ماده ۱۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی
دادگاه می‌تواند دستوراخراج اشخاصی راکه موجب اختلال نظم جلسه شوند با ذکر نحوه اختلال درصورت جلسه صادر کند یا تا بیست و چهار ساعت حکم حبس آنان را صادر نماید. این حکم فوری اجرا می‌شود و اگر مرتکب از اصحاب دعوا یا وکلای آنان باشد به حبس از یک تا پنج روز محکوم خواهد شد.
توضیح واژگان
جلسه دادگاه: منظور از جلسه دادگاه فاصله زمانی اعلام شروع دادگاه و اعلام ختم رسیدگی توسط دادگاه می‌باشد. [۱]
پیشینه
دستور دادگاه در ایران مستلزم رسیدگی تناظری نبوده و این دسته از اعمال قابل اعتراض نمی‌باشد، در فرانسه تحت عنوان «اعمال اداره قضایی» شمرده می‌شوند .[۲]
در قانون قدیم و جدید در مورد رعایت نظم در جلسات اجرای تحقیق محلی و معاینه محل ضمانت اجرایی وجود ندارد و با توجه به تفسیر مضیق در مقررات کیفری این امر از ماده ۱۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی استنباط نمی‌شود. [۳]
نکات توضیحی و تفسیری دکترین
ماده ۱۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی ناظر بر نظم جلسه دادرسی بوده و به جلسه معاینه و تحقیقات محلی تسری نمی‌باید، لذا حفظ نظم در این جلسات بر عهده نیروی انتظامی می‌باشد. [۴] حتی عبارت «اخراج» نیز موید این موضوع است که دستور ماده ۱۰۱ ناظر بر داخل اتاق جلسه دادگاه می‌باشد و خارج از آن را شامل نمی‌شود. [۵] در هر حال قضات باید در اجرای مادخ ۱۰۱ این قانون، تصمیم خود را از هوای نفسانی دور نگه دارند. [۶]
در صورتی که هر یک از طرفین نظم جلسه را برهم زنند و قاضی دادگاه آنان را به موجب ماده ۱۰۱ ق.آ.د. م حبس کند و اظهارات آنان نیمه تمام بماند، جلسه دادگاه تعطیل نمی‌شود و اظهارات فردی که حضور دارد مورد بررسی قرار می‌گیرد. [۷]
با توجه به این ماده، اختیار صدور حکم به دادگاه داده شده‌است، بنابراین در صورتی که در دادگاه تجدید نظر حکم بازداشت توسط همه اعضای شعبه صادر می‌شود و در صورت اختلاف و عدم تحقق اکثریت، رئیس یا مستشار نمی‌تواند به تنهایی چنین حکمی بدهد. [۸]
بند یک ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳، دادگاه مکلف است حبس موضوع ماده ۱۰۱ را به جزای نقدی تبدیل نماید .[۹]
انتقادات
در قانون قدیم و جدید در مورد رعایت نظم در جلسات اجرای تحقیق محلی و معاینه محل ضمانت اجرایی وجود ندارد و با توجه به تفسیر مضیق در مقررات کیفری این امر از ماده ۱۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی استنباط نمی‌شود. [۱۰]
مصادیق و نمونه‌ها
دادرس برای معاینه محل به خارج از شهر رفته و بعد از مراجعت دستور حبس ۳ روزه وکیل را صادر کرده‌است، این امر مطابق ماده ۱۰۱ نبوده و تخلف است. (ماده ۱۰۱ صرفاً ناظر به جلسه در محل دادگاه می‌باشد) [۱۱]
منابع
- ↑ عباس زراعت. اخلال در نظم دادگاه. مجله کانون وکلای دادگستری مرکز شماره 15 و 16 شماره پیاپی 184و 185 بهار و تابستان 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5096540
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1345616
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1344484
- ↑ عباس کریمی. آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1550304
- ↑ عباس زراعت. اخلال در نظم دادگاه. مجله کانون وکلای دادگستری مرکز شماره 15 و 16 شماره پیاپی 184و 185 بهار و تابستان 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5096576
- ↑ سیدجلال الدین مدنی. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دادگاه های عمومی و انقلاب). چاپ 1. پایدار، 1379. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1180296
- ↑ .
- ↑ عباس زراعت. اخلال در نظم دادگاه. مجله کانون وکلای دادگستری مرکز شماره 15 و 16 شماره پیاپی 184و 185 بهار و تابستان 1383. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5096612
- ↑ علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد اول). چاپ 1. فکرسازان، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 464864
- ↑ عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1344484
- ↑ عباس کریمی. آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1386. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1550304