حقوق خصوصی
حقوق خصوصی، عبارت از مجموعه قواعد و مقرّراتی است که ناظر به روابط افراد جامعه با یکدیگر بوده و حقوق و تکالیف ایشان را نسبت به یکدیگر تبیین و تعیین میکند.[۱] حقوق خصوصی که در برابر حقوق عمومی قرار میگیرد و یکی از دو شاخهی اصلی علم حقوق محسوب میشود.[۲] هدف اصلی این رشته، تعیین حدود آزادی مردم است.[۳] این رشته از حقوق، بیشتر به دنبال منافع و روابط افراد جامعه است و قواعد و مقرّرات آن عموماً جنبهی تکمیلی داشته و آمره نیستند.[۴] این رشته، دارای شاخههایی است که عبارتاند از حقوق مدنی، حقوق تجارت و حقوق بینالملل خصوصی.[۵]
تعریف
تعاریف متعدّدی از حقوق خصوصی شدهاست. در تعریفی آمدهاست: حقوق خصوصی یعنی حقوق مدنی و آیین دادرسی مدنی و حقوق تجارت.[۶] در تعریف دیگری، حقوق خصوصی، اینگونه تعریف شدهاست: مجموع رشتههای حقوق خصوصی داخلی و حقوق بینالملل خصوصی را حقوق خصوصی گویند.[۷] بهطور کلّی میتوان گفت، حقوق خصوصی آن دسته از قوانین و مقرّرات است که روابط مردم با یکدیگر را نظم میبخشد، نظیر حقوق تعهّدات و قراردادها. حقوق بینالملل خصوصی، حقوق اموال و حقوق مسئولیّتهای خارج از قرارداد که به ضَمان قهری یا مسئولیّت مدنی شهرت دارد.[۸]
پیشینه
تردیدی نیست که از نظر تاریخی، حقوق مدنی، بهطور خاصّ و حقوق خصوصی، بهطور عامّ از اَقْدَم شاخههای حقوق است و تقدّم تاریخی بر سایر رشتههای حقوق دارد. پیدایش قواعد مالکیت در آغازین نقطههای شکلگیری حقوق، نشانی است بر ریشهدار بودن و قدیمیتر بودن این شاخهی اصلی و سترگ حقوق در تمامی فرهنگها و در گسترهی جغرافیای جهان. پس، عنوان قدیمیترین و ریشهدارترین شاخه در درختوارهی حقوق از آنِ حقوق مدنی، بهطور خاصّ و حقوق خصوصی، بهطور عامّ است و تردیدی در آن وجود ندارد.[۹] برای بیان پیشینهی حقوق خصوصی باید پیشینهی حقوق مدنی را بررسی کرد؛ زیرا حقوق مدنی، پایه و اساس حقوق خصوصی است. اصطلاح حقوق مدنی از رومیان اقتباس شدهاست. این دسته از حقوق، مخصوص اَتباع رومی بود و در برابر حقوق بشر که قواعد عمومی برای تمام ملّتها بود، به کار میرفت. بنابراین در تمام قرون وسطی، زمانی که سخن از حقوق مدنی میشد، مقصود حقوق روم بود که در برابر حقوق کلیسا استعمال میشد ولی به مرور زمان، حقوق مدنی، معنی اصلی خود را از دست داد؛ قواعد دیگر را کنار زد و خود، قانون عمومی شد. پایههای این رشته از زمان ژونستینین، امپراطور روم ریخته شد و بعدها به معنای حقوق خصوصی در مقابل حقوق عمومی به کار رفت. علّت این تغییر نیز فایدهی عملی داشت و نویسندگان از حقوق اساسی امپراطوری و قواعد حاکم بر آن نیز گفتوگو میکردند. به مرور زمان، حقوق عمومی روم نیز متروک شد و هر کس نامی از حقوق روم یا حقوق مدنی میبرد، مقصود حقوق خصوصی رومیان بود که مورد تقلید بسیاری از کشورها از جمله فرانسه، به معنای حقوق خصوصی به کار رفت و بعد از انقلاب کبیر ۱۷۸۹ نیز همین معنا، مورد قبول عموم قرار گرفت.[۱۰] با تدوین قانون ناپلئون، تمیز بین حقوق عمومی و خصوصی بیشتر شد. این قانون که فقط ناظر به روابط خصوصی افراد بود، قانون مدنی نام گرفت.[۱۱] در ایران نیز چون نویسندگان قانون ۱۳۰۷ با فرهنگ و تمدن فرانسه، آشنایی بیشتری داشتند؛ آن را قانون مدنی نامیدند. بدین ترتیب، حقوق مدنی را نباید یکی از رشتههای حقوق خصوصی شمرد بلکه حقوق مدنی، مبنای حقوق خصوصی و مادر سایر شعبهها است.[۱۰]
