تعزیر

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به ‌موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعـی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می‌ گردد.[۱]

پیشینه

سابقا قانونگذار در ماده 16 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370، به تعریف مجازات تعزیری پرداخته بود.[۲] تعریف سابق از تعزیرات به نحوی بود که شائبه ی نقض اصل قانونی بودن را به ذهن می آورد که در حال حاضر، این ایراد مرتفع شده است.[۳]

در قانون

مجازات های تعزیری در قوانین جزایی، عموما به صورت تعیین حداقل و حداکثر است که قاضی موظف است با نظر به شرایط متهم، مجازات متناسب را تعیین نماید. این رویکرد مطابق با اصل فردی کردن مجازات ها است.[۴]

اقسام

تعزیرات به دو دسته تعزیرات منصوص و غیر منصوص شرعی تقسیم میشوند. منظور از «تعزیرات غیر منصوص شرعی»، جرائمی است که مجازات آن در شرع تعیین نشده و منظور از «تعزیرات منصوص شرعی»، محرماتی غیر از حدود است که مجازات آن در شرع معین شده است. گفتنی است که بین فقها در خصوص تعداد این نوع تعزیرات، اختلاف نظر وجود دارد که عدم احصای این موارد در قانون، میتواند منجر به اختلاف نظر و صدور آرای متعارض شود.[۵]

در رویه قضایی

به موجب رأی دیوان عالی کشور به شماره 530 مورخ 1368/12/1 در جرم سرقت حتی در فرض اعلام رضایت شاکی، لازم است سارق را به دلیل اخلال در نظم و امنیت جامعه و سلب آسایش عمومی تعزیر نمود.[۶]

همچنین بر اساس نظریه مشورتی شماره 327/7_1363/1/18، جزای مالی اعم از جزای نقدی است و مواردی نظیر حکم به تأدیه شتر یا گاو به عنوان دیه هر چند یک جزای مالی است، اما جزای نقدی محسوب نمی شود لذا جزای نقدی را باید منحصر به وجه نقد دانست.[۷]

منابع

  1. ماده 18 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392
  2. عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3624040
  3. عباس زراعت. شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392). چاپ 1. ققنوس، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3624168
  4. ایرج گلدوزیان. محشای قانون مجازات اسلامی بر مبنای قانون مصوب 1/2/1392 به همراه مفاهیم جدید و قوانین جزایی پیشین. چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4129028
  5. عباس زراعت، حمیدرضا حاجی زاده و یاسر متولی جعفرآبادی. قانون آیین دادرسی کیفری در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. خط سوم، 1384.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 649240
  6. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق). چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279356
  7. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد اول) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق). چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6279360