ماده ۱۹۵ قانون مدنی

ماده ۱۹۵ قانون مدنی: اگر کسی در حال مستی یا بیهوشی یا در خواب معامله نماید آن معامله به واسطهٔ فقدان قصد باطل است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

به شخصی که بر اثر زیاده روی در مصرف مسکرات، نظم سخن خود را از دست بدهد؛ «مست» گویند.

به عقدی که در عالم حقوق، هرگز به وجود نیامده؛ و فاقد اثر حقوقی باشد؛ «عقد باطل» گویند.

«بطلان»، یعنی اینکه از ابتدا عقدی به وجود نیامده؛ و فاقد اثر حقوقی باشد.

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه، اعمال حقوقی اشخاص فاقد قصد، نظیر مست و مجنون اعتباری ندارد.

فلسفه و مبانی نظری ماده

معاملات شخص مست و بیهوش باطل است؛ زیرا این قبیل اشخاص، ناخواسته و بدون شعور، دست به کاری می‌زنند.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عقدی که در حال خواب و بیهوشی و بدون قصد واقع گردد؛ باطل است، زیرا تعهد، باید کاشف از قصد انشاء، یعنی ایجاب و قبول باشد، و اگر یکی از طرفین معامله، فاقد قصد بوده باشد؛ چنین عقدی باطل است.

نکات توضیحی

منظور از قصد در این ماده، قصد نتیجه است؛ نه قصد فعل.

مطالعات فقهی

سوابق فقهی

وصیت در حال مستی، اغماء و بیهوشی صحیح نیست.

به دلالت قاعده «العقود تابعه للقصود»، فقدان قصد، موجب بطلان عقد خواهدشد.

مقالات مرتبط

• ایجاب در معاملات دولتی
• متاورس و چالشهای حقوقی در حوزۀ حقوق اموال

رویه قضایی

• نظریه شماره 7/1400/956 مورخ 1400/09/02 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره صحت معامله به قصد فرار از دین
• نظریه شماره 7/1402/380 مورخ 1402/05/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره انتقال مال توسط مدیون با انگیزه فرار از پرداخت دین