موضوعات
حقوق و تکالیف انسانها در سه حیطهی مهم، ظهور و بروز پیدا میکند که عبارتاند از: ۱- اموال، اعم از مادی و آفرینش های فکری، ۲- تمامیت جسمی، ۳- آبرو و حیثیت و اعتبار. موارد مذکور عمدتاً موضوعات حقوق خصوصی را تشکیل میدهد.[۱۲]
اهداف
غرض اصلی حقوق خصوصی، تعیین حدود آزادی مردم است. ترتیب منافع مادّی مردم باید به خود آنها واگذار شود و مقنّن، حتّیالامکان نباید در آن دخالت کند.[۳]
شاخهها
حقوق خصوصی، دارای شاخههای زیر است:
- آیین دادرسی مدنی: این دسته از قوانین از سازمانهای قضایی و قواعد راجع به دعاوی مدنی بحث میکند.[۱۳]
- حقوق تجارت: به منظور سرعت در معاملات تجاری و اقتضای سهولت در اثبات وقایع تجاری، مقرّرات حقوق تجارت وضع شدهاست که ریشهی آن در حقوق مدنی میباشد.[۱۴]
- حقوق بینالملل خصوصی: موضوعاتی که در قلمرو دو قانون از دو کشور مختلف واقع میشود، موضوع بحث حقوق بینالملل خصوصی است.[۱۵] البته لازم به ذکر است در خصوص این که آیا حقوق بینالملل خصوصی در حوزهی حقوق خصوصی قرار میگیرد یا در حوزهی حقوق عمومی، اختلاف نظر وجود دارد. یک نظر بر این است که حقوق بینالملل خصوصی، در حوزه حقوق عمومی است؛ زیرا بحث تابعیّت در ارتباط با حقوق عمومی است و رابطهی فرد را با دولت نشان میدهد. همچنین مسئلهی تعارض قوانین نیز با حقوق عمومی مرتبط است امّا در مقابل، این نظر وجود دارد که حقوق بینالملل خصوصی، در حوزهی حقوق خصوصی است. طرفداران این نظر معتقد هستند که بحث تعارض قوانین، جزء حقوق خصوصی است زیرا حاکم بر روابط خصوصی افراد است. تابعیّت نیز گرچه در ارتباط با دولت است امّا در واقع، نشانگر وضع شخص است و دعاوی تابعیّت نیز در دادگاههای حقوقی مطرح میشود نه در دادگاههای اداری.[۱۶]
ارتباط با سایر رشتهها
حقوق خصوصی و حقوق عمومی
حقوق خصوصی و حقوق عمومی، تأثیر و نفوذ متقابلی بر یکدیگر دارند. آمیختگی این دو دسته از قواعد چندان زیاد است که گویی از ابتدا علم حقوق را بدون توجّه به ماهیت قواعد آن تقسیم کردهاند. گسترش حقوق عمومی نیز در این امر اثرگذار بوده، به گونهای که با توسعهی روزافزون حقوق عمومی و دخالت دولت در امور اقتصادی، حتی قدیمیترین رشتههای حقوق خصوصی را خالص نگذاردهاست. بنابراین برای شناختن رشتهها از جنبهی حقوق عمومی یا خصوصیبودن باید موضوع اصلی هر شعبه را صرف نظر از پارهای جهات فرعی، مورد توجّه قرار داد و بهطور نسبی مشخص کرد که قواعد آن، ناظر بر روابط دولت و سازمانهای عمومی است یا روابط خصوصی اشخاص را منظّم میکند.[۱۷][۱۸]
حقوق خصوصی و حقوق اداری
حقوق خصوصی و حقوق اداری با یکدیگر پیوستگی دارند؛ زیرا گسترش وظایف دولت و مداخلهی او در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی و تحوّلات جدید سبب شده که دولت، گاه در نقش تاجر ظاهر شود یا اعمالی انجام دهد که در حیطهی حقوق خصوصی است. همچنین دولت در بعضی موارد، اشخاص عادی را در ایفای وظایف اداری شرکت میدهد و در بعضی موارد، شناخت سازمان های عمومی و خصوصی را از یکدیگر دچار اشکال مینماید. ضمن این که موضوعاتی مانند اهلیت، مسئولیت مدنی و موضوعات دیگر حقوق خصوصی در مورد کارکنان اداری پیش میآید که در حیطهی حقوق خصوصی است.[۱۹]
ویژگیها
حقوق خصوصی، دارای ویژگیهای زیر است:
- هدف از مقرّرات حقوق خصوصی، تأمین منافع افراد جامعه است و از روابط خصوصی اشخاص بحث میکند.
