رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر انتقال چک بر مسئولیت ظهرنویس

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۶۱۰۰۳۹۰
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۷/۰۵
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	اثر انتقال چک بر مسئولیت ظهرنویس
قاضی	قاسمی سیروس کیقبادی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اثر انتقال چک بر مسئولیت ظهرنویس: چنانچه چک پس از گواهی عدم پرداخت به شخص دیگری منتقل شود، اثری بر مسوولیت تضامنی ظهرنویس ندارد.

رأی خلاصه جریان پرونده

این است که آقایان م. خ. و ر.د. به وکالت از آقای الف.ع. فرزند ه. اهل و ساکن ارومیه دادخواستی به خواسته مطالبه وجه دو فقره چک به شماره های ۳۸۰۶۵۲-۲۳/۳/۹۱ و ۳۸۰۶۵۳-۸/۹/۹۰ جمعا به مبلغ سی میلیون تومان و خسارات تأخیر تأدیه و حق الوکاله و خسارات دادرسی منضم به تصاویر چک های مذکور و برگ های برگشتی صادره از بانک رفاه کارگران به طرفیت آقایان ع.م. و ح.م. تقدیم محاکم عمومی ارومیه و اظهار داشته اند که: خواندگان از بابت بدهی خویش دو فقره چک فوق الذکر را داده اند ولی چک ها در وجه و در ید ثالث برگشت خورد، و به موکل منتقل شده و با توجه به ظهرنویسی چک ها و مواد ۱۹۸، ۵۱۲، ۵۱۵ قانون آئین دادرسی مدنی و ماده ۲ قانون چک صدور حکم به محکومیت تضامنی خواندگان را استدعا دارم.

پرونده بدوا به شورای حل اختلاف ارسال و به لحاظ عدم سازش متداعیین و عدم صلاحیت شورا به دادگستری اعاده شده است و به شعبه دوم دادگاه عمومی حقوقی ارجاع وقت رسیدگی تعیین طرفین و وکلای آنان دعوت و جلسه دادرسی در تاریخ ۲۸/۳/۹۲ با حضور وکلای خواهان، وکیل خوانده ح.م. و نیز ع.م. تشکیل، وکلای خواهان اظهار داشته اند که خواسته به شرح دادخواست است، وکیل آقای ح.م. اظهار داشته که موکلم ظهرنویس است و بایستی ماده ۳۱۵ قانون تجارت نسبت به وی عمل می شد هرچند که خواهان دارنده چک های مرقوم نمی باشد و دارنده اصلی چک ها آقای ب.ع.د است و دارنده چک دیگر آقای م. الف. است و دارنده طبق قانون کسی است که آن را در بانک ارائه و گواهی عدم پرداخت گرفته است و چون از تاریخ گواهی عدم پرداخت بیش از پانزده روز گذشته از این نظر دعوا متوجه ظهرنویس نمی باشد آقای ع.م. اظهار داشته آقای ح.م. چک ها را از من گرفت و گفت وسیله می خرد و چک ها را خودش پاس می کند که نکرده وکلای خواهان اظهار کرده اند کلیه حقوق ناشی از چک ها به موکل منتقل شده و مسئله برگشت زننده چک در مورد کیفری است و ربطی به دعوی انتقال حقوق ندارد، وانگهی چک بایستی پس از ۱۵ روز از تاریخ سررسید به بانک ارائه شود مسئولیت ظهرنویس محقق می شود و گواهی صادره به منزله اعتراض و واخواست است، و در مورد نیز نیاز به ظهرنویسی نداشته است، دادگاه پس از استماع اظهارات وکلای طرفین ختم رسیدگی اعلام و خواندگان را تضامنی به پرداخت وجه چک ها، هزینه دادرسی، حق الوکاله و خسارات تأخیر تأدیه محکوم کرده است دادنامه در تاریخ ۲۵/۴/۹۲ ابلاغ و دادخواست فرجامی در تاریخ ۳۰/۵/۹۲ در دفتر ندامتگاه ثبت شده، وکیل فرجام خواه مدعی است که به دفاعیات توجه نشده ضروری است ماده ۲۴۹ قانون تجارت و نظریه شماره ۷/۷۶۳۷-۲۷/۱۲/۶۷ اداره حقوقی لحاظ شود چرا که محکومیت ظهرنویس به عنوان ضامن پرداخت دین خلاف مقررات قانون تجارت است، واخواست از تاریخ سررسید بایستی ۱۵ روزه به عمل آید و ظرف یک سال نیز وجه مطالبه شود آقای ح.م. با تقدیم دادخواستی به خواسته اعسار از هزینه دادرسی مدعی اعسارشده و استشهادیه ای نیز تقدیم و از شهود وی تحقیق و به موجب دادنامه ۰۰۰۳۵- ۲۱/۳/۹۳ حکم به بطلان دعوی صادر شده است قلم خوردگی بین الهلالین از اینجانب است ; و نهایتا با ابطال تمبر و رفع نقص پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع شده است، لایحه حین‬الشور قرائت می شود.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به اینکه صادرکننده چک به صدور آن و فرجام خواه نیز به ظهرنویسی چک ها اذعان دارند و بنا به اظهار صادرکننده چک فرجام خواه چک ها را از وی دریافت و متعهد به پرداخت شده و این مطلب از ناحیه فرجام خواه نیز تکذیب نشده است، دادنامه هم به مقتضای محتویات پرونده، اظهارات طرفین، مستندات ارائه شده و رعایت مقررات قانونی و تشریفات دادرسی صادر، فرجام خواه نیز دلیل و سند و مطلبی که موجب تخدیش اساس آن و مقتضی نقض گردد ارائه نکرده لذا با رد آن دادنامه فرجام خواسته را به استناد مادتین ۳۷۰ و ۳۹۶ قانون آئین دادرسی مدنی ابرام می نماید.

مستشاران شعبه ۱ دیوان‬عالی کشور

قاسمی - کیقبادی