رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره استناد به عسر و حرج قبل از شروع زندگی مشترک (دادنامه شماره ۹۴۰۹۹۷۰۹۲۵۶۰۰۱۸۷)

شماره دادنامه	۹۴۰۹۹۷۰۹۲۵۶۰۰۱۸۷
تاریخ دادنامه	۱۳۹۴/۰۳/۱۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	استناد به عسر و حرج قبل از شروع زندگی مشترک
قاضی	علی رازینی محسن یکتن خدائی عبدالعلی ناصح محمد حسین ارجمند

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره استناد به عسر و حرج قبل از شروع زندگی مشترک: سوء رفتار زوج نسبت به زوجه مادامیکه زندگی مشترک را به صورت بالفعل و زیر یک سقف شروع نکرده اند، قابل احراز نیست.

رأی خلاصه جریان پرونده

خلاصه جریان پرونده در تاریخ ۱۳۹۳/۲/۱۶ خانم م. ک. با وکالت آقای ا. پ.ک. به طرفیت آقای ر. ش. دادخواستی به خواسته صدور حکم به منظور اجرای صیغۀ طلاق به لحاظ تحقق شروط مندرج در سند نکاحیه و مستند به پرونده کلاسه ۹۲۰۷۳۹ شعبه اول گ. در دادگستری گ. مطرح نموده که به شعبه اول دادگاه عمومی و حقوقی ارجاع گردیده است دادگاه وقت جهت رسیدگی تعیین نموده است در جلسۀ مورخ ۱۳۹۳/۳/۲۸ وکیل خواهان در این جلسه گفته است خوانده محترم از اول عقد تاکنون رفت و آمدی با موکل نداشته و عملا وظایف خود را به عنوان همسر ایفاء نمی نماید برابر سند نکاحیه عقد زوجیت اصحاب دعوی از تاریخ ۱۳۹۱/۴/۱۴ منعقد شده است ولی زوج هیچ یک از وظائف همسری و حقوق موکل را رعایت نمی کند در شعبه اول حقوقی گ. پرونده کلاسه ۹۲۰۷۳۹ را مطرح نمودم که با تنظیم گزارش اصلاحی و تعهد خوانده مبنی بر اصلاح رفتار منجر به استرداد دادخواست شد که به محتویات پرونده مذکور استناد می شود برای اثبات تخلف زوج از وظایف و عسر و حرج موکل به گواهی گواهان استناد می گردد که با نظر دادگاه محترم شهود خود را اقامه می نمائیم خوانده گفته است من راضی به طلاق نیستم همسرم را دوست دارم و از وی می خواهم که به زندگی برگردد در برج ۶ امسال مراسم عروسی برگزار خواهیم کرد من راضی به طلاق نیستم ایشان بی جهت بهانه می گیرد دادگاه چون وکیل خواهان به گواهی گواهان استناد نموده است قرار استماع گواهی گواهان را صادر نموده است و دستور تعیین وقت رسیدگی را صادر کرده است و طرفین را دعوت نموده به وکیل خواهان تذکر داده است شهود خود را همراه بیاورد در تاریخ ۱۳۹۳/۵/۱ که وقت رسیدگی تعیین شده وکیل خواهان و خوانده حضور داشته اند وکیل خواهان گفته است چون احتمال سازش فیمابین وجود دارد وقت تجدید شود تا اختلافات با دخالت افراد ریش سفید برطرف گردد وقت رسیدگی برای تاریخ ۱۳۹۳/۶/۱۶ تجدید شده در وقت مذکور طرفین و وکیل خواهان حضور داشته اند وکیل خواهان گفته است با توجه به اینکه جلسه برای استماع گواهی گواهان است و استماع گواهان مورد درخواست است و با توجه به اینکه خوانده رفتار بدی با موکله دارد اصلا آداب معاشرت را بلد نیست موکله دیگر از این آقا دل زده شده است و موکله چون در جلسه است خودش هم صحبت کند خواهان گفته است من تصمیم قطعی برای طلاق گرفته ام این آقا اصلا طی دو سال دوران نامزدی به من توجهی نمی کند یک محبت از وی ندیده ام خانواده اش به من توهین زیادی کرده اند خودش اصلا خوب نیست من دیگر علاقه و تمایل به ادامه زندگی ندارم از این آقا کراهت دارم بدم می آید مهریه ام ۳۱۴ سکه است حاضرم مهریه ام را ببخشم