جنایت عمدی بر جنین

در تحقق یک جنایت عمدی، شرط اصلی، وجود یک انسان زنده است،[۱] در خصوص صدق عنوان جنایت عمدی بر جنین هرچند اختلاف نظر وجود دارد، اما اولا به دلیل فقدان تساوی، نمی‌توان چنین عنوانی را بر جنین بار کرد،[۲] در ثانی با توجه به لزوم تفسیر به نفع متهم، به نظر می‌رسد نمی‌توان تحت هیچ شرایطی جنایت بر جنین را موجب قصاص دانست،[۳] بنابراین جنایات بر جنین در هر یک از دو مرحله قبل از حلول روح یا بعد از آن، موجب قصاص نمی‌باشد.[۴]

در قانون

مطابق ماده ۳۰۶ قانون مجازات اسلامی: «جنایت عمدی بر جنین، هر چند پس از حلول روح باشد، موجب قصاص نیست. در این صورت مرتکب علاوه بر پرداخت دیه به مجازات تعزیری مقرر در کتاب پنجم «تعزیرات» محکوم می‌شود. تبصره ـ اگر جنینی زنده متولد شود و دارای قابلیت ادامه حیات باشد و جنایت قبل از تولد، منجر به نقص یا مرگ او پس از تولد شود یا نقص او بعد از تولد باقی بماند قصاص ثابت است.»

در فقه

گروهی از فقها، مجازات جنایت عمدی بر جنین را قصاص نمی‌دانند و بر این باورند که در چنین وضعیتی هنوز شرایط قصاص حاصل نشده‌است،[۵] چرا که از جمله شرایط قصاص نفس، انسان زنده بودن مجنی علیه و قدرت او در ادامه دادن حیات به صورت طبیعی است، حال آنکه جنین فاقد چنین ویژگی‌هایی است.[۶] البته نظر مشهور آن است که قتل جنین بعد از دمیده شدن روح را باید قتل نفس محسوب کرد.[۷]

در رویه قضایی

به موجب نظریه شماره ۲۶۱۰/۷_۱۳۷۷/۷/۱۵ سقط جنین جرم است و مرتکب باید مجازات قانونی را تحمل کند مگر اینکه اقدام به سقط جنین برای نجات مادر ضرورت داشته باشد.[۸]

منابع

  1. حسین آقایی نیا. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص- جنایات). چاپ 5. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 358660
  2. رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 805504
  3. حسین میرمحمدصادقی. حقوق کیفری اختصاصی (جرایم علیه اشخاص). چاپ 7. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 353044
  4. رضا شکری و قادر سیروس. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی (دکترین و رویه کیفری ایران). چاپ 8. مهاجر، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 812652
  5. محمدهادی صادقی. حقوق جزای اختصاصی (جلد اول) (جرایم علیه اشخاص- صدمات جسمانی). چاپ 18. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 727096
  6. عباس زراعت. قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی (همراه با فهرست تفصیلی عناوین مجرمانه). چاپ 4. ققنوس، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 707368
  7. مجله پژوهش‌های حقوقی شماره 11 سال 1386. موسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، 1386.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 697100
  8. محمدحسین کارخیران. کاملترین مجموعه محشای قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/02/01 (جلد دوم) (تطبیق با قانون مجازات اسلامی سابق. چاپ 1. راه نوین، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6280172