رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اختلاف در صلاحیت بین دادگاه تالی با عالی

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۸۹۰۰۲۳۸
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۰۴/۱۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۵ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	اختلاف در صلاحیت بین دادگاه تالی با عالی
قاضی	محمدحسن جلیلی تقویان رضائی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اختلاف در صلاحیت بین دادگاه تالی با عالی: در صورت اختلاف در صلاحیت بین دادگاه تالی با عالی، حتی در فرض اختلاف صلاحیت بین دادگاه های دوحوزه قضایی از دو استان مختلف، با توجه به اینکه اساسا اختلاف در صلاحیت بین دادگاه عالی وتالی مصداق قانونی ندارد، دادگاه تالی مکلف به تبعیت از نظر دادگاه عالی است.

رأی خلاصه جریان پرونده

در تاریخ ۱۲/۸/۸۶ آقای ع.و. به جانشینی از مدیریت امور محاکم بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به طرفیت ۱ شرکت ریسندگی و بافندگی ... (سهامی خاص) ثبت شده به شماره... الف. (اداره ثبت شرکت ها) دادخواستی به خواسته: ابطال مصوبات صورت جلسات مجامع عمومی فوق العاده به تاریخ ۱/۱۰/۶۳ (کاهش سرمایه) و مورخ ۲/۱۱/۶۳ (افزایش سرمایه) و هرگونه تغییرات آتی انجام گرفته در سرمایه فعلا مقوم به یازده میلیون ریال تقدیم داشته که به شعبه ۱۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران ارجاع شده این شعبه بدوا اخطار رفع نقص نموده در دو مورد ۱ کسر تمبر به مبلغ ۶۱۰۰ ریال ۲ مصدق نمودن اوراق پیوست دادخواست بنیاد مستضعفان طی لایحه ۸۱۶ ۱۹/آذر /۸۶ تمبر لازم را ابطال نموده ولی درخصوص مصدق نمودن ضمایم دادخواست اعلام کرده که چون اصول اوراق (که فتوکپی آن ها تقدیم دادگاه شده و ضمیمه دادخواست است) در ید بنیاد نمی باشد و امکان مصدق نمودن آن ها نیست، شعبه ۱۶ مرقوم وقت رسیدگی برای ۲۹/۲/۸۷ تعیین و با ارسال نسخه ثانی دادخواست و ضمایم برای خواندگان، اطراف پرونده را برای رسیدگی دعوت نموده. مدیریت امور محاکم بنیاد مستضعفان طی لایحه مورخ ۲۸/۲/۸۷ آقایان م.ش. و ع.ن. را متفقا و منفردا به عنوان نماینده حقوقی خود معرفی کره است در جلسه رسیدگی ۶/۸/۸۷ دادگاه با حضور نماینده بنیاد مستضعفان آقای ش. و غیاب خواندگان تشکیل و پس از استماع اظهارات آقای ش. ختم رسیدگی را اعلام و مبادرت به صدور دادنامه غیابی شماره ۳۰۸ ۷/۸/۸۷ نموده و طی آن حکم به ابطال مصوبات صورت جلسات مجامع عمومی فوق العاده به تاریخ ۱/۱۰/۶۳ و ۲/۱۱/۶۳ و هر گونه تغییرات انجام یافته در سرمایه شرکت بر اساس مصوبات موصوف را داده است رئیس الف. طی نامه ۶۸۹۲ ۲/۱۰/۸۱ به قاضی ویژه اصل ۴۹ نوشته که پرونده شرکت به اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران منتقل گردیده است و عین دادنامه ۳۰۸ ۷/۸/۸۷ را عینا اعاده داشته (دفتر شعبه ۶). دادگاه انقلاب اسلامی تهران به مسئول واحد ابلاغ طی نامه شماره ۲۴۱/۸۶/۱۷۵۳ /ص ۲۰/۸/۸۷ با ارسال رونوشت دادنامه ۳۰۸ ۷/۸/۸۷ نوشته است که دادنامه را به شرکت ریسندگی و بافندگی ... (سهامی خاص) ابلاغ نماید که در یکم دی ماه ۸۷ ابلاغ شده. جانشین مدیریت امور محاکم طی نامه وارده به شماره ۸۱۶ ۲/۱۱/۸۷ نوشته است در صورت قطعیت دادنامه ۳۰۸ ۷/۸/۸۷ در خصوص سهام خانواده س. در شرکت ریسندگی و بافندگی .... مراتب را اعلام دارند آقای س.