ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی

ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی: در هر معامله از راه دور مصرف کننده باید حداقل هفت روز کاری، وقت‌ برای انصراف (‌حق انصراف) از قبول خود بدون تحمل جریمه و یا ارائه دلیل داشته باشد.‌تنها هزینه تحمیلی بر مصرف‌کننده هزینه باز پس فرستادن کالا خواهد بود.

مواد مرتبط

• ماده 38 قانون تجارت الکترونیکی
• ماده 47 قانون تجارت الکترونیکی

توضیح واژگان

مصرف کننده: هر شخص حقیقی یا حقوقی است که به منظوری جز تجارت یا شغل حرفه ای به خرید کالا یا خدمت اقدام می کند.

عقد از راه دور: ایجاب و قبول راجع به کالاها و‌خدمات بین تأمین کننده و مصرف کننده با استفاده از وسائل ارتباط از راه دور است.

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

از انجایی که قانون تجارت الکترونیکی ایران، ماده ای ندارد که جریان خیار مجلس را در معاملات از راه دور نفی نماید و نیز از لحاظ نظری، اعمال این خیار مجلس و خیار حق انصراف، در معاملات الکترونیکی، تعارض و مشکلی ندارند، چنان که روشن است، این دو خیار در عمل نیز با یکدیگر تعارض ندارند، زیرا زمان اغاز خیار حق انصراف بعد از تحقق عقد است و تا هفت روز کاری نیز فرصت اعمال دارد، لذا هر دو خیار در معاملات الکترونیکی قابل اعمال هستند.

به نظر می رسد ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی کشورمان از بند «1» ماده «6» دستورالعمل اروپایی معامله از راه دور اقتباس شده است. برخلاف تصوری که ممکن است از مصادیق ذکر شده در مواد 37 و 38 قانون تجارت الکترونیکی به ذهن برسد، حق انصراف مختص عقد بیع نیست و می تواند در هر قراردادی جز انچه در بند «د» ماده 38 قانون تجارت الکترونیکی و ایین نامه ان و سایر مواد قانونی ذکر شده وجود داشته باشد.

رابطه خیار حق انصراف و خیار شرط چنین است که خیار شرط بر حسب شرط دو طرف عقد محقق می شود و تنها باید انها مدت خیار شرط را مضبوط کنند تا موجب غرر نگردد، ولی طبق ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی ایران، خیار حق انصراف تنها، برای مصرف کننده است و فروشنده از چنین حقی بهره مند نیست.

حقوق اسلامی و حقوق موضوعه ایران با نهاد خیار حق انصراف اشنایی ندارد.

حق انصراف، حقی یک جانبه برای مصرف کننده است که در مقابل ان حقی به تامین کننده تعلق نمی گیرد.

اگر یکی از ایجاب و قبول، با وسایل ارتباط از راه دور اعلام شود و اعلام اراده طرف دیگر، به صورت حضوری باشد، نمی توان ان را قرارداد از راه دور به شمار اورد.

از مفهوم قسمت اخر ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی بر می اید که مصرف کننده باید به هنگام انصراف، کالای موضوع معامله را به تامین کننده برگرداند.

نکات توضیحی

خیار حق انصراف در قانون تجارت الکترونیکی ایران، تنها به معاملات از راه دور، اختصاص دارد و ان در سایر معاملات، جریان پیدا نمی کند. مواد 37 و 47 قانون تجارت الکترونیکی ایران، این مطلب را به صراحت بیان کرده و موضوع جریان خیار حق انصراف را به معاملات از راه دور اختصاص داده اند. مراد از عنوان «معامله از راه دور» که در ماده 37 قانون تجارت الکترونیک امده است، معامله از طریق وسایل الکترونیکی است و این عنوان هر نوع وسیله الکترونیکی را شامل می شود و مصادیق ان عبارت از انواع معامله اینترنتی، رایانه ای، تلفنی، اعم از مکالمه و ارسال پیام و فاکسی هستند. عنوان «معامله از راه دور» در ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی، همه این نوع قراردادهای خرید و فروش را شامل می شود و این یکی از تفاوت های خیار حق انصراف ماده 37 قانون تجارت الکترونیکی با خیارات قانونی و حقوق اسلامی است؛ زیرا، این خیار، برخلاف سایر خیارات قانون مدنی و حقوق اسلامی تنها، به معاملات الکترونیکی، یا محیط مجازی، اختصاص دارد و در معاملات محیط حقیقی، کاربرد ندارد. البته، خود قانون تجارت الکترونیکی ایران، طبق ماده 42 و بندهای ان، معامله از طریق تلفن های همگانی عمومی و ماشین های خرید مستقیم و برخی موارد دیگر را مشمول حمایت های این قانون نمی داند.

انتقادات

• قانون تجارت الکترونیکی ایران، خیاری را با عنوان (خیار حق انصراف) نام می برد و ان را در معاملات الکترونیکی جاری می داند. ولی، حقوق اسلام و ایران با چنین نهادی اشنایی ندارد و از این جهت، احکام اختصاصی خیار حق انصراف قانون تجارت الکترونیکی ایران معلوم نیست.

مقالات مرتبط

• جایگاه شروط غیرمنصفانه در حقوق ایران با نگاهی به ماده «46» قانون تجارت الکترونیکی
• روش‌های انصراف از قراردادهای الکترونیکی در قانون تجارت الکترونیکی ایران
• اصول و ویژگی‌های حقوقی حاکم بر اسناد الکترونیکی