ماده 20 قانون ثبت احوال

ماده 20 قانون ثبت احوال: انتخاب نام با اعلام‌ كننده است، براي نامگذاري يك نام ساده يا مركب (‌حسين، محمدمهدي و مانند آن) كه عرفا يك نام محسوب مي‌ شود‌ انتخاب خواهد شد.(اصلاحي 18ˏ10ˏ1363)

‌تبصره ۱ – انتخاب نامهایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نامهایی زننده و مستهجن یا‌نامتناسب با جنس ممنوع است.

‌تبصره ۲ – تشخیص نامهای ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می‌باشد و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند.

‌تبصره ۳ – انتخاب نام در مورد اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.

‌تبصره ۴ – در اسناد سجلی اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی کشور نوع دین آنان قید می‌شود.

‌تبصره ۵ – ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان به دلائل شرعی ثابت‌گردد الزامی است مگر کسانی که خود را سید ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعاً احراز شود.

تبصره ۶ – مراتب تشرف پیروان ادیان دیگر به دین مبین اسلام همراه با تغییرات مربوط به نام و نام خانوادگی آنان در اسناد سجلی ثبت می‌شود.(الحاقی مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۱۸)

مواد مرتبط

• ماده 16 قانون ثبت احوال

توضیح واژگان

اعلام کننده: کسی است که مکلف به اعلام واقعه می باشد و می تواند به کسی وکالت دهد تا از طرف او واقعه را اعلام کند.

نام: یکی از ممیزات اشخاص است که شامل دو جز است نام شخصی یا کوچک که به اختصار نام گفته می شود و نام خانوادگی.

نکات تفسیری دکترین ماده 20 قانون ثبت احوال

از جمله حقوق کودک این است که والدین نام نیکویی برای او انتخاب کنند. اصل در انتخاب نام کوچک آزادی انتخاب نام است مگر این که نام جزو اسامی ممنوع باشد ولی در هر صورت در حقوق ایران برای اشخاص بیشتر از یک نام کوچک تعیین نمی شود بر خلاف برخی کشور ها که چندیدن نام کوچک ممکن است برای شخصی به ثبت برسد.

سوابق و مستندات فقهی

سوابق و مستندات فقهی

در قرآن کریم چند آیه به انتخاب نام و اهمیت آن اشاره شده است. آیه 180 سوره اعراف می فرماید: وَلِلَّهِ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ فَادْعُوهُ بِهَا یعنی و خدا را نیکوترین نامهاست، بدانها خدا را بخوانید. آیه 8 سوره طه اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ یعنی به جز خدای یکتا که همه اسماء و صفات نیکو مخصوص اوست خدایی نیست. همچنین در آیه 11 سوره حجرات آمده است يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ ۖ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ ۖ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ ۚ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ به این معنا که ای اهل ایمان، مؤمنان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزا کنند، شاید آن قوم که مسخره می‌کنند از خود آنان بهتر باشند. و نیز بین زنان با ایمان قومی دیگری را سخریّه نکنند که بسا آن قوم از خود آن زنان بهتر باشند، و هرگز عیبجویی (از همدینان) خود مکنید و به نام و لقب‌های زشت یکدیگر را مخوانید که پس از ایمان به خدا نام فسق (بر مؤمن نهادن) بسیار زشت است و هر که توبه نکند چنین کسان بسیار ظالم و ستمکارند.

علاوه بر آیات در روایات متعددی نیز به چگونگی تعیین نام پرداخته شده است. از جمله این روایت پیامبر (ص) که فرموده است: از حقوق فرزند بر پدر سه چیز است. اول او را نام نیک بنامد. دوم خواندن و نوشتن به او بیاموزد و سوم وقتی بالغ شد برای او همسر گزیند.

نکات توصیفی هوش مصنوعی ماده 20 قانون ثبت احوال

1. انتخاب نام توسط اعلام‌کننده انجام می‌شود.
2. نام‌های انتخابی می‌توانند ساده یا مرکب باشند.
3. انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌شوند ممنوع است.
4. انتخاب عناوین، القاب، و نام‌های زننده یا مستهجن ممنوع است.
5. نام‌های انتخابی باید با جنس فرد متناسب باشند.
6. تشخیص نام‌های ممنوع بر عهده شورای عالی ثبت احوال است.
7. شورای عالی ثبت احوال نمونه‌های نام‌های ممنوع را تعیین و اعلام می‌کند.
8. اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی می‌توانند نام‌های مطابق با زبان و فرهنگ دینی خود انتخاب کنند.
9. نوع دین اقلیت‌های دینی در اسناد سجلی آن‌ها ذکر می‌شود.
10. ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آن‌ها در اسناد پدر یا جد پدری ثبت باشد الزامی است، مگر اثبات عدم سیادت.
11. افرادی که به دین اسلام مشرف می‌شوند، تغییرات نام و نام خانوادگی آن‌ها در اسناد سجلی ثبت می‌شود.

رویه های قضایی

• رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری درباره ابطال بند ۶ دستورالعمل امور مربوط به نام خانوادگی
• رای دادگاه درباره شرط تغییر نام کوچک (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۳۳۰۰۳۷۲)
• رای دادگاه درباره شرایط تغییر نام کوچک (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۴۰۰۰۹۸۹)
• رای دادگاه درباره شرایط تغییر نام (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۲۹۰۰۳۳۲)
• رای دادگاه درباره دعوای تغییر نام کوچک به دلیل اشتهار به دو نام (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۰۱۰۶)
• رای دادگاه درباره دعوای تغییر نام کوچک (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۱۶۰۱۰۱۳)
• رای دادگاه درباره درخواست تغییر نام به دلیل اشتهار به نام دیگر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۳۰۱۲۴۵)
• رای دادگاه درباره درخواست تغییر نام به دلیل اشتهار به نام دیگر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۲۰۱۰۰۳۰۸)
• رای دادگاه درباره حق تغییر نام (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۸۰۱۰۱۱)
• رای دادگاه درباره تغییر نام کوچک به دلیل اشتهار به نام دیگر (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۲۷۰۴۰۱۳۰۸)
• رای دادگاه درباره تغییر نام کوچک (دادنامه شماره ۹۳۰۹۹۷۰۲۲۲۸۰۱۵۴۵)
• نظریه شماره 2141/96/7 مورخ 1396/09/14 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
• نظریه شماره 7/1400/1358 مورخ 1401/03/09 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرایط شکلی دادخواست در اقامه ی دعوا به نمایندگی از طفل یا مولی علیه
• رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره مرجع صالح رسیدگی به دعاوی به تغییر نام اشخاص (دادنامه شماره ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۸۹۰۰۷۹۸)