ن.الف به شعبه ۱۶ نوشته است که به موجب وکالت نامه وکیل شرکت ریسندگی و بافندگی .... می باشد لذا تقاضا نموده که یک نسخه از دادنامه غیابی را در دفتر شعبه حضورا به وی ابلاغ نمایند که ابلاغ شده است سپس آقای الف طی لایحه مورخ ۱۲/۱۱/۸۷ نوشته است دادنامه غیابی ۳۰۸ ۷/۸/۸۷ ظاهرا در یکم دی ماه ۸۷ به نگهبان شرکت ابلاغ شده (برخلاف ماده ۶۷ آیین دادرسی کیفری) و نامبرده هم اخراج شده لذا این مرقومه را به عنوان واخواهی تلقی نموده و سپس دادخواست واخواهی تقدیم خواهد شد سپس آقای الف. طی دادخواست شماره ۸۱۶ ۱۱/بهمن/۸۷ از دادنامه شماره ۳۰۸ ۷/۸/۸۷ تجدیدنظرخواهی نموده که به وی اخطار رفع نقص درخصوص انضمام نسخه دوم دادخواست و لایحه و ضمایم جهت خوانده نموده است. آقای س.ن.الف. طی لایحه مورخ ۲۹/۱۱/۸۷ نسخه دوم دادخواست و ضمایم را تسلیم نموده و دفتر شعبه ۱۶ دادخواست و ضمایم مرقوم را برای بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ارسال داشته که ظرف ده روز نسبت به پاسخ آن اقدام نماید. بنیاد مرقوم طی لایحه ۱۲۹۴۵۶/۴/۱۷/۶/۴/۲۰ مورخ ۱۷/۱۲/۸۷ پاسخ لایحه وکیل شرکت تجدیدنظرخواه را داده است (ضمنا رئیس دفتر دادستانی کل کشور به ریاست محاکم انقلاب اسلامی نوشته است که درخصوص مالکیت شرکت .... و حکم صادره از سوی آن شعبه را جهت ملاحظه و عنایت لازم و ارائه گزارش قضائی ارسال می گردد و دفتر شعبه ۱۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران طی نامه ۲۴۱/۸۶/۱۷۵۳ / ح ۷/۱۲/۸۷ عطف به نامه ۱۱/۲۰۳۵ /۲/۸۷/۱۴۰ مورخ ۸/۱۱/۸۷ پاسخ داده که پرونده درخصوص اعتراض شرکت ریسندگی و بافندگی .... به رأی صادره در پرونده در مرحله تجدیدنظر خواهی در این دادگاه موجود می باشد) سرانجام شعبه ۲۱ تجدیدنظر استان تهران مستقر در دادگاه انقلاب اسلامی تهران مبادرت به صدور دادنامه شماره ۶۸۱ ۲۸/۴/۸۸ مبنی بر نقض دادنامه شماره ۳۰۸/۱۶/۱۶ ۷/۸/۸۷ صادره از شعبه ۱۶ نموده و پرونده را جهت رسیدگی به مرجع صالح محاکم حقوقی قزوین اعاده داشته که به شعبه ۴ دادگاه عمومی قزوین ارجاع شده و این شعبه وقت رسیدگی برای ۲۶/۵/۸۹ تعیین و اطراف دعوی را دعوت نموده است این وقت به لحاظ بلاتصدی بود دادگاه برای ۲۲/۸/۸۹ تجدید شده. مدیرکل اموال و املاک .... تهران لایحه ای داده که به شماره ۷۹۱ ۲۶/۵/۸۹ و آقای الف . نیز لایحه ای داده که به شماره ۸۹۰ ۰۲۶/۵/۸۹ ثبت گردیده اند و مجددا اصحاب دعوی دعوت شده اند مدیرکل اموال و املاک ... تهران لایحه ای فرستاده که به شماره ۹۵۲ ۲۲/۶/۸۹ ثبت گردیده است بنیاد مستضعفان طی لایحه ۱۳۶۳ ۲۲/۸/۸۹ خانم الف.