نظریه شماره 3364/95/7 مورخ 1395/12/25 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
 | |
| شماره نظریه | ۳۳۶۴/۹۵/۷ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۸۸۰-۱/۷-۹۵ |
| تاریخ نظریه | ۱۳۹۵/۱۲/۲۵ |
استعلام: در خصوص پرسش های مربوط به مقررات ناظر بر ارث و سهم الارث اقلیت های مذهبی کلیمی در جمهوری اسلامی ایران
۱-آیا این مطلب صحت دارد که در خصوص یک تبعه در گذشته جمهوری اسلامی ایران با دین یهودی قانون ارث به کار می رود؟
۲-چه اداره یا چه دادگاهی مسئول صدور گواهی انحصار وارثت است؟
۳-ورثه چطور باید در برابر مرجع مسئول صدور گواهی انحصار وراثت یهودی بودن مورث را ثابت کنند به خصوص این پرسش مطرح است که چه اسناد و مدارکی باید ارائه شود.
۴-آیا مرجع مسئول صدورگواهی انحصار وراثت رأسا در خصوص تعیین وراث عمل می کند یا اینکه نظر مراجع دیگر از قبیل کنیه یا دادگاه عالی ربی ها را هم جویا می شود؟
۵-آیا مرجع مسئول صدور گواهی انحصار وراثت در پیوند با قانون ارث ایرانی –یهودی از احکام دادگاه های عالی ربی ها پیروی می کند؟
اگر نه آیا مرجع مسئول صدور گواهی انحصار وراثت در زمینه قانون ارث ایرانی- یهودی از مواضح و نظرات مرکز دیگری بهره می برد؟ اگر جواب مثبت است نام آن مرکز یا مرجع چیست و مقر آن در کجاست؟
۶- آیا بر اساس قانون ارث ایرانی- یهودی احکام دادگاه عالی ربی ها برای شما تبعه های ایرانی یهودی لازم الاجرا است؟ به خصوص ایرانی هایی که جزو یهودی های سفاردی هستند؟
۷-بر طبق قانون ارث ایرانی یهودی وضعیت ارث بری به چه صورت است اگر از مورث یک همسر خانم۳ پسر و۱ دختر بر جای مانده باشند؟ آیا درکنار پسران خانمش و دخترش هم ارث می برند.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱- مطابق قانون اجازه رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیر شیعه در محاکم مصوب ۱۰ مرداد ۱۳۱۲و قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی مصوب ۳/۴/۱۳۷۲ مجمع تشخیص مصلحت نظام نسبت به احوال شخصیه و حقوق ارثیه و وصیت ایرانیان غیر شیعه که مذهب آنان به رسمیت شناخته شده مقررات متداول مذهبی آنان اجرا می شود و دین یهود از جمله ادیان به رسمیت شناخته شده به موجب اصل سیزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است و مقررات ارث یهودی درگذشته تبعه ایران تابع مقررات دین یهود است.
۲- در حال حاضر برابر ماده ۹ قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۹۴ مرجع صدور گواهی حصر وراثت در ایران شورای حل اختلاف می باشد.
۳- اظهارات و شناسنامه و اسناد سجلی متوفی نمایانگر دیانت وی می باشد.
۴- مرجع رسیدگی کننده ( شورای حل اختلاف) احکام ناظر به وراثت را از مرجع ذیربط (انجمن کلیمیان تهران) استعلام می کند ولی تطبیق مصداق و تعیین وراث بر عهده مرجع رسیدگی کننده است.
۵- در ایران دادگاه عالی ربی ها وجود ندارد و انجمن کلیمیان طی نامه شماره ۸۳۵۵-۱۷/۹/۱۳۷۸ اعلام کرده است که هیچ کتاب یا متن ترجمه شده به زبان فارسی در احوال شخصیه و حقوق ارثیه کلیمیان در ایران وجود ندارد و به فرض وجود نیز دارای اعتبار شرعی نیست و در مواردی که به موجب اصل سیزدهم قانون اساسی اعلام نظر مرجع دینی کلیمیان در احوال شخصیه به موجب قوانین فقهی کلیمیان ضرورت پیدا کند واز طرف دادگاه در این مورد خاص سؤال شود، مرجع دینی کلیمیان با مراجعه و استناد به کتب فقهی هالاخا- جواب را برای دادگاه ارسال می کند.
۶- همانطور که گفته شد در ایران دادگاه عالی ربی ها وجود ندارد و اگر این دادگاه خارج از ایران در خصوص مورد استعلام رأی داده باشد، رأی صادره باید مورد تأیید انجمن کلیمیان تهران قرار گیرد.
۷- انجمن کلیمیان تهران طی نامه شماره۸۳۱۷-۱۷/۸/۱۳۸۷ اعلام کرده است که قوانین مربوط به حق الارث کلیمیان از سال ۱۳۵۵ تغییراتی نموده و از این سال به بعد تقسیم ماترک متوفی به شرح ذیل است:
I- فرزند ذکور دو برابر هر یک از دختران و یا همسر متوفی، حق الارث خواهد داشت و در مورد (یک پسرو دو دختر و یک همسر) به طور مثال ماترک او بعد از وضع حقوق قانونی به پنج قسمت مساوی تقسیم می گردد و فرزند ذکور دو سهم و دختران و همسر متوفی هر یک از مال الارث یک سهم خواهد داشت.
II – در صورتی که دختران در زمان حیات پدر ازدواج کرده باشند مبلغ جهیزیه از سهم آنها کسر می گردد.
III – در صورتی که مبلغ مهریه همسر متوفی از سهم الارث باشد سایر وراث موظفند مهریه را پرداخت نمایند.