اصل ۲۹ قانون اساسی

اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیكاری، پیری، از کارافتادگی، بی ‏سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح، نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‏ های پزشكی به صورت بیمه و غیره، حقی است همگانی. دولت مكلف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشاركت مردم، خدمات و حمایت‏ های مالی فوق را برای یک یک افراد كشور تأمین كند.

• مشاهده اصل قبلی
• مشاهده اصل بعدی

اصول و مواد مرتبط

• اصل ۲۰ قانون اساسی
• اصل ۲۱ قانون اساسی
• ماده واحده لایحه قانونی راجع به تشکیل سازمان بهزیستی کشور
• ماده ۱۳ قانون مدیریت خدمات کشوری

توضیح واژگان

• تأمین اجتماعی: تأمین اجتماعی را می‌توان وفق دو دیدگاه تعریف نمود: دیدگاه اول، تأمین اجتماعی را مجموعه اقدام‌هایی برای کاهش، رفع، پیشگیری یا کنترل مشکلات اجتماعی می‌داند. دیدگاه دوم، تأمین اجتماعی را مجموع مقررات حاکم بر سازمان دهی و جمع‌آوری کمک‌ها و توزیع مجدد آن‌ها به منظور حفظ یا اعاده تعادل اقتصادی افراد جامعه می‌داند.
• بازنشستگی: دوره ای از زندگی که یک فرد با داشتن سن معین و سنوات خدمتی مشخص و بی آنکه خدمتی انجام دهد مستمری دریافت می کند.
• بیمه: عقدی است که به موجب آن، یک طرف تعهد می کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی، از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی به او بپردازد.
• دولت:به مجموعه ای از مردم که در قلمرو معینی و تحت حاکمیت خاصی سکونت دارند، دولت گفته می شود.دولت، مجموعه ای از سازمان هاست که قدرت عمومی را در جامعه ای در دست دارد، خواه بر اساس حاکمیت ملی (دموکراسی) باشد، خواه نه.
• قوانین: اصل، رسم، شکل، قاعده، طریقه، نظم، دستور، آداب، آیین و شریعت از جمله موارد متعددی است که در کتب لغت فارسی برای معنای لغوی «قانون» اقامه گردیده‌است. در مقام ارائه تعریف این واژه چنین مقرر گردیده‌است: قانون به ضابطه‌ای کلی گفته می‌شود که بر افرادی منطبق و حکم همه آن افراد از آن ضابطه شناخته می‌شود.

فلسفه و مبانی نظری

مبنای حق برخورداری از تأمین اجتماعی، ایجاد همبستگی اجتماعی میان افراد دارای درآمد کافی و افراد دارای درآمد ناکافی است.

نکات تفسیری دکترین اصل 29 قانون اساسی

در اجرای اصل ۲۹ ق. ا، قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی در تاریخ ۱۳۸۳/۲/۲۱ با هدف ایجاد انسجام کلان سیاست‌های رفاهی جهت توسعه عدالت اجتماعی و حمایت از همه افراد کشور در برابر رویدادهای اجتماعی، اقتصادی، طبیعی، و پیامدهای آن به تصویب رسیده‌است. از جمله اصولی که بتوان از آن برای جبران خسارات بزه‌دیده از منابع دیگری غیر از بزهکار بهره جست، اصل ۲۹ ق. ا است. طبیعی است با وقوع جرم، بزه دیده به خدمات بهداشتی و درمان و مراقبت‌های پزشکی نیاز خواهد داشت لذا دولت ملزم به ارائه خدمات و درمان و مراقبت‌ها از طریق بیمه و غیره در جهت جبران خسارت بزه دیده است.

نکات توضیحی اصل 29 قانون اساسی

حق برخورداری از تامین اجتماعی ریشه در تعالیم دین اسلام دارد. اسلام اجازه نمی دهد تا انسانی قدرت بازو و جوارح دارد جامعه از او کار بکشد و آنگاه که از کار باز ایستاد او را همانند یک موجود علیل به حال خود رها سازند. بنابر این حاکم اسلامی مکلف است از بیت المال مسلمانان معیشت و حیات اجتماعی همه درماندگان را متناسب با حال اجتماع تضمین نماید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی اصل 29 قانون اساسی

1. برخورداری از تأمین اجتماعی حقی همگانی است.
2. تأمین اجتماعی شامل بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، و بی‌سرپرستی می‌شود.
3. ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی از طریق بیمه و دیگر روش‌ها ضروری است.
4. دولت موظف به ارائه خدمات و حمایت‌های مالی جهت تأمین اجتماعی است.
5. منابع مالی برای تأمین اجتماعی از درآمدهای عمومی و مشارکت مردم تأمین می‌شود.
6. این خدمات باید برای تمامی افراد کشور فراهم شود.
7. حمایت‌های اجتماعی شامل حوادث و سوانح نیز می‌باشد.
8. نیاز به خدمات برای افرادی که در راه مانده‌اند نیز تحت پوشش قرار دارد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

لزوم برقراری تأمین اجتماعی

• آیات اصلی:

۱- آیه 60 سوره توبه إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۖ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

۲- آیه 215 سوره بقره يَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ ۖ قُلْ مَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۗ

• قال امیرالمؤمنین (علیه السلام): أَنْفِقُوا عَلَیْهِ مِنْ بَیْتِ اَلْمَالِ

مصادیق و نمونه ها

• برخورداری از حقوق بازنشستگی و بیمه‌های خدمات درمانی از مصادیق تأمین اجتماعی است.