- بسیاری از مقرّرات حقوق خصوصی، جنبهی تکمیلی دارد.[۴]
ظرفیت دانشگاهها
رشتهی حقوق خصوصی بر اساس دفترچهی انتخاب رشتهی ارشد و دکتری سال ۱۴۰۲ در دانشگاههای زیر ارائه میشود.
مقطع کارشناسی ارشد
| کارشناسی ارشد[۲۰] | ||||
|---|---|---|---|---|
| ردیف | دانشگاه | گرایش | ظرفیت | دوره تحصیلی |
| 1 | دانشگاه آيتالله العظمی بروجردی - بروجرد | حقوق خصوصی | 19 | روزانه |
| 2 | دانشگاه ارومیه | حقوق خصوصی | 10 | روزانه |
| 3 | دانشگاه اصفهان | حقوق خصوصی | 8 | روزانه |
| 4 | دانشگاه بوعلی سينا - همدان | حقوق خصوصی | 8 | روزانه |
| 5 | دانشگاه بینالمللی امام خمينی (ره ) - قزوين | حقوق خصوصی | 10 | روزانه |
| 6 | دانشگاه تبریز | حقوق خصوصی | 7 | روزانه |
| 7 | دانشگاه تربيت مدرس | حقوق خصوصی | 5 | روزانه |
| 8 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | روزانه |
| 9 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | روزانه |
| 10 | دانشگاه حكيم سبزواری - سبزوار | حقوق خصوصی | 14 | روزانه |
| 11 | دانشگاه خوارزمی - تهران | حقوق خصوصی | 7 | روزانه |
| 12 | دانشگاه رازی - كرمانشاه | حقوق خصوصی | 8 | روزانه |
| 13 | دانشگاه سمنان | حقوق خصوصی | 7 | روزانه |
| 14 | دانشگاه شاهد - تهران | حقوق خصوصی | 8 | روزانه |
| 15 | دانشگاه شهركرد | حقوق خصوصی | 5 | روزانه |
| 16 | دانشگاه شهيد بهشتی - تهران | حقوق خصوصی | 7 | روزانه |
| 17 | دانشگاه شهيد چمران اهواز | حقوق خصوصی | 10 | روزانه |
| 18 | دانشگاه شهيد مدنی آذربايجان - تبريز | حقوق خصوصی | 14 | روزانه |
| 19 | دانشگاه شیراز | حقوق خصوصی | 10 | روزانه |
| 20 | دانشگاه علامه طباطبايی - تهران | حقوق خصوصی | 5 | روزانه |
| 21 | دانشگاه علوم قضايی و خدمات اداری دادگستری | حقوق خصوصی | 15 | روزانه |
| 22 | دانشگاه فردوسی مشهد | حقوق خصوصی | 5 | روزانه |
| 23 | دانشگاه قم | حقوق خصوصی | 10 | روزانه |
| 24 | دانشگاه قم | حقوق خصوصی | 10 | روزانه |
| 25 | دانشگاه کاشان | حقوق خصوصی | 5 | روزانه |
| 26 | دانشگاه گيلان - رشت | حقوق خصوصی | 7 | روزانه |
| 27 | دانشگاه مازندران - بابلسر | حقوق خصوصی | 16 | روزانه |
| 28 | دانشگاه ميبد | حقوق خصوصی | 20 | روزانه |
| 29 | مؤسسهی عالی آموزش و پژوهش مديريت و برنامهریزی | حقوق خصوصی | 6 | روزانه |
| 30 | دانشگاه ارومیه | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 31 | دانشگاه اصفهان | حقوق خصوصی | 4 | نوبت دوم |
| 32 | دانشگاه بينالمللی امام خمينی (ره ) - قزوين | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 33 | دانشگاه تبریز | حقوق خصوصی | 5 | نوبت دوم |
| 34 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 7 | نوبت دوم |
| 35 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 4 | نوبت دوم |
| 36 | دانشگاه حكيم سبزواری - سبزوار | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 37 | دانشگاه خوارزمی - تهران | حقوق خصوصی | 4 | نوبت دوم |
| 38 | دانشگاه شاهد - تهران | حقوق خصوصی | 4 | نوبت دوم |
| 39 | دانشگاه علامهی طباطبايی - تهران | حقوق خصوصی | 3 | نوبت دوم |
| 40 | دانشگاه فردوسی مشهد | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 41 | دانشگاه کاشان | حقوق خصوصی | 3 | نوبت دوم |
| 42 | دانشگاه گيلان - رشت | حقوق خصوصی | 3 | نوبت دوم |
| 43 | دانشگاه مازندران - بابلسر | حقوق خصوصی | 3 | نوبت دوم |
| 44 | دانشگاه ميبد | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 45 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 25 | مجازی |
| 46 | دانشگاه حكيم سبزواری - سبزوار | حقوق خصوصی | 40 | مجازی |
| 47 | دانشگاه قم | حقوق خصوصی | 20 | مجازی |
| 48 | دانشگاه قم | حقوق خصوصی | 20 | مجازی |
| 49 | دانشگاه تبریز | حقوق خصوصی | 7 | پردیس خودگردان |
