ماده ۲۷۷ قانون مدنی

ماده ۲۷۷ قانون مدنی: متعهد نمی‌تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتی از موضوع تعهد نماید ولی حاکم می‌تواند نظر به وضعیت مدیون، مهلت عادله یا قرار اقساط دهد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵ قانون صدور چک
• ماده ۱۵ قانون صدور چک
• ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی
• ماده ۲۶۸ قانون تجارت
• ماده ۲۶۹ قانون تجارت

توضیح واژگان

• «متعهد»، شخصی است که به موجب قرارداد امری بر عهده‌ او قرار می‌گیرد. متعهد در تعهدات مالی را «مدیون» می‌نامند.
• به شخصی که از تعهد متعهد، نفع ببرد؛ «متعهدٌله» گویند.

مطالعات تطبیقی

• به موجب ماده ۱۵۷ قانون مدنی مصر، جهت اجرای تعهد، قاضی می‌تواند به دلالت اوضاع و شرایط، به متعهد مهلتی دیگر اعطا نماید.
• مفاد ماده ۲۷۷ قانون مدنی، با ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی فرانسه تشابه داشته و تأکیدی بر اعسار متعهد ندارد.
• در ماده ۴-۱۳۴۲ قانون مدنی جدید فرانسه نیز گفته شده است که متعهد له این حق را دارد تا از دریافت جزئی از تعهد خودداری نماید حتی اگر موضوع تعهد امری قابل تجزیه باشد.

نکات تفسیری دکترین ماده ۲۷۷ قانون مدنی

عرف، ملاک تعیین مهلت عادله است.

نکات توضیحی ماده ۲۷۷ قانون مدنی

مهلت مزبور در ماده ۲۷۷ قانون مدنی، مهلت قضایی بوده، و مفاد این ماده، نمونه بارز تعدیل قراردادها توسط قاضی است.

گفتنی است حکم این ماده، در همه مواردی که موضوع تعهد، انجام کار، یا انتقال مال و کالا باشد؛ جاری است.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۲۷۷ قانون مدنی

1. متعهد ملزم به اجرای کامل تعهد است و نمی‌تواند بخشی از تعهد را به متعهدله تحمیل کند.
2. امکان تقسیم تعهد به صورت اقساط وجود دارد اما به تصمیم و صلاحدید حاکم بستگی دارد.
3. حاکم می‌تواند با توجه به وضعیت مالی و شرایط مدیون، مهلتی برای اجرای تعهد تعیین کند.
4. شرایط مدیون می‌تواند در تعیین مهلت یا اقساط توسط حاکم تأثیرگذار باشد.
5. تعیین مهلت یا اقساط برای متعهد، برخلاف اصل اولیه تعهد است که نیاز به دخالت حاکم دارد.
6. ماده ۲۷۷ قانون مدنی بر اهمیت رعایت حقوق متعهدله و عدم تغییر شرایط تعهد به صورت یک‌جانبه توسط متعهد تأکید دارد.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

• در خصوص مبنای قسمت اخیر ماده ۲۷۷ قانون مدنی و اختیار حاکم، شایان ذکر است که فرصت دادن به بدهکار در روایات متعددی مورد اشاره قرار گرفته است. برای مثال، ابو جارود از امام باقر (ع) روایت می‌کند که پیامبر اکرم (ص) فرمودند:«هر کس که شادمان می‌شود خداوند او را از وزش‌های دوزخ حفظ کند، پس باید به بدهکار تنگدست فرصت دهد یا از حقش بگذرد.»