رویه های قضایی

• رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره بطلان تصمیمات مجمع عمومی بانک ها و شورای عالی بانک ها
• رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بخشنامه شماره ۵۰ مورخ ۵/۱۰/۸۶، سازمان تأمین اجتماعی در خصوص اصلاح نحوه پرداخت مستمری
• رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری درباره ابطال مصوبه شماره ۵۷۰۸/ت۵۴۲۰۴ ه مورخ ۲۶/۱/۹۶
• رای هیات تخصصی دیوان عدالت اداری (دادنامه شماره: ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۳۳۶ ،کلاسه پرونده: ه ع/ ۹۶/ ۱۰۹۶ )
• رای شعبه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری درباره مستمری همسر مستخدم متوفی

پایان نامه و رساله های مرتبط

• حقوق تشکیل اتحادیه های صنفی در حقوق بین الملل بشر و حقوق ایران مطالعه تطبیقی
• حقوق و استثنایات حقوقی کارمندان در حقوق اداری عراق و ایران و فرانسه
• نقش فناوری اطلاعات در بهبود حمایت از حقوق بیمار
• چالش های نظام حقوقی تامین اجتماعی ایران از منظر حقوق عمومی
• چالش های حقوق بشری افراد کوتاه قامت؛ نگاهی به حق بر سلامت تامین اجتماعی و حق بر استفاده از اماکن عمومی

مقالات مرتبط

• نظام مداخلات حمایتی دولت از گروههای آسیب پذیر در وضعیت های بحرانی و اضطراری با تاکید بر همه‌گیری کرونا
• تحلیل خدمات عمومی از منظر حقوق بشر؛ حق بر بهره‌مندی از خدمات عمومی
• بهره‌مندی از مزایای بیمه بیکاری در رویه قضایی دیوان عدالت اداری
• سیاست گذاری در بعد ملی و بین المللی برای تحقق خودکفایی و توسعه اقتصادی با تاکید بر نقش شرکت های دانش بنیان
• حق بر سلامت و نظام حقوقی بازنشستگی تأمین اجتماعی ایران از منظر حقوق بنیادین بشر
• نقد و بررسی سیاست جنایی مشارکتی ایران در رویارویی با مجرمین حرفه‌ای
• مسئولیت مدنی دولت ناشی از فقدان ، نقص یا سوء کاربرد تجهیزات پزشکی
• نظام جبران خسارات در صندوق بیمه همگانی حوادث طبیعی
• بررسی حقوقی نقش مالیات بر توسعۀ سیاسی و دموکراسی
• حق بر سلامت معلولان در حوزه حقوق شهری (با نگاهی به مصوبات شورای شهر تهران)
• حمایت از "حق مادری" در نظام تأمین اجتماعی
• بررسی حقوق اجتماعی افراد تراجنسیتی، از نگاه اسناد بین‌المللی، نظام حقوقی کامن‌لا و حقوق داخلی ایران
• تحلیلی بر اصول، چالش‌ها و ‌راهکارهای ‌ارتقای‌کیفیت قانونگذاری؛ با ‌‌‌تأکید بر قانونگذاری تأمین ‌اجتماعی
• اساسی سازی حقوق خصوصی
• واژه دولت به مفهوم یکی از قوای سه‌گانه در قانون اساسی
• تبعیض ژنتیکی در نظام حقوقی کانادا و ایران
• نظارت مالی بر سازمان تامین اجتماعی
• شناخت مفهوم و مصادیق خطر اجتماعی در حقوق ایران و فرانسه
• تأثیر مداخلات دولت در صندوق‏های بازنشستگی با هدف تحقق عدالت اجتماعی
• اینترنت طبقاتی در تضاد با حقوق اساسی شهروندان
• حمایت دولت از بزه ‎دید‎گان در زمینه تأمین هزینه دادرسی
• اقدامهای دستگاههای دولتی ایران در زمینة پیشگیری از بزهکاری
• تردید در مسئولیت مدنی محجورین مطلق با رویکردی فقهی
• بررسی نظام حقوقی بیمه‌های خدمات درمانی در ایران با مقایسه بیمه‌های درمانی در آمریکا
• نظام جبران خسارات در صندوق بیمة همگانی حوادث طبیعی
• آثار الحاق ایران به کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان بر قانون مدنی
• مسئولیت اجتماعی در نظام حقوقی، بازرگانی و سرمایه‌گذاری ایران و تطبیق آن با مبانی فقهی
• تدوین قانون وضعیت اضطراری سلامت عمومی؛ ضرورت‌سنجی، ضوابط و معیارها
• تحلیل جایگاه دولت رفاه ایران در پارادایم‌های رفاهی با تاکید بر موازین حقوقی و گزارش لگاتوم 2021 (از نظریه تا عمل)
• نظارت قضایی دیوان عدالت اداری نسبت به حق‌های رفاهی در نظام حقوقی ایران
• رویکردی جامعه شناختی به حقوق کار ایران
• تأملی بر مفهوم برابری در اندیشة خبرگان قانون اساسی (1358)
• مبانی شکل‌گیری و استمرار اختلاف در قراردادهای اداری ایران
• ضوابط و اصول حاکم بر نقل و انتقال سوابق بیمه‌ای بین صندوق‌های بازنشستگی
• مبانی مسئولیّت مدنی دولت در برابر زیان های ناشی از پدیده گرد و خاک از منظر فقه و حقوق
• واکاوی مفهومی «احیای حقوق عامه» با مطالعه تطبیقی دعاوی منفعت عمومی
• بازشناسی نظریة «خدمات عمومی» و اصول حاکم بر آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
• ضمان قهری مجاورت های غیر متعارف در حقوق اسلام، ایران و فرانسه
• محدوده اعمال اصل حمایتی بودن بیمه‌های اجتماعی و تمایز آن از لایه حمایتی نظام تأمین اجتماعی
• واکاوی رویکرد حکومتی به خمس و زکات