سلب تابعیت در حقوق ایران و اسناد بین المللی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سلب تابعیت در حقوق ایران و اسناد بین المللی
عنوانسلب تابعیت در حقوق ایران و اسناد بین المللی
رشتهحقوق بین الملل
دانشجوفاطمه دماوندی
استاد راهنمابهشید ارفع نیا
استاد مشاورمحمدتقی عابدی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۰
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی



سلب تابعیت در حقوق ایران و اسناد بین المللی عنوان پایان نامه ای است که توسط فاطمه دماوندی، با راهنمایی بهشید ارفع نیا و با مشاوره محمدتقی عابدی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

تابعیت عبارت است از تعلق سیاسی، حقوقی و معنوی شخص به یک دولت معین. داشتن تابعیت منشا برخورداری از حقوق و تکالیف می باشد، برخورداری کامل از حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... شامل اشخاص تابع یک دولت می باشد و چنان چه اشخاصی ، آپاترید یا بدون تابعیت باشند، یعنی تابع هیچ دولتی نبوده و قانون ملی نداشته باشند تا بر احوال شخصیه آنان حکومت کند، از حقوقی که برای اتباع یک دولت وجود دارد محروم خواهند بود، البته نداشتن تابعیت مجوزی برای زیر پا گذاشتن حقوق انسانی تبعه توسط دولت ها نخواهد بود. از جمله عواملی که موجب بروز پدیده نامطلوب بی تابعیتی می شوند، می توان به سلب تابعیت به سبب مجازات، پناهندگی، مهاجرت و یا سلب تابعیت به سبب قصد جلای وطن اشاره کرد. سلب تابعیت عمل یکجانبه از سوی دولت متبوع شخص می باشد که در قبال فعل یا ترک فعل تبعه انجام می شود. نتیجه سلب تابعیت چیزی جز ایجاد یک معضل بین المللی به عنوان آپاتریدی نیست. سلب تابعیت به عنوان مجازات برای دارنده تابعیت اکتسابی در گذشته مورد پذیرش بود اما در حال حاضر به هیچ عنوان مورد پذیرش جامعه بین المللی نیست، به خصوص اگر تابعیت اصلی باشد. امروزه اغلب کشورها پذیرفته اند که سلب تابعیت از تبعه تجاوز به حقوق تبعه می باشد و برخی کشورها سلب تابعیت را در قانون خود ممنوع کرده اند. در قانون ایران هم سلب تابعیت در ماده۹۸۱ ق.م و تبصره آن آمده بود که به موجب قانون اصلاحی موادی از ق.م در سال ۱۳۷۰حذف گردید. قانونگذار ایران در اصول۴۱ و۴۲ قانون اساسی درباره اینکه تابعیت حق مسلم هر ایرانی است و نیز محدود بودن اختیار دولت در سلب تابعیت ایرانیان تعیین تکلیف نموده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

