ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی: در مواردی که اشخاص ذی‌نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از دادگاه درخواست تأمین آن‌ها را بنمایند. مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت‌برداری از این گونه دلایل است.

• مشاهده ماده قبلی
• مشاهده ماده بعدی

مواد مرتبط

• ماده ۱۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۱ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۲ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۳ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۴ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۵ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی
• ماده ۱۵۷ قانون آیین دادرسی مدنی

توضیح واژگان

تأمین دلیل: شیوه‌ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آن‌ها وجود داشته و درخواست کننده آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید. به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قرار دادن ادله می‌باشد.

صورتجلسه تأمین دلیل: سند رسمی است که مأمور مجری قرار که مقامی رسمی است در دایره صلاحیت خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.

پیشینه

مفاد این ماده در ماده ۳۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 بیان شده بود. و در ماده ۳۱۶ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 نیز آیین تأمین دلیل آورده شده‌است.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

دلایل و اماراتی که در این ماده به منظور تأمین دلیل ذکر شده‌اند جنبه تمثیلی داشته و شامل کلیه دلایلی که متقاضی درخواست می‌نماید می‌باشد. گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب دادخواست تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل درخواست بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود. به عبارت دیگر، تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود. لذا برای آن قرار رد درخواست تأمین دلیل صادر می‌شود که این قرار، غیرقابل تجدیدنظر می‌باشد.

نکات توضیحی

به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد دستگاه قضایی نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد.

مصادیق و نمونه‌ها

1. تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح شکایت دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف خسارات وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه دعوا می‌نماید.
2. در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً خواهان دعوی غصب در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که خوانده در ملک وی جوی آب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.
3. درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.
4. تأمین دلیل به واسطه شهادت شهود: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما ذی‌نفع به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از قاضی بخواهد تا شهادت شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید.