ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی

ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی: گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند باغی محسوب می‌شود و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می‌گردند.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

توضیح واژگان

«بغی» یعنی مقابله کردن با حکومت اسلامی و ممکن است محارب، باغی هم باشد ولی در هرحال مستقیماً با مردم طرف است اما باغی به‌طور مستقیم با حکومت به مقابله برمی‌خیزد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

عناصر ضروری برای تحقق این جرم، عبارتند از: ۱-وجود سازمان یا جمعیت و گروه متشکل ۲-استفاده از اسلحه (گرم یا سرد) یا همراه داشتن آن ۳-اقدام علیه حکومت،گفتنی است این جرم علاوه بر سوءنیت عام به سوءنیت خاص یعنی «قصد براندازی حکومت اسلامی» نیز نیاز دارد.

برای جرم بغی، دو شرط در نظر گرفته شده‌است، یکی اینکه گروه علیه اساس نظام، دست به اسلحه برده باشد و دیگر آنکه متهم خاص نیز از سلاح استفاده کرده باشد.به عبارت دیگر این ماده نشان می‌دهد که باغی کسی است که خود عملاً دست به سلاح برده باشد چون در غیر این صورت صرف اقدام به قیام مسلحانه از سوی گروه، موجب باغی محسوب شدن همه اعضا و طرفداران آن می‌شد،بنابراین صرف اعلام این نکته توسط یک گروه که آنها وارد فاز مسلحانه علیه حکومت شده‌اند، نمی‌تواند آنها را باغی محسوب کند بلکه دست بردن به سلاح علیه اساس حکومت ضروری است.

مطالعات فقهی

مستندات فقهی

مهم‌ترین مستند شرعی این ماده، آیه ۹ سوره حجرات است.

انتقادات

جرایم مستوجب حد از ابتدا در آیات و روایات و نوشته‌های فقهی تعیین شده‌است و در هیچ‌کدام به بغی به عنوان جرم مستوجب حد اشاره نشده‌است و این اقدام قانونگذار که بدون توجه به منابع، جرمی را در بخش حدود بیان کرده‌است، عجیب به نظر می‌رسد، گفتنی است حتی در کتاب تحریر الوسیله امام که منبع اصلی قانون مجازات است، اشاره ای به بغی نشده‌است.

مقالات مرتبط

• مسئولیت دولت یا حکومت: تبیین مبانی آن در آموزه های فقه و حقوق کیفری ایران
• نگرشی نو در رابطة جرم سیاسی با مفاهیم محاربه، افساد فی الارض و بغی در فقه و حقوق موضوعه
• بررسی جرم بغی در فقه و حقوق کیفری ایران