م. را به عنوان نماینده خود معرفی کرده و نام برده نیز لایحه ای تهیه و تقدیم کرده که به شماره ۱۳۶۴ ۲۲/۸/۸۹ ثبت شده است دادگاه در تاریخ ۲۲/۸/۸۹ با حضور نماینده حقوقی خواهان و وکیل و نماینده حقوقی خوانده و غیاب سایرین تشکیل جلسه داده و پس از استماع اظهارات حاضرین و اینکه وکیل خوانده در پایان جلسه اعلام داشته که دفاعیات خود را به صورت لایحه تکمیلی تقدیم خواهد نمود دادگاه دستور تعیین وقت احتیاطی برای ۵/۱۰/۸۹ داده و به وکیل خوانده اخطار نموده که لایحه خود را ۷ روز پس از ابلاغ به دادگاه تقدیم دارد آقای م. معاون قضائی لایحه ای تقدیم داشته که به شماره ۱۵۹۸ ۲۳/۹/۸۹ ثبت شده و نماینده حقوقی بنیاد طی لایحه ۱۹۰۳ ۴/۱۱/۸۹ درخواست نموده که رونوشتی از لایحه تکمیلی وکیل خوانده به وی اعطا شود دادگاه از اداره ثبت شرکت ها خواسته است اولا آخرین نشانی مرکز اصلی شرکت .... چیست؟ ثانیا میزان مالکیت بنیاد مستضعفان در سهام شرکت مذکور چه میزان است. وقت نظارت برای ۲۲/۴/۹۰ تعیین نموده دفتر دادگاه از اداره ثبت شرکت های قزوین استعلام نموده که پاسخ آن واصل و به شماره ۶۸۱ ۱/۵/۹۰ ثبت و راهنمایی نموده اند که استعلام از اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران به عمل آید رئیس شعبه ۴ به همین گونه دستور داده است و استعلام طی نامه ۴۸۴ ۵/۸/۹۰ به عمل آمده پاسخ آن واصل و به شماره ۱۹۳۹ ۱۲/۱۰/۹۰ ثبت شده و به موجب این پاسخ مؤسسه ای با نام .... مشاهده نشده مع ذلک شماره صحیح ثبتی را اعلام تا همکاری لازم به عمل آید دادگاه به دفتر دستور داده عطف به شماره ۱۸۷۰/۹۰ ۴/۱۰/۹۰ به اداره ثبت شرکت ها اعلام شود شماره ثبتی شرکت سهامی خاص .... ۴۸۹ است دفتر شعبه ۴ حقوقی قزوین طی نامه شماره ۵۹۳ ۱/۱۱/۹۰ از اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران آخرین نشانی مرکز اصلی شرکت .... و میزان مالکیت بنیاد مستضعفان را در سهام آن شرکت استعلام نموده (طی نامه ۹۴ ۹/۲/۹۱) اداره ثبت شرکت ها پاسخ داده است شماره ثبت ۴۸۹ متعلق به شرکت .... نمی باشد شماره صحیح را اعلام نموده یا همکاری شود دادگاه به دفتر دستور داده که به وکیل خواهان اعلام شود تا رفع نقص شود نماینده حقوقی بنیاد مستضعفان خطاب به رئیس شعبه ۴ طی نامه ای که به شماره ۸۴۸ ۴/۶/۹۱ لوایح دادگاه ثبت شده است اعلام کرده که شماره صحیح شرکت .... را با استعلام مجدد از ثبت شرکت ها اعلام دارند تا پاسخ داده شود که این استعلام طی نامه ۴۸۸ ۶/۴/۹۱ صادره از شعبه ۴ دادگاه عمومی قزوین پاسخ داده شده که شماره ثبت صحیح شرکت .... را به این مرجع اعلام دارند که طی شماره ۶۳۷ ۱۳/۶/۹۱ اعلام شده به اداره ثبت شرکت ها که دستور دهند شماره صحیح شرکت .... را به شعب چهارم دادگاه عمومی قزوین اعلام دارند الف. طی نامه ۴۹۵۱/۲ ۲۸/۶/۹۱ اعلام کرده که در این خصوص با اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران مکاتبه شود. دادگاه دستور داده که به همین طریق عمل شود که طی نامه ۶۴۳ ۴/۷/۹۱ استعلام لازم از اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری به عمل آمده. ثبت اسناد و املاک قزوین طی نامه وارده به شماره ۱۱۹۰ ۲۵/۷/۹۱ اعلام کرده که به علت تغییر محل شرکت از قزوین به تهران با تهران مکاتبه شود که به شرح فوق با اداره ثبت شرکت های غیرتجاری تهران مکاتبه شده اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری طی نامه ۵۳۸ ۳۰/۷/۹۱ خطاب به رئیس شعبه ۴ حقوقی قزوین اعلام داشته که شماره ثبت شرکت ریسندگی و بافندگی .... را اعلام دارند تا پاسخ داده شود دادگاه به دفتر دستور داده در صورت فقدان شماره ثبت