زوال حق انتفاع

موارد زوال حق انتفاع در ماده ۵۱ قانون مدنی پیش بینی شده است و به موجب آن، حق انتفاع در موارد ذیل زایل می‌شود:

1. در صورت انقضای مدت
2. در صورت تلف شدن مالی که موضوع انتفاع است.

دلیل زوال حق انتفاع در صورت تلف شدن مالی که موضوع انتفاع است؛ این است که حق مزبور، به تبع عین به وجود آمده و با از بین رفتن اصل مال، دیگر حقوق راجع به آن، موجودیتی نخواهند داشت. اگر مال موضوع انتفاع، به خودی خود یا بر اثر مانعی خارجی، تحت تسلط منتفع قرار نگیرد؛ حق انتفاع منتفی است. انقضای مدت در رقبی و نیز فوت مالک، یا منتفع و ثالث، در صورت توافق طرفین، موجب انحلال حق انتفاع خواهد شد.

مواد مرتبط

• ماده ۵۱ قانون مدنی

بطلان حق انتفاع

فوت یا حجر یکی از طرفین پیش از قبض، موجب بطلان حق انتفاع می‌گردد.

اسقاط حق انتفاع

اسقاط حق انتفاع ممکن نیست؛ زیرا چنین حقی، به موجب اذن مالک به وجود می‌آید.

در حقوق تطبیقی

• برخلاف حقوق ایران، به موجب ماده ۱۳۲۲ قانون مدنی اتیوپی، با انقضای مدت مورد توافق طرفین یا فوت منتفع، حق انتفاع از بین می‌رود.

• در حقوق اتیوپی، تعدی و تفریط منتفع، موجب از بین رفتن حق انتفاع نمی‌گردد؛ مگر اینکه دادگاه، به درخواست مالک و با پذیرش دلایل او حکم به انحلال حق انتفاع صادر نماید، همچنین در حقوق این کشور، تلف بخشی از مال مورد انتفاع، موجب انفساخ عقد در سایر قسمت‌ها نمی‌گردد.

در فقه

• بعید نیست که قبض، شرط صحت حق انتفاع محسوب گردد، چرا که اگر مالک، پیش از اقباض بمیرد؛ حق انتفاع منتفی است.

• موضوع حق انتفاع، باید تا پایان زمان مورد توافق طرفین، از قابلیت بقا برخوردار باشد.
• در صورتی که مالک، برای حق انتفاع، مدتی معین نکرده باشد؛ حق مزبور تا فوت مالک معتبر خواهد بود.

جستارهای وابسته

• حق انتفاع