تحلیل خوانش‌های معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله
تحلیل خوانش‌های معاصر از نسبت قانون و شریعت در رسالة «یک کلمه» میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله نام مقاله ای است از زینب محمدی پور و محمد جواهری تهرانی که در شماره دو دوره پنجاه و دو (تابستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
مفهوم قانون در معنای جدید کمی بیش از دو سده است که وارد منظومة فکری ایرانیان شده است و از همان ابتدای ورود در برخورد با فقه تعارضاتی میان آن دو آشکار شد. یکی از تلاش‌هایی که در پی رفع و توجیه این تعارضات شکل گرفت، رسالة یک کلمه از مستشارالدوله است. متن این رساله سهل و ممتنع است، به‌گونه‌ای که تفاسیر مختلفی از مراد نویسنده در طول تاریخ ارائه شده است. این پژوهش نیز درصدد تحلیل و نقد سه خوانش اصلی از یک کلمه برآمد و سرانجام با روش تحلیل نظری و پردازش منطقی نشان داد که می‌توان نظریة مستشارالدوله را نوعی توجیه قانون از دریچة شریعت دانست که مستلزم برداشت قشری از مفهوم قانون و نگاهی غیراصیل به شریعت است و در نهایت نیز در حل تعارضات شریعت و قانون ناکام است.
کلیدواژه‌ها
- حکم شرعی
- قانون
- میرزا یوسف خان مستشار الدوله
- یک کلمه