ماده ۲۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۲۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی: هر گاه سند معینی که مدرک ادعا یا اظهار یکی از طرفین است نزد طرف دیگر باشد، به درخواست طرف، باید آن سند ابراز شود. هر گاه طرف مقابل به وجود سند نزد خود اعتراف کند ولی از ابراز آن امتناع نماید، دادگاه می‌تواند آن را از جمله قرائن مثبته بداند.

توضیح واژگان

درخواست: درخواست مصدر مرخم درخواستن است که خود از جمله به معنای استدعا کردن و خواهش کردن می‌باشد. درخواست به این مفهوم می‌بایست به صورت مکتوب درآمده یا به‌طور شفاهی مطرح گردد.[۱]

فلسفه و مبانی نظری

به اعتقاد عده‌ای از نویسندگان، طرفین باید شخصاً اقامه دلیل نمایند و طرف مقابل هیچگونه تکلیفی در این خصوص ندارد. این نظر موافق با عدالت اجتماعی نبوده و احراز حقیقت را غیرممکن می‌سازد لذا تحول اندیشه متفکران این اندیشه را رها کرده و به جای آن می‌گویند: اگر ادعای کسی مبتنی بر سندی باشد که در اختیار طرف مقابل است می‌تواند ارائه آن را درخواست کند.[۲]

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

این ماده بیان می‌دارد چنانچه طرف علی‌رغم اعتراف یا اثبات وجود سند نزد وی، از ابراز سند خودداری نماید، اولاً، دادگاه تکلیفی ندارد که آن را از قرائن اثبات کننده بداند و ثانیاً، در صورت تشخیص اینکه چنین ضمانت اجرایی لازم است، تنها می‌تواند آن را از جمله قرائن اثبات کننده در نظر گیرد و نه به منزله‌ی دلیل.[۳] البته همان‌طور که بیان شد صرف اظهار مدعی نسبت به وجود سند نزد طرف مقابل کافی نبوده و باید شواهدی (یا اعتراف خود شخص) از این موضوع برای دادگاه وجود داشته باشد.[۴]

انتقادات

عبارت «یکی از طرفین» در ماده ۲۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی رسا نیست چرا که اگر سند به نفع کسی باشد که از ابراز آن امتناع می‌ورزد، چگونه می‌توان عدم ابراز را از قرائن مثبته به نفع وی دانست.[۵] [۶] همچنین، بهتر بود در این ماده به جای واژه «اعتراف» از واژه «اقرار» استفاده می‌شد. [۷]

مقالات مرتبط

منابع

  1. عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1343420
  2. سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214776
  3. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1244692
  4. علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 457432
  5. عباس زراعت. آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی. چاپ 1. خط سوم، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3824372
  6. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1244696
  7. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1244708