ماده 5 قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران
ماده ۵ قانون اساسنامه شرکت ملی نفت ایران مصوب ۱۳۵۶,۰۳,۱۷: به منظور تأمین مقاصد و انجام عملیات مذکور در ماده ۴ شرکت دارای حقوق و اختیارات زیر می باشد:
الف – ایجاد شرکتهای فرعی و شرکتهای وابسته و شعب و نمایندگیها در ایران و خارج از ایران یا انحلال آنها.
منظور از شرکت فرعی مذکور در این اساسنامه شرکتی است که:
۱ – کلیه سهام آن متعلق به شرکت ملی نفت ایران باشد.
۲ – کلیه سهام آن متعلق به یک یا چند شرکتی باشد که کلیه سهام آن شرکت یا شرکتها متعلق به شرکت ملی نفت ایران باشد.
منظور از شرکت وابسته مذکور در این اساسنامه هر شرکتی است که قسمتی از سهام آن متعلق به شرکت ملی نفت ایران یا شرکتهای فرعی آن باشد.
ب – انعقاد قراردادهای همکاری و مشارکت با اشخاص و مؤسسات در داخل و خارج ایران، همچنین خریداری و تملک سهام شرکتهای دیگر با حق فروش و انتقال آنها.
انعقاد قرارداد به منظور اجرای عملیات اکتشاف و توسعه منابع نفت خام و گاز طبیعی همچنین مشارکت برای ایجاد پالایشگاه در داخل کشور مشمول مقررات قانون نفت خواهد بود قراردادهایی که به منظور تولید و پخش و حمل و نقل و تصفیه و صدور و فروش فرآورده های گازی و پتروشیمی بین یکی از شرکتهای فرعی شرکت با اشخاص و مؤسسات ایرانی یا خارجی منعقد می شود پس از تصویب مجمع عمومی شرکت فرعی مربوط و با رعایت مقررات قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی قابل اجراء خواهد بود.
شرکت با تصویب مجمع عمومی می تواند هر یک از شرکتهای وابسته را که برای فعالیت در رشته های صنایع نفت، پتروشیمی و گاز ایجاد می شود ( به شرط آن که مالکیت بیش از پنجاه درصد سهام آنها متعلق به شرکت باشد) از مزایایی که به موجب این اساسنامه جهت شرکت مقرر شده است برخوردار نماید. شرکتهای فرعی شرکت که تحت قوانین ایران تشکیل گردد از کلیه معافیتها و مزایای مقرر در این اساسنامه بهره مند خواهند بود.
مؤسسات و اشخاص خارجی ( اعم از حقیقی یا حقوقی) که در اجرای عملیات موضوع این ماده با شرکت یا شرکتهای فرعی آن قرارداد منعقد می نمایند به شرط معامله متقابل از شمول تبصره ۲ ماده ۳ قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی و بند ج ماده یک آیین نامه اجرای قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی مصوب کمیسیونهای مجلسین مستثنی خواهند بود.
در مورد هر قرارداد نفتی که دولت نیز علاوه بر شرکت به عنوان طرف اول آن را امضاء کرده است شرکت به عنوان نماینده دولت عمل خواهد کرد.
مجامع عمومی شرکتهای فرعی گاز و پتروشیمی می توانند بر حسب اقتضاء اصلاحات و تغییرات لازم را در قراردادهای مشارکتی که مقدم بر تاریخ تصویب این اساسنامه به موجب قانون توسعه صنایع پتروشیمی مصوب تیر ماه ۱۳۴۴ (۲۵۲۴) و قانون توسعه صنعت گاز مصوب اردیبهشت ماه۱۳۵۱ (۲۵۳۱) منعقد گردیده و به تصویب مقامات مقرر در آن قوانین رسیده است به عمل آورند. اصلاحات و تغییرات مزبور با توجه به ماده ۲۹ قانون نفت مصوب ۸ مرداد ۱۳۵۳ (۲۵۳۳) بعد از تأیید هیأت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
شرکتهای فرعی مذکور گزارش این گونه اصلاحات و تغییرات را ظرف مدت سه ماه از تاریخ تأیید از طریق دولت به مجلسین خواهند داد.
شرکت می تواند با تصویب مجمع عمومی بر حسب مصلحت و اقتضاء در مورد بعضی از شرکتهای فرعی و وابسته که در ساختن فرآورده های فرعی موضوع بند ب ماده ۴ و یا محصولات پتروشیمی فعالیت می کنند تا ۹۹ درصد سهام متعلق به خود را طبق قانون گسترش مالکیت واحدهای تولیدی به کارکنان ایرانی شرکتهای مزبور و یا ایرانیان دیگر به فروش برساند.
ج – خرید و فروش و اجاره و استجاره هر گونه مال اعم از منقول و غیر منقول همچنین تحصیل هر گونه مال یا حقی که طبق قوانین کشوری به شرکت منتقل می گردد.
واگذاری بلاعوض اموال شرکت به ادارات و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداریها و همچنین مؤسسات فرهنگی و اجتماعی و خیریه و مذهبی که طبق قوانین ایران تشکیل شده اند منوط به تصویب هیأت مدیره خواهد بود.
د – گرفتن و دادن اعتبار و یا وام در داخل و یا خارج کشور به منظور اجرای برنامه های شرکت.
دادن وام و اعتبار در خارج کشور و یا گرفتن وام و اعتبار از خارج کشور با موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام خواهد بود.
اعطاء وام و اعتبار در داخل کشور در حدود بودجه مصوب شرکت خواهد بود.
ه – انجام مطالعات و تحقیقات و بررسیهای فنی و علمی و بازرگانی و اقتصادی.
و – خرید و اجاره و تأسیس و تکمیل و توسعه و تعمیر و اداره کارخانه ها و دستگاهها و تأسیسات و تهیه و ایجاد و اداره وسایل و تسهیلات حمل و نقل و ارتباط زمینی و دریایی و هوایی.
ایجاد و به کار انداختن راه آهن یا بندر و انواع سرویسهای مخابراتی باسیم و بی سیم و هواپیمایی در مواردی که عملیات شرکت ایجاب نماید مشروط به اجازه قبلی دولت خواهد بود.
ز – اقدام به هر گونه عملیات برای استفاده از زمین هایی که در اختیار شرکت است به منظور انجام مقاصد مذکور در این اساسنامه.
ح – انعقاد قراردادهای استخدام یا خدمات یا مشاوره با مؤسسات و اشخاص اعم از داخلی و یا خارجی.
ط – تملک و ثبت پروانه های اختراع و تحصیل حق استفاده و هر گونه اطلاعات درباره اختراعات و طرحها و طریقه های مربوط به صنعت نفت و صنایع وابسته به آن.
ی – انعقاد قرارداد با خریداران به منظور صدور نفت خام و گاز و فرآورده های نفتی و مشتقات آن.
ک – شرکت می تواند در مواردی که مقتضی بداند برخی از عملیات خود را به وسیله نمایندگیها و یا پیمانکاران به موقع اجرا بگذارد.