| 50 | دانشگاه تربيت مدرس | حقوق خصوصی | 1 | پردیس خودگردان |
| 51 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | پردیس خودگردان |
| 52 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | پردیس خودگردان |
| 53 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | پردیس خودگردان |
| 54 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | پردیس خودگردان |
| 55 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 8 | پردیس خودگردان |
| 56 | دانشگاه شهيد بهشتی - تهران | حقوق خصوصی | 7 | پردیس خودگردان |
| 57 | دانشگاه شیراز | حقوق خصوصی | 10 | پردیس خودگردان |
| 58 | دانشگاه گيلان - رشت | حقوق خصوصی | 7 | پردیس خودگردان |
| 59 | دانشگاه مازندران - بابلسر | حقوق خصوصی | 6 | پردیس خودگردان |
| 60 | دانشگاه پيام نور استان آذربايجان شرقی - مركز بناب | حقوق خصوصی | 10 | پیام نور |
| 61 | دانشگاه پيام نور استان اصفهان - مركز اصفهان | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 62 | دانشگاه پيام نور استان اصفهان - مركز شهرضا | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 63 | دانشگاه پيام نور استان البرز - واحد هشتگرد | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 64 | دانشگاه پيام نور استان ايلام - مركز ايلام | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 65 | دانشگاه پيام نور استان تهران - تهران جنوب | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 66 | دانشگاه پيام نور استان تهران - مركز پرند | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 67 | دانشگاه پيام نور استان تهران - مركز ورامين | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 68 | دانشگاه پيام نوراستان خراسان رضوی - مركز مشهد | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 69 | دانشگاه پيام نوراستان فارس - مركز نورآباد ممسنی | حقوق خصوصی | 10 | پیام نور |
| 70 | دانشگاه پيام نور استان كردستان - مركز سقز | حقوق خصوصی | 20 | پیام نور |
| 71 | دانشگاه پيام نور استان كهگيلويه و بوير احمد - واحد دهدشت | حقوق خصوصی | 10 | پیام نور |
| 72 | دانشگاه پيام نور استان يزد - مركز ميبد | حقوق خصوصی | 10 | پیام نور |
| 73 | دانشگاه غيرانتفاعی امام رضا (ع) - مشهد | حقوق خصوصی | 10 | غیر انتفاعی |
| 74 | دانشگاه غيرانتفاعی امام رضا (ع) - مشهد | حقوق خصوصی | 10 | غیر انتفاعی |
| 75 | دانشگاه غير انتفاعی ايوانكی | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 76 | دانشگاه غيرانتفاعی بين المللي اهل بيت عليهمالسلام تهران | حقوق خصوصی | 3 | غیر انتفاعی |
| 77 | دانشگاه غير انتفاعی خاتم - تهران | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 78 | دانشگاه غير انتفاعی دانش البرز - آبيک | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 79 | دانشگاه غیر انتفاعی رجا - قزوين | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 80 | دانشگاه غير انتفاعی شمال - آمل | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 81 | دانشگاه غیر انتفاعی شهيد اشرفی اصفهانی - اصفهان | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 82 | دانشگاه غيرانتفاعی عدالت | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 83 | دانشگاه غير انتفاعی علامه محدث نوری - نور | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 84 | دانشگاه غير انتفاعی علم و فرهنگ - تهران | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 85 | دانشگاه غير انتفاعی علم و هنر - يزد | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 86 | دانشگاه غير انتفاعی مفيد - قم | حقوق خصوصی | 8 | غیر انتفاعی |
