بررسی تطبیقی قرارداد سفارش ساخت استصناع در حقوق موضوعه و فقه

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
بررسی تطبیقی قرارداد سفارش ساخت استصناع در حقوق موضوعه و فقه
عنوانبررسی تطبیقی قرارداد سفارش ساخت استصناع در حقوق موضوعه و فقه
رشتهحقوق خصوصی
دانشجومحمدرضا حسنی
استاد راهنماسیدمحمد موسوی بجنوردی
استاد مشاورغفور خویینی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۸۷
دانشگاهدانشگاه خوارزمی



بررسی تطبیقی قرارداد سفارش ساخت استصناع در حقوق موضوعه و فقه عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا حسنی، با راهنمایی سیدمحمد موسوی بجنوردی و با مشاوره غفور خویینی در سال ۱۳۸۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه خوارزمی دفاع گردید.

چکیده

استصناع در لغت از ماده صنع و بر وزن استفعال به معنای طلب کار و عمل می باشد. و در اصطلاح به معنای قراردادی است که در آن سازنده متعهد به ساخت و تحویل کالا در زمان معین، مطابق با درخواست سفارش دهنده در مقابل بهایی که طرفین بر آن توافق کرده اند، می باشد و عقد از زمان سفارش منعقد می گردد. در فقه امامیه مطلب چندانی در مورد استصناع دیده نمی شود و فقط تعداد اندکی از فقها در مورد آن اظهار نظر کرده اند. لکن در مذاهب اربعه اهل سنت این عقد از جمله عقود صحیح و مشروع شمرده شده است و برای صحت آن به ادله های مختلف استناد کرده اند. در مورد این عقد که منطبق بر یکی از عقود معین از جمله بیع، اجاره، جعاله می باشد احتمالاتی ذکر شده است که هر کدام از این احتمالات با اشکالاتی مواجه است. ولی به نظر می رسد که استصناع (سفارش ساخت) گرچه شباهتهایی با برخی از عقود دارد، لکن عقدی مستقل از سایر عقود است زیرا در این عقد عمل و عین (کالایی که ساخته می شود) برذمه ی سازنده مستقر می گردد. و از آن جا که اطلاق عقد بر آن عرفا بلامانع است، اطلاق و عموم آیه (اوفوابالعقود)، عرف و سیره ی عقلا و اصل آزادی قرار دادها برمبنای ماده ۱۰ قانون مدنی می تواند دلایل محکمی بر صحت و مشروعیت استصناع باشد و همچنین این عقد از جمله عقود لازم است و آیه (اوفوا بالعقود) و (اصاله اللزوم)، موید این مطلب می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه ۵

بخش اول : ماهیت قرارداد سفارش ساخت ۱۳

فصل اول : ماهیت قرارداد سفارش ساخت در فقه ۱۳

مبحث اول : ماهیت قرارداد سفارش ساخت در فقه امامیه ۱۴

گفتار اول : قرارداد سفارش ساخت در قالب یکی از عقود معین ۱۴

الف : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد بیع ۱۵


بیع کلی ۱۷

بند اول : شرط لزوم پرداخت قیمت در بیع سلم ۱۹

بند دوم : ادله شرط لزوم پرداخت قیمت در بیع سلم ۲۱


بیع عین معین ۲۶

ب : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد اجاره یا شبه اجاره یعنی جعاله ۲۸


