ماده ۳۶۱ قانون مدنی

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو

ماده ۳۶۱ قانون مدنی: اگر در بیع عین معین معلوم شود که مبیع وجود نداشته بیع باطل است.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

  • «بیع»، یعنی خرید و فروش،[۱] یا معامله مالی با مال دیگر.[۲]
  • «عین معین»، مالی است که در عالم خارج موجود و مشخص باشد.[۳]
  • «مبیع»، چیزی است که در معامله فروخته می‌شود.[۴]

نکات تفسیری دکترین ماده ۳۶۱ قانون مدنی

قراردادی که موضوع آن، فروش کالایی باشد که در آینده ایجاد می‌گردد؛ بیع کلی است؛ نه عین معین.[۵]

حکم ماده ۳۶۱ قانون مدنی، در مورد مبیع در حکم عین معین نیز، جاری است.[۶]

نکات توضیحی ماده ۳۶۱ قانون مدنی

طبیعت عقد تملیکی، دلالت بر وضع مفاد ماده ۳۶۱ قانون مدنی دارد؛ نه خصوصیت بیع.[۷]

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده ۳۶۱ قانون مدنی

  1. بیع باطل است اگر مشخص شود که مبیع وجود نداشته‌است.
  2. ماده ۳۶۱ قانون مدنی به موضوع بیع عین معین اشاره می‌کند.
  3. وجود مبیع در زمان عقد بیع، شرط صحت قرارداد است.
  4. بیع قراردادی است که مستلزم موجودیت کالا در زمان انعقاد است.
  5. عدم وجود عین در زمان تنظیم قرارداد منجر به بطلان آن می‌شود.
  6. ماده ۳۶۱ قانون مدنی به اطمینان از وجود مبیع در زمان عقد توجه دارد.
  7. صحت قرارداد وابسته به وجود واقعی مبیع در زمان انعقاد معامله است.

رویه‌های قضایی

  • به موجب دادنامه شماره ۵۴۰ مورخه ۱۳۷۰/۸/۱۴ شعبه ۲۲ دیوان عالی کشور، اگر در بیع عین معین، به هنگام انعقاد قرارداد، مورد معامله وجود نداشته باشد؛ در این صورت الزام بایع به تحویل مبیع، صحیح نمی‌باشد.[۸]
  • به موجب دادنامه شماره ۳۹۷ مورخه ۱۳۶۹/۶/۱۲ شعبه ۲۲ دیوان عالی کشور، بیع مالی که وجود خارجی ندارد؛ باطل است.[۹]

مصادیق و نمونه‌ها

  • اگر مالک اسبی بخواهد آن را بفروشد؛ لازم است که آن حیوان، به هنگام انعقاد بیع موجود باشد و چنانچه معلوم گردد مورد معامله، پیش از تراضی طرفین توسط گرگ دریده شده‌ است؛ در این صورت بیع مزبور، به دلیل فقدان یکی از شرایط اساسی معامله، باطل است.[۱۰]

مقالات مرتبط

منابع

  1. بهرام بهرامی. حقوق مدنی (جلد ششم) عقد بیع-عقد اجاره. چاپ 4. نگاه بینه، 1392.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4020664
  2. حمید مسجدسرایی. ترمینولوژی فقه اصطلاح شناسی فقه امامیه. چاپ 1. پیک کوثر، 1391.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4086564
  3. محمدجعفر جعفری لنگرودی. مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد چهارم). چاپ 4. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 337440
  4. مرتضی یوسف زاده. حقوق مدنی (جلد ششم) عقود معین. چاپ 1. انتشار، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3623352
  5. ناصر کاتوزیان. حقوق مدنی عقود معین (قسمت اول) (معاملات معوض، عقود تملیکی، بیع، معاوضه، اجاره، قرض). چاپ 6. مدرس، 1374.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 3647232
  6. ناصر کاتوزیان. دوره مقدماتی حقوق مدنی (جلد اول) (درس‌هایی از عقود معین) (بیع، اجاره، قرض، جعاله، شرکت، صلح). چاپ 13. گنج دانش، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2877452
  7. سعید منصوری. ماهیت قرارداد استصناع در حقوق ایران. چاپ 1. میزان، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2728932
  8. یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (در بیع و احکام راجع به آن) (مواد 338 الی 395). چاپ 1. فردوسی، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 148240
  9. یداله بازگیر. قانون مدنی در آیینه آرای دیوانعالی کشور (در بیع و احکام راجع به آن) (مواد 338 الی 395). چاپ 1. فردوسی، 1379.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 148248
  10. سیدحسن امامی. حقوق مدنی (جلد اول) (در اموال، مالکیت، حق انتفاع، حق ارتفاق، تعهدات به‌طور کلی، بیع و معاوضه). چاپ 17. اسلامیه، 1375.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 529400