| 87 | دانشكده غير انتفاعی اصول الدين | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 88 | دانشكده غير انتفاعی اصول الدين | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 89 | دانشكدهی غير انتفاعی الهيات و معارف اسلامی هدی وابسته به جامعةالزهرا (س) (ويژهی خواهران) - قم | حقوق خصوصی | 12 | غیر انتفاعی |
| 90 | مؤسسهی غير انتفاعی آپادانا - شيراز | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 91 | مؤسسهی غيرانتفاعی آفاق - اروميه | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 92 | مؤسسهی غير انتفاعی آل طه (ويژهی خواهران) - تهران | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 93 | مؤسسهی غير انتفاعی احرار - رشت | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 94 | مؤسسهی غير انتفاعی اديب مازندران - ساری | حقوق خصوصی | 16 | غیر انتفاعی |
| 95 | مؤسسهی غير انتفاعی اديبان - گرمسار | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 96 | مؤسسهی غير انتفاعی ارشاد | حقوق خصوصی | 10 | غیر انتفاعی |
| 97 | مؤسسهی غير انتفاعی ارشاد | حقوق خصوصی | 10 | غیر انتفاعی |
| 98 | مؤسسهی غير انتفاعی اشراق - بجنورد | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 99 | مؤسسهی غير انتفاعی تابناک - لامرد | حقوق خصوصی | 7 | غیر انتفاعی |
| 100 | مؤسسهی غير انتفاعی تاكستان - تاكستان استان قزوين | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 101 | مؤسسهی غير انتفاعی حكيم نظامی - قوچان | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 102 | مؤسسهی غير انتفاعی رسالت - كرمان | حقوق خصوصی | 15 | غیر انتفاعی |
| 103 | مؤسسهی غير انتفاعی سراج - تبريز | حقوق خصوصی | 10 | غیر انتفاعی |
| 104 | مؤسسهی غير انتفاعی سهروردی - قزوين | حقوق خصوصی | 14 | غیر انتفاعی |
| 105 | مؤسسهی غير انتفاعی شانديز - مشهد | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 106 | مؤسسهی غير انتفاعی شرق گلستان - گنبدكاووس | حقوق خصوصی | 10 | غیر انتفاعی |
| 107 | مؤسسهی غير انتفاعی شفق - تنكابن | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 108 | مؤسسهی غير انتفاعی شمس - گنبد كاووس | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 109 | مؤسسهی غير انتفاعی طلوع مهر - قم | حقوق خصوصی | 15 | غیر انتفاعی |
| 110 | مؤسسهی غير انتفاعی طلوع مهر - قم | حقوق خصوصی | 15 | غیر انتفاعی |
| 111 | مؤسسهی غير انتفاعی علامهی فيض كاشانی - كاشان | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 112 | مؤسسهی غير انتفاعی علامه قزوينی - قزوين | حقوق خصوصی | 17 | غیر انتفاعی |
| 113 | مؤسسهی غير انتفاعی فروردين - قايمشهر | حقوق خصوصی | 18 | غیر انتفاعی |
| 114 | مؤسسهی غير انتفاعی فيضالاسلام - خمينی شهر اصفهان | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 115 | مؤسسهی غير انتفاعی | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 116 | مؤسسهی غير انتفاعی هدف - ساری | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 117 | مؤسسهی غير انتفاعی هشت بهشت اصفهان پويا - اصفهان | حقوق خصوصی | 20 | غیر انتفاعی |
| 118 | مؤسسهی غير انتفاعی مجازی ايرانيان - تهران | حقوق خصوصی | 40 | مجازی - غیر انتفاعی |
| 119 | مؤسسهی غير انتفاعی مجازی فاران مهر دانش - تهران | حقوق خصوصی | 30 | مجازی - غیر انتفاعی |
| 120 | مؤسسهی غير انتفاعی مجازی نور طوبی - تهران | حقوق خصوصی | 40 | مجازی - غیر انتفاعی |
| 121 | دانشگاه شاهد - تهران | فقه و حقوق خصوصی | 9 | روزانه |
| 122 | دانشگاه غير دولتی شهيد مطهری - تهران | فقه و حقوق خصوصی | 16 | روزانه - غیر دولتی |
| 123 | دانشگاه غير دولتی شهيد مطهری - تهران | فقه و حقوق خصوصی | 7 | روزانه - غیر دولتی |
| 124 | دانشگاه شاهد - تهران | فقه و حقوق خصوصی | 3 | نوبت دوم |
| 125 | دانشگاه غير دولتی بينالمللی مذاهب اسلامی | فقه مقارن و حقوق خصوصی اسلامی | 6 | روزانه - غیر دولتی |