تفاوت قرارداد سفارش ساخت با اجاره ۳۰


‍ تفاوت قرارداد سفارش ساخت با شبه اجاره یعنی جعاله ۳۱

گفتار دوم : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد مستقل ۳۲

الف : عقد مستقل بامفهوم خاص و متمایز از سایر عقود ۳۳

ب : تعهد سازنده به ساخت و تعهد سفارش دهنده به خرید ۳۳

ج : سفارش ساخت در قالب بیع مستقل ۳۴

د : ترکیبی از عقود در قالب عقد خاص و مستقل ۳۵

ه : سفارش ساخت در قالب عنوان کلی ۳۶

مبحث دوم : ماهیت قرارداد سفارش ساخت در فقه عام ۳۷

گفتار اول : قرارداد سفارش ساخت در قالب بیع سلم ۳۸

گفتار دوم : قرارداد سفارش ساخت در قالب مواعده ( صرف وعده ) ۳۹

گفتار سوم : قرارداد سفارش ساخت در قالب قرارداد مستقل ۴۰

فصل دوم : ماهیت قرارداد سفارش ساخت در حقوق ۴۳

مبحث اول : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد معین ۴۷

گفتار اول : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد بیع ۴۷

الف : بیع کلی ۴۸

ب : بیع سلم ۵۲

ج : بیع عین معین ۵۴


چند نمونه از مصادیق قرارداد سفارش ساخت در قالب بیع عین معین ۵۵

اول : مال منقول ۵۵

دوم : مال غیر منقول ۵۶


علت بطلان قرارداد سفارش ساخت در قالب بیع عین معین ۵۶

اول : مبانی بطلان سفارش ساخت در قالب عقد بیع معین ۵۷

دوم : جواب مبانی بطلان مطرح شده ۵۸

گفتار دوم : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد اجاره یا شبه اجاره یعنی جعاله


مبحث دوم : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد مستقل ۶۵

گفتار اول : قرارداد سفارش ساخت در قالب عقد مختلط ۶۶

الف : قرارداد سفارش ساخت عقدی مرکب ومختلط از بیع و اجاره می باشد ۶۸

ب : قرارداد سفارش ساخت عقدی مرکب و مختلط از وکالت و اجاره می باشد۶۹

ج : قرارداد سفارش ساخت عقدی مرکب و مختلط از عقد اجاره ، وکالت و بیع می باشد ۷۰

گفتار دوم : قرارداد سفارش ساخت در قالب قرارداد خصوصی ۷۲

الف : قرارداد سفارش ساخت در قالب موضوع ماده

قانون مدنی ۷۲

ب : قرارداد سفارش ساخت در قالب امر به ساخت به نحو تضمینی ۷۵

ج : قرارداد سفارش ساخت در قالب عنوان کلی ۸۰

بخش دوم : بررسی اعتبار قرارداد سفارش ساخت و اثبات لزوم آن ۸۹

فصل اول : بررسی اعتبار قرارداد سفارش ساخت ۸۹

مبحث اول : دیدگاه قایلین به عدم اعتبار قرارداد سفارش ساخت ۹۰

گفتار اول : دیدگاه قایلین به عدم اعتبار قرارداد سفارش ساخت در فقه ۹۰

الف دیدگاه علمای امامیه و ادله آن ها در خصوص عدم اعتبار قرارداد سفارش ساخت ۹۰

ب دیدگاه علمای عامه و ادله آن ها در خصوص عدم اعتبار ۹۶

قرارداد سفارش ساخت

گفتار دوم : دیدگاه قایلین به عدم اعتبار قرارداد سفارش ساخت در حقوق ۹۸

مبحث دوم : دیدگاه قایلین به اعتبار قرارداد سفارش ساخت ۹۹

گفتار اول: دیدگاه قایلین به اعتبار قرارداد سفارش ساخت در فقه ۹۹

الف دیدگاه علمای امامیه و ادله آن ها در خصوص اعتبار قرارداد ۹۹

سفارش ساخت

ب دیدگاه علمای عامه و ادله آن ها در خصوص اعتبار قرارداد ۱۱۱

سفارش ساخت

گفتار دوم : دیدگاه قایلین به اعتبار سفارش ساخت در حقوق ۱۱۵

الف ادله قایلین به اعتبار قرارداد سفارش ساخت ۱۱۶

ب شرایط اعتبار قرارداد سفارش ساخت ۱۳۰

فصل دوم : اثبات لزوم قرارداد سفارش ساخت ۱۳۸

مبحث اول : اثبات لزوم به کمک آیه اوفوا بالعقود ۱۳۹

مبحث دوم : اثبات لزوم به کمک آیه اصاله اللزوم ۱۴۳

گفتار اول : بررسی معنای اصاله اللزوم ۱۴۳

گفتار دوم : مستندات قاعده اصاله اللزوم ۱۴۵

گفتار سوم : مجرای قاعده اصاله اللزوم ۱۴۸

نتیجه ۱۵۲

منابع ۱۵۹

کلیدواژه ها

  • استصناع
  • سفارش ساخت
  • عقد استصناع
  • حقوق موضوعه
  • فقه
  • ماهیت
  • فقه جعفری
  • عقد بیع