فصل اول: کلیات ۸

مبحث اول: شناخت تابعیت ۹

گفتار اول: تاریخچه تابعیت ۱۰

گفتار دوم: منشا و فلسفه پیدایش تابعیت ۱۱

گفتار سوم: مفهوم و تعریف تابعیت ۱۲

گفتارچهارم: طبیعت و هدف حقوق تابعیت ۱۸

گفتارپنجم: ماهیت رابطه تابعیت ۲۱

مبحث دوم: شرایط تحقق، آثار، انواع، مبانی و اصول تابعیت ۲۵

گفتار اول: شرایط تحقق تابعیت ۲۵

بند اول: دولت ۲۵

بند دوم: تبعه ۲۸

بند سوم: رابطه ۲۹

گفتار دوم: آثار تابعیت ۳۱

بند اول: اثر سیاسی تابعیت ۳۱

بند دوم: اثر معنوی تابعیت ۳۳

بند سوم: اثر حقوقی تابعیت ۳۴

گفتار سوم: انواع تابعیت ۳۶

بند اول: تابعیت اصلی ۳۷

الف: روش خون یا نسبی ۳۷

ب: سیستم خاک یا تابعیت ارضی ۴۰

ج: مقایسه دو سیستم خون و خاک ۴۳

بند دوم: تابعیت اکتسابی ۴۴

الف: تحصیل تابعیت به واسطه تقاضای شخص ۴۵

ب: ازدواج ۴۶

ج: قانون خاص ۴۷

گفتار چهارم: مبانی و اصول حاکم بر تابعیت ۴۷

بند اول: اصل لزوم تابعیت (نفی بی تابعیتی) ۵۰

الف: قاعده همزادی شخص و تابعیت ۵۱

ب: قاعده پیوستگی تابعیت ۵۲

بند دوم: اصل وحدت تابعیت و نفی چند تابعیتی ۵۴

الف: عوامل پیدایش تابعیت مضاعف ۵۵

ب: پیشگیری یا رفع مشکل تابعیت مضاعف ۵۷

بند سوم: اصل تغییر پذیری تابعیت ۵۹

مبحث سوم: تاریخچه تدوین مقررات تابعیت در ایران ۶۳

گفتار اول: تابعیت قبل از انقلاب مشروطه ۶۴

بند اول: قواعد تابعیت در عهدنامه ها قبل از انقلاب مشروطه ۶۶

بند دوم: عوامل موثر در اقدام به تنظیم قاعده های تابعیت ایران ۶۸

گفتار دوم: تابعیت ایران پس از تصویب قانون اساسی مشروطه ۶۹

بند اول: اصل

متمم قانون اساسی مشروطیت ۷۰

بند دوم: قانون تابعیت سال ۱۳۰۸ هجری شمسی ۷۱

گفتار سوم: قانون تابعیت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ۷۲

فصل دوم: سلب تابعیت ۷۴

مبحث اول: جهات از دست دادن تابعیت ۷۵

گفتار اول: از دست دادن تابعیت بر اثر تقاضای خود شخص ۷۵

بند اول: ترک تابعیت ۷۵

الف: شرایط ترک تابعیت ایران ۷۷

ب: آثار ترک تابعیت ایران ۸۴

بند دوم: رد تابعیت ایران ۸۶

گفتار دوم : از دست دادن تابعیت بر اثر ازدواج ۸۷

بند اول: خروج از تابعیت بر اثر ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی ۸۷

الف: سیستم استقلال تابعیت ۸۸

ب: سیستم وحدت تابعیت ۸۸

بند دوم: از دست دادن تابعیت ایران بر اثر ازدواج با مرد بیگانه و اثرآن در حقوق مالی زن ۸۹

گفتار سوم: از دست دادن تابعیت در اثر جدا شدن قسمتی از خاک یک مملکت ۹۰

گفتار چهارم: از دست دادن تابعیت بر اثر سلب آن از سوی دولت ۹۰

مبحث دوم: بررسی قوانین سلب تابعیت در ایران و برخی کشورها ۹۱

گفتار اول: قانون گذاری ایران در گذشته در رابطه با سلب تابعیت ۹۳

بند اول: بررسی سلب تابعیت در ماده۹۸۱ ق م و تبصره آن ۹۴

بند دوم: اصلاح قانون تابعیت پس از تصویب قانون اساسی کنونی ۹۹

گفتار دوم: سلب تابعیت در قانون اساسی ۱۰۱

بند اول: بازتاب برخی اصول تابعیت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ۱۰۲