| 126 | دانشگاه غير دولتی بينالمللی مذاهب اسلامی | فقه مقارن و حقوق خصوصي اسلامي | 2 | روزانه - غیر دولتی |
| 127 | دانشگاه غير دولتی بينالمللی مذاهب اسلامی | فقه مقارن و حقوق خصوصي اسلامی | 3 | غیر دولتی |
مقطع دکتری
| دکتری[۲۱] | ||||
|---|---|---|---|---|
| ردیف | دانشگاه | گرایش | ظرفیت | دوره تحصیلی |
| 1 | دانشگاه ارومیه | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 2 | دانشگاه اصفهان | حقوق خصوصی | 7 | روزانه |
| 3 | دانشگاه بوعلی سینا - همدان | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 4 | دانشگاه تبريز | حقوق خصوصی | 2 | روزانه |
| 5 | دانشگاه تربیت مدرس | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 6 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 6 | روزانه |
| 7 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 8 | دانشگاه خوارزمی - تهران | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 9 | دانشگاه شهید بهشتی - تهران | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 10 | دانشگاه شیراز | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 11 | دانشگاه علامهی طباطبايی - تهران | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 12 | دانشگاه علوم قضايی و خدمات اداری دادگستری | حقوق خصوصی | 5 | روزانه |
| 13 | دانشگاه فردوسی مشهد | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 14 | دانشگاه قم | حقوق خصوصی | 6 | روزانه |
| 15 | دانشگاه گیلان - رشت | حقوق خصوصی | 4 | روزانه |
| 16 | دانشگاه مازندران - بابلسر | حقوق خصوصی | 4 | روزانه |
| 17 | دانشگاه میبد | حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
| 18 | دانشگاه غیر انتفاعی امام صادق (ع) | حقوق خصوصی | 3 | روزانه - غیر دولتی |
| 19 | دانشگاه اصفهان | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 20 | دانشگاه بوعلی سینا - همدان | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 21 | دانشگاه تبريز | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 22 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 3 | نوبت دوم |
| 23 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 24 | دانشگاه خوارزمی - تهران | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 25 | دانشگاه علامهی طباطبايی - تهران | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 26 | دانشگاه فردوسی مشهد | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 27 | دانشگاه گیلان - رشت | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 28 | دانشگاه مازندران - بابلسر | حقوق خصوصی | 2 | نوبت دوم |
| 29 | دانشگاه میبد | حقوق خصوصی | 1 | نوبت دوم |
| 30 | دانشگاه پیام نور استان تهران - مركز تحصیلات تکمیلی تهران | حقوق خصوصی | 4 | پیام نور |
| 31 | دانشگاه غیر انتفاعی بین المللی اهل بیت علیهمالسلام تهران | حقوق خصوصی | 2 | غیر انتفاعی |
| 32 | دانشگاه غیر انتفاعی عدالت | حقوق خصوصی | 4 | غیر انتفاعی |
| 33 | دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ - تهران | حقوق خصوصی | 5 | غیر انتفاعی |
| 34 | دانشگاه غیر انتفاعی مفید - قم | حقوق خصوصی | 2 | غیر انتفاعی |
| 35 | دانشگاه تبریز | حقوق خصوصی | 2 | پردیس خودگردان |
| 36 | دانشگاه تربیت مدرس | حقوق خصوصی | 2 | پردیس خودگردان |
| 37 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 6 | پردیس خودگردان |
| 38 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 9 | پردیس خودگردان |
| 39 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 5 | پردیس خودگردان |
| 40 | دانشگاه تهران | حقوق خصوصی | 6 | پردیس خودگردان |
| 41 | دانشگاه شهید بهشتی - تهران | حقوق خصوصی | 1 | پردیس خودگردان |
| 42 | دانشگاه شیراز | حقوق خصوصی | 3 | پردیس خودگردان |
