب به مجازات حبس درجه چهار قانون مجازات اسلامی محكوم مي ‌شود.

تبصره 1 - اشخاصی كه واسطه‌ گری در ارتكاب جرم موضوع اين ماده را حرفه خود قرار داده باشند، به ميانگين حداقل و حداكثر تا حداكثر مجازات مباشر جرم محكوم و در غير اين ‌صورت به مجازات معاون محكوم می شوند.

تبصره 2 - هرگاه كاركنان نهادهای حكومتی مأمور به خدمات عمومی اعم از دولتی و غيردولتی در ارتكاب جرم موضوع اين ماده دخالت داشته باشند، علاوه بر مجازات اصلی به محروميت اجتماعی درجه پنج قانون مجازات اسلامی محكوم می شوند.

توضیح واژگان

طفل: کسی است که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد.(سن بلوغ در پسران 15 سال و در دختران 9 سال قمری است)

نوجوان: شخصی است که به سن بلوغ رسیده و زیر 18 سال سن دارد.

پیشینه

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1381 در ماده 3 هر گونه خرید، فروش، بهره کشی و به کارگیری کودکان را به منظور ارتکاب عمل خلاف از قبیل قاچاق ممنوع نموده و برای مرتکب مجازات حبس از 6 ماه تا یک سال یا جزای نقدی از ده تا بیست میلیون ریال قرار داده بود. به نظر می رسد این جرم انگاری تحت تاثیر ماده 35 کنوانسیون حقوق کودک وارد حقوق کیفری ایران شده است. در ماده 3 قانون مبارزه با قاچاق انسان نیز مقرر شده است: «چنانچه عمل مرتکب «‌قاچاق انسان» ازمصادیق مندرج در قانون مجازات‌ اسلامی باشد مطابق مجازات‌های مقرر در قانون یادشده و در غیر این صورت به حبس از‌دو تا ده سال و پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر وجوه یا اموال حاصل از بزه یا وجوه و‌ اموالی که از طرف بزه دیده یا شخص ثالث وعده پرداخت آن به مرتکب داده شده‌است،‌محکوم می‌شود.‌ تبصره 1- چنانچه فرد قاچاق شده کمتر از هجده سال تمام داشته باشد و عمل‌ارتکابی از مصادیق محاربه و افساد فی‌الارض نباشد، مرتکب به حداکثر مجازات مقرر در‌این ماده محکوم می‌شود.‌ تبصره 2- کسی که شروع به ارتکاب جرائم موضوع این قانون نماید لیکن نتیجه‌ منظور بدون اراده وی محقق نگردد، به شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌گردد.‌ تبصره 3- مجازات معاونت در جرم «‌قاچاق انسان» به میزان دو تا پنج سال حبس‌ حسب مورد و نیز جزای نقدی معادل وجوه یا اموال حاصل از بزه یا وجوه و اموالی که از‌طرف بزه دیده یا شخص ثالث وعده پرداخت آن به مرتکب داده شده‌است، خواهدبود.» البته تبصره 1 این ماده به موجب ماده 51 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان ملغی شده است.

نکات توضیحی

موضوع ماده 11 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان عبارت است از هر گونه معامله راجع به طفل یا نوجوان و معاونت در آن از طریق واسطه گری. بر اساس بند ج ماده 1 قانون فوق الذکر منظور از معامله عبارت است از خريد و فروش يا هرگونه اقدام غيرقانونی كه به موجب آن طفل يا نوجوان در ازای پرداخت وجه يا امتياز و ساير موارد در اختيار ديگری قرار می ‏گيرد. این معامله از دو جهت اشکال دارد زیرا اولا طفل یا نوجوانی که مورد معامله قرار می گیرد، کالا نیست و قابلیت خرید و فروش ندارد و از جهت دیگر این عمل جرم است و مجازات دارد. جرم مذکور در ماده 11 قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، جرم عمدی و مطلق است. البته در یک فرض، وجود سوء نیت خاص پیش بینی شده است و با توجه به وجود یا عدم وجود این سوء نیت خاص، مجازات متفاوتی پیش بینی شده است. با این توضیح اگر معامله راجع به طفل یا نوجوان با هدف و به منظور فحشا، هرزه نگاری، بهره کشی اقتصادی، برداشت اعضا یا جوارح یا استفاده از طفل یا نوجوان در فعالیت های مجرمانه صورت گرفته باشد و این سوء نیت احراز گردد مجازات آن حبس تعزیری درجه 4 خواهد بود لیکن اگر معامله راجع به طفل یا نوجوان بدون اهداف فوق باشد مجازات آن حبس تعزیری درجه 5 است. عناوین مذکور در فوق که از مصادیق سوء نیت جرم مذکور در ماده 11 محسوب شده اند در بند های مختلف ماده 1 تعریف شده اند. بدین ترتیب که بر اساس بند (چ) فحشاء یعنی هرگونه به‌ كارگيری و يا وادار كردن طفل و نوجوان در فعاليت‏ های جنسی براي خود يا ديگری. مطابق بند (ث) بهره‌ كشي اقتصادی یعنی به‌ كارگيری غير قانونی طفل و نوجوان و يا وادار كردن يا گماردن او به كار يا خدمتی كه از لحاظ جسمی، روانی، اخلاقی يا اجتماعی با نظر به وضعيت طفل و نوجوان براي وی مضر يا خطرناک باشد و بر اساس بند (د) هرزه‌ نگاری، تهيه و توليد هر اثری كه محتوای آن بيانگر جذابيت جنسی طفل يا نوجوان مانند برهنگی، آميزش، عمل جنسی يا اندام جنسی باشد.