ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) (اصلاحی ۱۴۰۳/۰۳/۳۰): هر یک از داوران و ممیزان و کارشناسان اعم از این که توسط دادگاه معین شده باشد یا توسط طرفین، چنانچه در مقابل اخذ وجه یا مال به ‌نفع یکی از طرفین اظهارنظر یا اتخاذ تصمیم نماید به حبس از شش ماه تا دو سال یا مجازات نقدی از ۸۲/۵۰۰/۰۰۰ تا ۳۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال محکوم و آنچه گرفته ‌است به عنوان مجازات مؤدی به نفع دولت ضبط خواهد شد.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۵۸۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده ۵۸۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)
• ماده 14 قانون راجع به کارشناسان رسمی مصوب 1317
• ماده 28 آیین نامه مترجمان رسمی مصوب 1374
• ماده ۳۴ قانون شوراهای حل اختلاف
• ماده ۳۸ قانون شوراهای حل اختلاف
• ماده ۲۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

اگرچه مراجعی مانند دادسرا نیز قانوناً حق انتخاب داور یا کارشناس را دارند، اما به نظر می رسد کلمه دادگاه در این ماده شامل دادسرا ها و دیگر مراجع قضایی نمیشود.

این جرم در خصوص داوران، ممیزان و کارشناسان غیر کارمند است. مگر اینکه کارمند دولت، کارشناس یا داور هم باشد و بی توجه به سمت اداری، امر داوری یا کارشناسی را انجام دهد. همچنین کارشناسان مورد بحث در این ماده قانونی، اعم از کارشناسان رسمی و غیر رسمی هستند.

در خصوص مفهوم «مؤدی»، باید قائل به تفکیک شد، چنانچه موضوع جرم موضوع این ماده، همان ارتشاء باشد، مؤدی مترادف با راشی خواهد بود. اما اگر این جرم را ارتشاء ندانیم و آن را جرمی خاص تلقی کنیم، در این صورت نمی توان مؤدی را مترادف با راشی دانست و باید مجازات او را منحصر در مجازات همین ماده، تلقی کرد.

پیشینه

در این خصوص می توان به ماده 140 قانون مجازات عمومی مصوب 1304 اشاره کرد. همچنین لازم به ذکر است که نرخ جریمه مذکور در ماده ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) بر اساس تصویبنامه مصوب جلسه ۱۴۰۳/۰۳/۳۰ هیات وزیران درخصوص «اصلاح میزان مبالغ مربوط به جرایم و تخلفات مندرج در قوانین مختلف» اصلاح گردید. سابقا جزای نقدی مندرج در این ماده از سه تا دوازده میلیون ریال بود.

نکات تفسیری دکترین ماده 588 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

این ماده، بیانگر جرمی شبیه به ارتشاء است . جرم مزبور فقط در صورتی واقع میشود که داوری یا ممیزی یا کارشناسی برای دادگاه انجام شود، لذا در صورتی که داوری برای غیر دادگاه انجام شود، نمیتوان آن را مشمول این ماده دانست. عنصر معنوی این جرم، سوء نیت عام است، البته برخی «قصد اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم» را به عنوان سوء نیت خاص برای این جرم در نظر گرفته اند.

جرم مذکور، مقید به ارائه اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم به نفع یکی از طرفین است، بنابراین در صورت گرفتن وجه یا مال بدون اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم به نفع یکی از طرفین، مشمول این جرم نخواهد بود، همچنین اگر اخذ وجه یا مال بعد از اظهار نظر یا اتخاذ تصمیم باشد، مشمول این ماده نخواهد بود، البته لازم نیست که مرتشی، حتما نظری بر خلاف حق داده باشد. گفتنی است چنانچه اشخاص مورد بحث در این ماده، پیش از اخذ وجه یا مال دستگیر شوند، مشمول این ماده نخواهند بود.

مقالات مرتبط

جستاری بر دگرگونی‌های شروع به جرم در نظام کیفری ایران

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 588 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

1. این ماده به جرایم مربوط به داوران، ممیزان و کارشناسان می‌پردازد.
2. دلالت بر فساد و رشوه‌گیری در فرآیند داوری یا کارشناسی دارد.
3. جرایم مربوطه شامل اخذ وجه یا مال به نفع یکی از طرفین است.
4. مجازات تعیین‌شده برای این جرم شامل حبس از شش ماه تا دو سال است.
5. همچنین مجازات نقدی بین ۸۲/۵۰۰/۰۰۰ تا ۳۳۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال پیش‌بینی شده است.
6. وجوه یا اموالی که به‌عنوان رشوه گرفته شده است، به نفع دولت ضبط می‌شود.
7. این ماده تفاوتی نمی‌گذارد که داور، ممیز یا کارشناس توسط دادگاه یا طرفین انتخاب شده باشد.

رویه های قضایی

• نظریه شماره 7/98/720 مورخ 1398/09/05 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1401/389 مورخ 1401/08/18 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/99/814 مورخ 1399/07/19 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره خرج کردن وجه ناشی از ارتشا توسط کارشناس
• نظریه شماره 7/98/1808 مورخ 1399/02/23 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره اخذ وجه یا مال از سوی کارشناس و اتخاذ تصمیم خلاف واقع به نفع یکی از طرفین