| 43 | دانشگاه مازندران - بابلسر | حقوق خصوصی | 2 | پردیس خودگردان |
| 44 | دانشگاه غیر دولتی شهید مطهری - تهران | فقه و حقوق خصوصی | 2 | روزانه |
| 45 | دانشگاه غیر دولتی شهید مطهری - تهران | فقه و حقوق خصوصی | 3 | روزانه |
منابع
- ↑ منصور اباذری فومشی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق جزایی (کیفری). چاپ 2. شهید نورالهی، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667304
- ↑ عباس زراعت و محمدرضا معین. مقدمه علم حقوق (کلیات). چاپ 1. جنگل، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667364
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ حقوق مدنی. چاپ 1. طه، 1375. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667312
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ غلامرضا موحدیان. حقوق کار (علمی و کاربردی) به انضمام مباحثی از بیمه های تأمین اجتماعی کارگران). چاپ 4. فکرسازان، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667284
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ مجمدجعفر جعفری لنگرودی. مقدمه عمومی علم حقوق. چاپ 6. گنج دانش، 1380. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655872
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. وسیط در ترمینولوژی حقوق. چاپ 3. گنج دانش، 1389. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667296
- ↑ محمدجعفر جعفری لنگرودی. ترمینولوژی حقوق. چاپ 7. گنج دانش، 1374. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667300
- ↑ مهراب داراب پور. حقوق مدنی (جلد دوم) (حقوق اموال و مالکیت تصرف و وقف). چاپ 1. جنگل، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667308
- ↑ صفایی, سیدحسین; درویش زاده, محمد (2020-09-22). "از شاخههای قدیم تا شاخههای عظیم در دانش حقوق (سرمقاله)". فصلنامه تحقیق و توسعه در حقوق تطبیقی. 3 (8): 7–14. doi:10.22034/law.2020.243196. ISSN 2981-1805.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ناصر کاتوزیان. فلسفه حقوق (جلد سوم) (منطق حقوق). چاپ 4. شرکت سهامی انتشار، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667324
- ↑ ناصر کاتوزیان. کلیات حقوق (نظریه عمومی). چاپ 3. شرکت سهامی انتشار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667328
- ↑ مهراب داراب پور. حقوق مدنی (جلد دوم) (حقوق اموال و مالکیت تصرف و وقف). چاپ 1. جنگل، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667320
- ↑ مجمدجعفر جعفری لنگرودی. مقدمه عمومی علم حقوق. چاپ 6. گنج دانش، 1380. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655876
- ↑ مجمدجعفر جعفری لنگرودی. مقدمه عمومی علم حقوق. چاپ 6. گنج دانش، 1380. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655868
- ↑ مجمدجعفر جعفری لنگرودی. مقدمه عمومی علم حقوق. چاپ 6. گنج دانش، 1380. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6655864
- ↑ سیدحسین صفایی. مباحثی از حقوق بین الملل خصوصی. چاپ 2. میزان، 1388. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667344
- ↑ ناصر کاتوزیان. کلیات حقوق (نظریه عمومی). چاپ 3. شرکت سهامی انتشار، 1387. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667288
- ↑ ایرج گلدوزیان. کلیات و مقدمه علم حقوق. چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1391. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667332
- ↑ ولی اله انصاری. کلیات حقوق اداری (از لحاظ نظری، عملی و تطبیقی). چاپ 9. میزان، 1390. ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 6667316
- ↑ راهنمای انتخاب رشته آزمون ورودی کارشناسی ارشد ناپیوسته،سازمان سنجش آموزش کشور
- ↑ https://www.sanjesh.org/_sanjesh/Documents/PhdNoteCs1402_20230417_191823.pdf، سازمان سنجش آموزش کشور