ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی

ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی: طفل صغیر، تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود می‌باشد و همچنین است طفل غیررشید یا مجنون در صورتی که عدم رشد یا جنون او متصل به صغر باشد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۱۷۹ قانون مدنی
• ماده ۱۱۸۱ قانون مدنی
• ماده ۶۱ قانون امور حسبی

توضیح واژگان

«ولایت» که در ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی، مورد اشاره قرار گرفته است، به معنای توانایی قانونی اداره امور مختلف شخص فاقد اهلیت می باشد، همچنین «جد» یعنی پدرِ پدر و پدرِ مادر و هر چه بالاتر رود.

نکات تفسیری دکترین ماده 1180 قانون مدنی

ولایت پدر و جد پدری، از مصادیق ولایت اجباری است. پذیرش ولایت قهری، تکلیفی الزامی است، و به دلیل الزامی بودن ولایت پدر و جد پدری، وصف قهری را به آن اضافه نموده‌اند، قهری بودن، مانع از امکان مخالفت خود ولی یا دادگاه، در پذیرش ولایت می‌گردد.

ولایت پدر و جد پدری، در عرض یکدیگر بوده؛ و هیچ‌یک بر دیگری، تقدم ندارد، اما عرف، چنین نظری را نپذیرفته؛ به خصوص وقتی که طفل با پدر و خانواده خود، در محیطی جدای از محل زندگی جد پدری، ساکن باشند و در واقع اختیارات جد، زمانی قابل اعمال است که پدر طفل، فوت نموده باشد.

گفتنی است چنانچه برخی از ناهنجاری‌ها و رفتارهای غیرطبیعی کودک، بعد از بلوغ هم ادامه یابد؛ در حالی که در دوران صغر، چنین حالاتی، چندان مورد توجه و نگران کننده نبوده‌است؛ اما از نظر عرف، انتظار می‌رفته که با درک پدیده بلوغ، این رفتارها هم رو به پایان باشد؛ ولی همچنان افاقه ای حاصل نگردیده باشد؛ ممکن است شخص، مبتلا به جنون متصل به صغر بوده؛ و توانایی اداره برخی امور خود را هنوز به دست نیاورده باشد، همچنین در سفه متصل به صغر، به دلیل عدم آمادگی فکری محجور، برای اداره امور مالی خود، ولایت قهری منتفی نمی‌گردد.

نکات توضیحی ماده 1180 قانون مدنی

ولایت قهری، یکی از مصادیق نمایندگی‌های قانونی حمایتی به‌شمار می‌آید.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 1180 قانون مدنی

1. طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری است.
2. ولایت قهری شامل کودکانی می‌شود که به سن رشد نرسیده‌اند.
3. کودک غیررشید نیز تحت ولایت قهری است، اگر عدم رشد او از زمان کودکی بوده باشد.
4. کودک مجنون نیز در صورتی که جنون او متصل به دوران کودکی باشد، تحت ولایت قهری قرار می‌گیرد.
5. ولایت قهری به معنای الزام قانونی و اجباری برای سرپرستی این فرزندان است.

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره سلب حضانت از پدر به جهت اتهام انتقال مال غیر (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۲۰۲۱۲۷)
• نظریه شماره 7/97/3017 مورخ 1398/04/31 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/95/1825 مورخ 1395/08/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 1825/95/7 مورخ 1395/08/04 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

• به موجب نظریه مشورتی شماره ۷۰۷۰/۷ مورخه ۱۳۸۶/۱۰/۲۴ و نیز نظریه مشورتی شماره ۶۲۴۰/۷ مورخه ۱۳۸۶/۹/۱۹ اداره حقوقی قوه قضاییه، اصل بر صحت اقدامات پدر و جد پدری، نسبت به امور مالی مولی علیه آنان بوده؛ و تا وقتی که از دادگاه، درخواست رسیدگی به امور مزبور نگردیده باشد؛ دلیلی برای دخالت مستقیم در این زمینه وجود ندارد.
• به موجب نظریه مشورتی شماره ۲۵۸۳/۷ مورخه ۱۳۸۳/۳/۸ اداره حقوقی قوه قضاییه، تشخیص غبطه محجور در امور کیفری و زیان‌هایی که بر اثر جرم، به وی وارد آمده‌است؛ با ولی قهری است.
• رای وحدت رویه شماره ۵۱۸ مورخ ۱۳۶۷/۱۱/۱۸ هیئت عمومی دیوان عالی کشور(رسیدگی به ادعای ولی قهری مبنی بر عدم بلوغ فرزند)
• رای دادگاه درباره اختیار دادگاه در اجازه خروج فرزند بعد از فوت پدر (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۰۰۶۵)
• نظریه شماره ۱۱۳۲/۹۵/۷ مورخ ۱۳۹۵/۰۵/۱۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۰/۱۳۵۸ مورخ ۱۴۰۱/۰۳/۰۹ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرایط شکلی دادخواست در اقامه ی دعوا به نمایندگی از طفل یا مولی علیه
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۱/۲۶ مورخ ۱۴۰۱/۰۷/۲۶ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تعارض حضانت و ولایت قهری در برخی موارد
• نظریه شماره ۷/۱۴۰۱/۱۴۰ مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۱۵ اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره نماینده قانونی طفل ناشی از زنا
• نظریه شماره 1132/95/7 مورخ 1395/05/16 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

مصادیق و نمونه ها

• ولی قهری، حق دخالت در نکاح، یا خروج مولی علیه خود از کشور را دارد.

مقالات مرتبط

• گستره و مبانی حق آموزش کودکان دارای معلولیت در فقه، حقوق و اسناد بین‌المللی