بند دوم: شناخت تابعیت ایران به عنوان حق مسلم هر ایرانی درقانون اساسی ۱۰۳

بند سوم: پیش بینی سلب تابعیت در ق ا و اختیار دولت در سلب تابعیت اتباع ایران ۱۰۴

بند چهارم: ناهماهنگی میان مندرجات ماده ۹۸۹ قانون مدنی واسلوب کنونی تابعیت ۱۰۶

گفتار سوم:موارد سلب تابعیت در برخی کشورهای دنیا ۱۰۹

بند اول: قوانین سلب تابعیت در کشورهای آسیایی ۱۱۰

الف: قانون سلب تابعیت درکشور آذربایجان ۱۱۰

ب: قانون سلب تابعیت درکشورارمنستان ۱۱۰

بند دوم: قوانین سلب تابعیت در کشورهای آمریکایی ۱۱۲

الف: قانون سلب تابعیت درکشورآمریکا ۱۱۲

ب: قانون سلب تابعیت درکشورکانادا ۱۱۳

بند سوم: قوانین سلب تابعیت در کشورهای اروپایی ۱۱۴

الف: قانون سلب تابعیت درکشور سوید ۱۱۴

ب: قانون سلب تابعیت درکشور فرانسه ۱۱۸

بند چهارم: قوانین سلب تابعیت در کشورهای آفریقایی ۱۱۹

الف: قانون سلب تابعیت درکشورکنیا ۱۲۰

ب: قانون سلب تابعیت درکشورنیجریه ۱۲۰

بند پنجم: نتیجه سلب تابعیت از تبعه ۱۲۲

مبحث سوم: بی تابعیتی و اسناد بین المللی مرتبط در این راستا ۱۲۴

گفتار اول: علل بروز بی تابعیتی ۱۲۴

بند اول: موارد آپاتریدی تولدی وطریق رفع و جلوگیری از آنها ۱۲۷

الف: در اثر نامعلوم بودن والدین طفل ۱۲۷

ب: در اثر آپاترید بودن والدین ۱۲۸

ج: بی تابعیتی به محض تولد ۱۳۰

بند دوم : موارد آپاتریدی بعد از تولد و طریق رفع و جلوگیری از آنها ۱۳۰

الف: سلب تابعیت به عنوان مجازات ۱۳۱

ب: سلب تابعیت به علت پناهندگی ۱۴۴

ج: سلب تابعیت در اثر اختلاف قوانین کشورهای مختلف ۱۵۰

د: سلب تابعیت در نتیجه صدور گواهینامه جلای وطن ۱۵۳

ر: سلب تابعیت به سبب مهاجرت ۱۵۴

ز: سلب تابعیت به سبب ترک تابعیت قبلی و عدم تحصیل تابعیت جدید ۱۵۶

س: سلب تابعیت در نتیجه سایر عوامل ۱۵۷

گفتار دوم: آثار و عوارض بی تابعیتی ۱۵۸

بند اول: بررسی آثار بی تابعیتی ۱۵۸

الف: محرومیت از حقوق اجتماعی ۱۵۹

ب: محرومیت از حقوق سیاسی ۱۵۹

ج: محرومیت از حمایت دیپلماتیک و عدم حمایت کشورها از شخص بدون تابعیت ۱۵۹

بند دوم: عوارض بی تابعیتی ۱۶۰

الف: فرد بی تابعیت ۱۶۰

ب: کشور اقامتگاه فرد بی تابعیت ۱۶۱

ج: کشور اصلی فرد بی تابعیت ۱۶۱

گفتار سوم: اقدمات سازمانهای بین المللی برای جلوگیری از بی تابعیتی ۱۶۲

گفتار چهارم: بررسی کنوانسیون مربوط به کاهش موارد بی تابعیتی(۱۹۵۴نیویورک) ۱۶۶

بند اول: حقوق اشخاص بی تابعیت به موجب کنوانسیون کاهش بی تابعیتی ۱۷۵

بند دوم: نحوه عملکرد کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان درخصوص افراد بی تابعیت ۱۸۱

نتیجه ۱۸۷

پیوست ۱۹۵

منابع و مآخذ ۲۱۰

چکیده انگلیسی

کلیدواژه ها

  • حقوق بین المللی
  • ایران
  • سلب تابعیت
  • حقوق جزا
  • اسناد بین المللی
  • سلب تابعیت