بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف از منظر جرم شناسی

عنوان	بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف از منظر جرم شناسی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	محمد رزم
استاد راهنما	هوشنگ شامبیاتی
استاد مشاور	محمد صالح ولیدی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف از منظر جرم شناسی عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد رزم، با راهنمایی هوشنگ شامبیاتی و با مشاوره محمد صالح ولیدی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

یکی از مشکلات مهم و اساسی دستگاه قضایی، به عنوان مرجع اصلی رسیدگی به دعاوی و اختلافات، به ویژه در سال های اخیر، تورم پرونده های حقوقی و کیفری اشخاص است. از طرفی مطابق قانون، مراجع مزبور در رسیدگی های خود، مکلف به رعایت تشریفات و ترتیبات خاص مربوط می باشند و این تشریفات خود به خود، موجب کندی روند رسیدگی می گردد. این مساله و پاره ای دیگر موجب شد تا برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی نهادی شبه قضایی به نام شورای حل اختلاف و به منظور تسریع در رسیدگی به برخی دعاوی و اختلافات اشخاص از طریق مشارکت های مردمی و ترویج روحیه ی تسالم و تصالح و در عین حال معاف از قواعد آیین دادرسی، تشکیل گردد. در این پایان نامه، در بخش نخست ابتدا مفهوم، مبانی، ماهیت و ریشه های تاریخی شور و مشورت مورد بررسی قرار گرفته است و سپس در بخش دوم به بررسی و ارزیابی عملکرد شوراهای حل اختلاف بر اساس ضوابط و معیارهای جرم شناسی پرداخته شده است. یکی از مشکلات اساسی این تحقیق کمبود منابع معتبر علمی است که عرصه را بر نویسنده تا حدودی تنگ نمود،زیرا در نوشتارهای نویسندگان معتبر حقوقی به موضوع پایان نامه حاضر پرداخته نشده است و اگر مطالبی در این خصوص نگاشته شده است بیشتر بر منوال و سیاق نوشتارهای مطبوعاتی بوده که خیلی نمی توانسته مورد توجه پایان نامه ای دانشگاهی باشد. لذا ضمن این که از بعد عملی و اجرایی از این مقاله ها و بعضا مصاحبه ها استفاده شده است اما نویسنده سعی کرده است تا با اتکاء به دانش خود و با بهره گیری از ضوابط جرم شناسی به تحلیل همه جانبه موضوع بپردازد.باوجوداین بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف ازمنظرجرم شناسی امری بدیع به نظرمی رسد.علی رغم اینکه در این خصوص منابع درخورتوجهی وجود نداشت امابراساس ضوابط ومبانی که حقوقدانان درخصوص جرم شناسی ذکرکرده اند مباحث جدیدی دراین پایان نامه ذکر شده است ازجمله رابطه شورای حل اختلاف باعناوین،عدالت ترمیمی،قضازدایی،حبس زدایی،پیشگیری ازوقوع جرم واختلافات حقوقی.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه: ۱

بخش نخست :مفهوم، مبنا و پیشینه شوراهای حل اختلاف و مقایسه با نهادهای مشابه ۶

فصل نخست – مفهوم و هدف شورای حل اختلاف ۷

مبحث نخست – تعریف شورای حل اختلاف ۷

مبحث دوم : اهداف شورای حل اختلاف ۱۰

مبحث سوم:محاسن ومزایای شوراهای حل اختلاف دربعدسازشی آن ۱۳

فصل دوم – مبانی فقهی و حقوقی شوراهای حل اختلاف ۲۰

مبحث نخست : مبانی فقهی ۲۰

مبحث دوم : مبانی حقوقی ۳۴

فصل سوم – پیشینه تاریخی حل و فصل اختلافات توسط نهادهای غیر قضای ۳۸

مبحث نخست : ایران باستان ۳۹

مبحث دوم : ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی ۴۲

فصل چهارم – قاضی تحکیم و مقایسه آن با شورای حل اختلاف ۶۱

مبحث نخست : تعریف قاضی تحکیم ۶۱

مبحث دوم : دلایل مشروعیت قاضی تحکیم ۶۴

مبحث سوم : شرایط و اختیارات قاضی تحکیم ۶۶

مبحث چهارم : مقایسه شورای حل اختلاف با قاضی تحکیم ۷۴

فصل پنجم –انواع نهادهای سازشی درنظام حقوقی کشورهای جهان ۸۰

مبحث نخست : نهادهای سازشی درنظام حقوقی کامن لا ۸۰

مبحث دوم : نهادهای سازشی درنظام های رومی وژرمنی ۸۸

مبحث سوم : نهادهای سازشی درکشورهای سوسیالیستی ۹۱

بخش دوم:صلاحیتهای شورای حل اختلاف در امور کیفری و ارزیابی عملکرد آن بر اساس ضوابط جرم شناسی ۹۸

فصل نخست – صلاحیت های شورای حل اختلاف در امور کیفری و آیین رسیدگی به آن ۹۸

مبحث نخست – صلاحیت های شورای حل اختلاف در امور کیفری ۹۸

مبحث دوم – آیین رسیدگی در شورای حل اختلاف ۱۲۰

فصل دوم– ارزیابی عملکرد شورای حل اختلاف بر اساس ضوابط جرم شناسی ۱۲۸

مبحث نخست – بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف از منظر سیاست جنایی مشارکتی ۱۲۹

مبحث دوم – بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف بر اساس نظریه عدالت ترمیمی ۱۳۶

مبحث سوم– بررسی عملکرد شوراهای حل اختلاف بر اساس سیاستهای قضا زدایی و حبس زدایی ۱۵۰

مبحث چهارم–بررسی عملکردشوراهای حل اختلاف براساس سیاستهای کاهش فراینددادرسی وپیشگیری ۱۶۴

مبحث پنجم –شورای حل اختلاف و سیاست های پیشگیری از وقوع جرم ۲۰۰

نتیجه گیری ۲۰۳

پیشنهادها ۲۰۶

فهرست منابع ۲۱۰

کلیدواژه ها

• جرم شناسی
• ارزیابی عملکرد
• نظام حقوقی
• شورا
• حل اختلافات
• فقهی وحقوقی
• قاضی تحکیم
• شورای حل اختلاف
• حقوق جزا
• دادرسی