آیین عدم پایبندی در معاهدات بین المللی محیط زیست حقوق بشرو خلع سلاح

عنوان	آیین عدم پایبندی در معاهدات بین المللی محیط زیست حقوق بشرو خلع سلاح
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	عقیل محمدی
استاد راهنما	سیدباقر میرعباسی
استاد مشاور	فضل اله موسوی، امیرحسین رنجبریان
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه تهران

آیین عدم پایبندی در معاهدات بین المللی محیط زیست حقوق بشرو خلع سلاح عنوان رساله ای است که توسط عقیل محمدی، با راهنمایی سیدباقر میرعباسی و با مشاوره فضل اله موسوی و امیرحسین رنجبریان در سال ۱۳۹۷ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

نزدیک به چندین دهه است که در حقوق بین الملل، شیوه ای ابتکاری تحت عنوان آیین عدم پایبندی ایجاد شده است که دربرگیرنده ی ترتیباتی غیرقضایی، غیرتقابلی، مشورتی، شفاف، پیشگیرانه و انعطاف پذیر می باشد. در چارچوب این آیین تلاش می شود با اتخاذ طیف گسترده ای از تدابیر، از اقدامات نرم (مانند مساعدت مالی و فنی، توصیه، مشاوره) گرفته تا اقدامات سخت (مانند تعلیق حقوق و مزایای عضویت، تحریم)، با عدم پایبندی عضو مقابله شود و پایبندی به مفاد معاهده، تسهیل، تضمین و ارتقاء یابد. این آیین که متفاوت از سازکارهای سنتی حل و فصل اختلافات (همچون قضایی و داوری) است، نخستین بار در موافقت نامه های زیست محیطی چندجانبه پیش بینی گردید. جلوه هایی از این آیین را می توان در معاهدات بین المللی حقوق بشر و خلع سلاح نیز مشاهده نمود. در چارچوب این معاهدات، شاهد استفاده از یک دسته سازکارهای نظارتی، کنترل پایبندی و راستی آزمایی هستیم که کم و بیش در ماهیت و جوانب ساختاری و نهادی، مشابه آیین عدم پایبندی هستند. این نوشتار در صدد آن است که مبتنی بر یک روش توصیفی – تحلیلی، در پرتو بررسی برخی از مهمترین موافقت نامه های زیست محیطی چندجانبه، معاهدات بین الملل حقوق بشر و خلع سلاح، تصویر روشنی از جایگاه آیین عدم پایبندی در این سه حوزه ی حقوق بین الملل ارایه دهد. نتیجه ی پایانی نوشتار این است که آیین عدم پایبندی در معاهدات بین المللی زیست محیطی از مبنا و جایگاه حقوقی باثباثی برخوردار است و بررسی روند اجرای معاهدات این حوزه، حکایت از افزایش پایبندی به برخی معاهدات، در نتیجه ی بکارگیری این آیین دارد. در معاهدات بین المللی حقوق بشر و حقوق خلع سلاح، اگرچه به صراحت نامی از آیین عدم پایبندی برده نشده است، اما یک دسته سازکارهای نظارتی و کنترل پایبندی پیش بینی شده اند که مشابهت هایی با این آیین دارند و به نوبه ی خود، توانسته اند نقش موثری در الزام دولتها به ایفاء تعهداتشان و ارتقاء پایبندی بازی کنند.

کلیدواژه ها

• آیین عدم پایبندی
• نهاد پایبندی