نظریه شماره 1334/95/7 مورخ 1395/06/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه	۱۳۳۴/۹۵/۷
شماره پرونده	۵۹-۲۴۱-۷۰۴
تاریخ نظریه	۱۳۹۵/۰۶/۰۷

استعلام: ماده۴ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس وکلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷ اشعار می دارد: کسانی که با تشکیل یا رهبری شبکه ی چند نفری به امر ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مبادرت ورزند به .. محکوم می شوند حال پرسش های ذیل مطرح می گردد:

پرسش اول: آیا ماده قانونی فوق تنها ناظر به تعیین مجازات برای رهبر و تشکیل دهنده ی گروه مجرمانه بوده و شامل اعضای گروه مجرمانه نمی شوند؟ در صورت مثبت بودن پاسخ آیا اعضای گروه مجرمانه سازمان یافته با مجازات مشدده ای مواجه نخواهند بود؟

پرسش دوم: آیا می توان گفت مقتضای عبارت مبادرت ورزند مذکور ماده قانونی فوق و همچنین نوع مجازات های تعیین شده در ماده قانونی مذکور از قبیل رد مال و انفصال از خدمت مبین لزوم مشارکت در عملیات اجرایی هر یک از جرایم ارتشا، اختلاس یا کلاهبرداری به منظور شمول حکم ماده مذکور بر رفتار مرتکب می باشد؟

پرسش سوم: آیا سردستگی گروه مجرمانه ی سازمان یافته مذکور در ماده۱۳۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ یک عنوان مجرمانه ی مستقل می باشد که در صورت تفهیم اتهام به متهم باید نسبت به آن قرار نهایی صادر شود یا تنها یک کیفیت مشدده می باشد.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

۱- ماده ۴ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری صرفا ناظر به مجازات کسانی می باشد که با تشکیل شبکه چند نفری یا رهبری شبکه چند نفری به امر ارتشاء یا اختلاس یا کلاهبرداری مبادرت می نمایند؛ به عبارت دیگر، قانونگذار برای چنین افرادی مجازات شدیدتری درنظر گرفته که شامل افراد عادی عضو شبکه نمی گردد.

۲- تشکیل دهندگان شبکه یا رهبری کنندگان آنها به شرح ماده ۴ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری، اعم از اینکه در عملیات اجرایی جرایم مذکور در ماده اشاره شده، مداخله داشته باشند یا نه، مشمول مجازات مقرر در ماده ۴ می باشند.

۳- "سردستگی یک گروه مجرمانه" طبق ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، عنوان خاص با مجازات مشدده است و باید به متهم تفهیم گردد تا فرصت دفاع در قبال این اتهام را داشته باشد و در صورت محرز بودن این اتهام، تصریح به آن در قرار نهایی هم ضرورت دارد.