رویه های قضایی

• رای دادگاه درباره شرایط مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۱۷۸۳)
• رای دادگاه درباره تقاضای اعسار از پرداخت محکوم به توسط شخص دارای کارت بازرگانی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۷۰۱۱۷۵)
• رای دادگاه درباره تعدیل پیش قسط بدهی در دعوای اعسار (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۱۴۷۶)
• نظریه شماره 7/1401/61 مورخ 1401/02/12 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/99/1210 مورخ 1399/10/06 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره لزوم پرداخت وجه هنگام تقسیم ترکه در فرض صدور دستور تقسیم به رد
• رای دادگاه درباره اعتراض به حکم اعسار با معرفی اموال مدیون (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۰۱۵۹)
• رای دادگاه درباره اثبات دعوی اعسار با سوگند مدیون (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۷۰۱۸۱۹)
• رای دادگاه درباره اعسار از پرداخت مبلغ مندرج در گزارش اصلاحی (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۲۱۳۰۷۰۰۲۶۱)
• رای دادگاه درباره اعسار از پرداخت محکوم به اجرائیه ثبتی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۱۸۸۴)
• نظریه شماره 7/99/4 مورخ 1399/03/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره مهات عادله برای قبول قسمتی از موضوع تعهد
• رای دادگاه درباره اعسار از پرداخت عوارض ناشی از بزه تغییر کاربری اراضی زراعی (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۳۸۰۰۳۹۹)
• رای دادگاه درباره اثر درج شغل زوج در سند نکاح بر دعوای اعسار وی (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۱۰۲۰۷۲)
• رای دادگاه درباره احضار شهود در دعوای اعسار (دادنامه شماره ۹۲۰۹۹۷۲۱۳۰۵۰۰۰۳۶)

پایان نامه و رساله های مرتبط

• عدم تجزیه پذیری دین در قانون تجارت و مدنی
• تمدید مدت اجرای تعهد در حقوق ایران و مصر
• بررسی اجل قضایی در حقوق ایران
• تجزیه پذیری قرارداد در حقوق ایران انگلیس و کنوانسیون بیع بین المللی کالا 1980
• انحلال قضایی قرارداد در فرض اوضاع و احوال غیر قابل پیش بینی با تاکید بر تحولات حقوق فرانسه

مقالات مرتبط

• طرق شناسایی اموال در اعسار و مستثنیات دین
• نقد و تحلیل حقوقی کاربست «امهال» نسبت به قراردادهای مؤسسات اعتباری با مشتریان بدهکار
• تحلیل حقوقی و اقتصادی تأثیر بیماری‌های پاندمیک بر اجرای تعهدات قراردادی
• تعدیل قرارداد توسط داور
• اختیار مدیون در انتخاب یکی از دیون متعدد
• تشریفات و آیین اعطای مهلت عادله
• تردید در مسئولیت مدنی محجورین مطلق با رویکردی فقهی
• تعدیل قضایی قرارداد در اثر کاهش ارزش پول
• نوآوری‌های قانون نحوۀ اجرای محکومیت‌های مالی
• اجرای زودهنگام تعهدات قراردادی در فقه، حقوق ایران و اسناد بین المللی
• تاثیر قوه قاهره بر سرنوشت و مبنای عدم مسئولیت در نقض تعهدات منفی قراردادی (مطالعه تطبیقی در حقوق مدنی افغانستان و ایران)
• نگرش کارکردی به نهاد مهلت عادله؛ با مطالعۀ تحولات آن در حقوق فرانسه
• مطالعه تطبیقی مهلت عادله
• امکان‌سنجی تعدیل اجاره‌بها در شرایط شیوع بیماری‌های همه‌گیر؛ با تأکید بر ویروس کرونا
• کارکرد حقوق تطبیقی در حقوق خصوصی با مطالعه موردی وجه التزام
• واکاوی قلمرو بدهی‌های مالیاتی موضوع ماده 187 قانون مالیات‌های مستقیم؛ ملاحظه‌ای در مبانی فقهی اسلام و حقوق ایران
• مبانی و قلمرو «حق حبس» در حقوق ایران و فقه امامیه و مقایسه آن با حقوق کامن لا، فرانسه و آلمان
• وفای به عهد در قرارداد EPC یا طراحی و تدارک و ساخت
• تمییز ملغی الأثرشدن حکم تخلیه مستاجر مشمول قانون روابط موجر و مستاجر مصوّب 1356
• زمان، مکان و هزینه وفای به عهد
• نقد و بررسی رای شماره 708 دیوان عالی کشور
• تعهّدات غرامتی و نفقه ای در مسوولیّت مدنی