نشست قضایی درباره اثر کلاهبرداری بر صحت معامله

موضوع	اثر کلاهبرداری بر صحت معامله
تاریخ برگزاری	۱۴۰۱/۰۲/۲۲
برگزار شده توسط	شهر سمنان

صورتجلسه نشست قضایی با موضوع اثر کلاهبرداری بر صحت معامله مورخ ۱۴۰۱/۰۲/۲۲ که در شهر سمنان برگزار شد.

پرسش

آقای الف کلاهبردار اینترنتی است؛ مالی را از آقای ب خریده و ثمن آن را از حساب آقای ج پرداخت کرده است. رفتار وی نسبت به آقای ج کلاهبرداری اینترنتی است. سوال این است که نسبت به آقای ب مرتکب جرمی شده است یا خیر؟ (توضیح اینکه متعاقب طرح شکایت از ناحیه آقای ج ثمن موصوف از حساب آقای ب به دستور مقام قضایی برداشت و به آقای ج مسترد شده است.)

نظر هیات عالی

مرتکب چنانچه در بستر سامانه های رایانه ای یا مخابراتی به طور غیرمجاز از حساب ج وجهی برداشت کرده باشد موضوع از مصادیق ماده ۷۴۱ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات کلاهبرداری مرتبط با رایانه محسوب می شود اما عمل شخص الف نسبت به شخص ب فاقد جنبه کیفری و معامله فاسد و محکوم به بطلان می باشد که با اقامه دعوای حقوقی قابل پیگیری می باشد.

نظر اکثریت

با عنایت به این که در عقد بیع مفروض آن است که مبیع از آن بایع و ثمن نیز از آن مشتری باشد و جهات هر یک از طرفین در انعقاد عقد بیع، تملک مال طرف مقابل است؛ (ماده ۳۳۸ قانون مدنی) با احراز ارتکاب جرم کلاهبرداری اینترنتی، یکی از ارکان عقد بیع که همانا تملک ثمن متعلق به خریدار بوده زیر سوال می رود و به همین جهت چون الف با کلاهبراری اینترنتی سعی در صحیح جلوه دادن معامله خویش با شخص ب داشته و به این طرق موجبات فریب او را فراهم آورده و در نتیجه با این اقدامات متقلبانه مبیع را از ید شخص ب کسب می کند تمامی این اقدامات کلاهبردای نسبت به شخص ب محسوب می شود. در نتیجه آن شخص ب نیز می تواند به جرم کلاهبرداری موضوع ماده ۱ قانون تشدید از شخص الف شکایت کرده و مبیع را بازپس گیرد.

نظر اقلیت

اگرچه ثمن با ارتکاب کلاهبرداری اینترنتی پرداخت شده و در نتیجه آن معامله محکوم به بطلان است اما چون شخص الف شخصا این بیع را با شخص ب منعقد نموده، جرمی نسبت به شخص ب واقع نشده و شخص ب صرفا به جهت مستحق للغیر درآمدن ثمن می تواند بطلان بیع و استرداد مبیع را با اقامه دعوای حقوقی مطالبه نماید.