به وکیل اخطار لازم شود نماینده حقوقی بنیاد طی نامه مورخ ۸/۹/۹۱ از شعبه ۴ حقوقی قزوین درخواست نموده که استعلام مجدد با ذکر انتقال پرونده شرکت از حوزه ثبتی قزوین به تهران طی نامه شماره ۲۲۵۴۱ ۲۷/۳/۸۶ ثبت قزوین تنظیم و در اختیار اینجانب قرارگرفته تا پس از ارائه به اداره ثبت شرکت های تهران و بررسی موضوع نسبت به اعلام شماره ثبت جدید شرکت .... اقدام گردد دادگاه دستور مساعد داده است که طی نامه ۸۷۱ ۸/۹/۹۱ از اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران شماره صحیح شرکت ریسندگی و بافندگی .... استعلام شده و بنیاد مستضعفان به همین منظور طی اخطاریه (برگ ۱۵۱) دعوت به حضور در دادگاه شده که نماینده حقوقی بنیاد طی لایحه ۱۶۷۵ ۲۵/۱۰/۹۱ با انضمام فتوکپی روزنامه رسمی شماره ثبت شرکت .... را ۳۰۲۵۷۱ اعلام نموده اداره ثبت شرکت ها طی لایحه ۱۶۷۴ ۲۵/۱۰/۹۱ مجددا اعلام کرده تهیه پاسخ منوط به اعلام شماره ثبت اشخاص حقوقی می باشد که مدیر دفتر شعبه چهارم حقوقی طی نامه ۱۰۴۸ ۲۵/۱۰/۹۱ از اداره ثبت شرکت ها و مؤسسات غیرتجاری تهران خواسته است آخرین نشانی مرکز اصلی شرکت .... به شماره ثبت ۳۰۲۵۷۱ را ضمن اعلام مالکیت بنیاد مستضعفان در سهم آن شرکت به دادگاه اعلام دارند و وقت نظارت تعیین شود در این خلال پرونده ۸۸۰۶۳۷/۴/ح که توسط هیأت ویژه رسیدگی به پرونده های اصل ۴۹ قانون اساسی مستقر در استانداری قزوین درخواست شده بود طی نامه ۱۱۲۸ ۱۹/۱۱/۹۱ به هیأت مزبور ارسال گردیده است همراه فتوکپی اوراق لازم ازجمله فتوکپی رأی ۶۸۱ ۲۸/۴/۸۸ شعبه ۲۱ تجدیدنظر استان تهران) پاسخ نامه ۱۰۴۸ ۲۵/۱۰/۹۱ طی نامه ۱۴۱۴۴/الف /۳۲ ۷/۱۲/۹۱ اداره ثبت شرکت ها واصل و به شماره ۲۱۲۷ ۲۲/۱۲/۹۱ ثبت دفتر لوایح شده است. سرانجام دادگاه در وقت فوق العاده مبادرت به صدور دادنامه شماره ۱۲۷۸/۲۴/۱۲/۹۱ مبنی بر عدم صلاحیت محلی شعبه چهارم دادگاه عمومی قزوین (به اعتبار اینکه مرکز اصلی شرکت خوانده تهران است هرچند مرکز عملیات شرکت یعنی محل وقوع کارخانجات قزوین می باشد) به صلاحیت محاکم عمومی و حقوقی تهران صادر نموده و پرونده را جهت حل اختلاف طی نامه شماره ۰۰۰۳۵ ۲۱/۱/۹۲ به دفتر کل دیوان عالی کشور ارسال داشته که در تاریخ ۷/۲/۹۲ به شعبه پنجم دیوان عالی کشور ارجاع شده است پرونده مطلب دیگری ندارد.

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به اینکه شعبه ۲۱ دادگاه تجدیدنظر استان به موجب دادنامه شماره ۶۸۱ ۲۸/۴/۸۸ دادنامه شماره ۳۰۸/۷/۸/۸۷ صادره از شعبه ۱۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران ویژه اصل ۴۹ را نقض و محاکم عمومی و حقوقی قزوین را صالح دانسته است و مطابق ماده ۳۰ قانون آیین دادرسی مدنی درصورت اختلاف بین دادگاه تالی با عالی دادگاه تالی مکلف به تبعیت ازنظر دادگاه عالی است لذا قرار عدم صلاحیت شماره ۱۲۷۸ ۲۴/۱۲/۹۱ صادره از شعبه ۴ دادگاه عمومی قزوین قابل تأیید نیست و اساسا اختلاف در صلاحیت فی مابین دادگاه عالی و تالی مصداق قانونی ندارد لذا با عدم تأیید دادنامه مرقوم پرونده جهت ادامه رسیدگی به همان شعبه مرجوع الیه (شعبه چهارم دادگاه عمومی قزوین) ارجاع می شود.

مستشاران شعبه ۵ دیوان عالی کشور

جلیلی تقویان رضائی