تا طلاق من صادر شود چون من دیگر خسته شده ام علاقه ای به زندگی با این آقا ندارم چقدر تحمل کنم مطمئن هستم اگر بروم با این آقا زندگی کنم فردی است که دوباره کار به دادگاه و پاسگاه کشیده می شود خوانده گفته است من راضی به طلاق فعلا نیستم درخصوص درخواست طلاق به من مهلت دهد تا من حسابکارم را بکنم یک عمر زندگی است من مهلت می خواهم تا جواب دهم وکیل خواهان گواهی های خود را معرفی کرده که دادگاه در اوراق ۱۲ و ۱۳ و ۱۴ از مادر خواهان و زن عمومی خواهان و پسر خاله خواهان تحقیق نموده که مفاد اظهارات آنان حاکی است خواهان مربی پیش دبستانی است و خوانده با او رفت و آمدی ندارد و حتی زمانی به خانه می آید که دختر نباشد و حتی تماس تلفنی هم با دختر ندارد درخصوص پرداخت نفقه دو نفر شهود اظهار بی اطلاعی کرده اند دادگاه قرار ارجاع به داوری صادر نموده است داوران زوجین معرفی شده اند دادگاه وقت جهت توجیه داوران با حضور زوجین تعیین نموده است درجلسۀ ۱۳۹۳/۸/۱۸ داوران و اصحاب دعوی حاضر شده اند پس از توجیه وظائف داوران متعهد شده اند ظرف ۲۰ روز نظریه کتبی خود را اعلام نمایند نظریۀ داوران اعلام شده است دادگاه طی شرحی از شعبه ۱۰۱ جزائی پرونده کیفری را جهت ملاحظه خواسته است وکیل زوجه در لایحه ای اعلام نموده است موکله باکره غیر مدخوله است شعبه ۱۰۱ جزائی نیز از فقدان پرونده ای با شماره بایگانی ۹۳۰۱۴۱ که مورد مطالبه دادگاه حقوقی بوده است خبر داده است دادگاه با اعلام ختم دادرسی به شرح دادنامه ۸۶۳/۹۳ ضمن مقدمه ای که از سیر دادرسی و خواستۀ خواهان و وکیلش در ابتداء رأی آورده است با استناد به گواهی گواهان و کراهت شدید زوجه از زوج که حاضر شده است ۱۵۷ سکه تمام بهار آزادی را در قبال طلاق بخش و بذل نماید و اصرار بر طلاق نیز دارد و گواهان تعرفه شده نیز اظهارات آنان مؤید سوء رفتار زوج در دوران نامزدی است و از کم توجهی و عدم یا پایبندی او به مسائل زناشوئی می باشد که موجب عسر و حرج شدید زوجه شده است دعوی خواهان را وارد دانسته و با استناد به ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی و تبصره آن و مواد ۲۷ و ۲۹ و ۲۶ قانون حمایت خانواده حکم به محکومیت زوج به حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی جهت اجرای صیغۀ طلاق خلعی صادر و چون زوجین در دوران نامزدی بسر می برند فاقد فرزند مشترک می باشند هم چنین با استناد به ماده ۳۳ قانون حمایت خانواده مدت اعتبار این حکم شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی فرجام خواهی بوده از این رأی زوج تجدیدنظرخواهی نموده وی در لایحۀ تجدیدنظرخواهی با عنایت به اینکه هنوز زندگی مشترک بین زوج آغاز نشده و زیر یک سقف زندگی ننموده ایم و حتی در طول مدت عقد نیز با وصف علاقه به ادامه زندگی متأسفانه زوجه بنای ناسازگاری را نموده و اقدامی در جهت زندگی نمی نماید درحالیکه من هیچ رفتار سوء و بدی نسبت به وی نداشته ام چون رأی صادره بر خلاف موازین قانونی صادر شده است نقض آن را خواستار شده است پرونده به شعبه هفتم دادگاه تجدیدنظر ارجاع شده است هیأت شعبه در وقت فوق العاده با بررسی اوراق پرونده بدین شرح انشاء رأی نموده اند تجدیدنظرخواهی آقای ر. ش. نسبت به دادنامه شماره ۹۳۰۸۶۲ صادره از شعبه اول دادگاه عمومی گ. با ملاحظه اوراق پرونده نظر به اینکه تقاضای صدور حکم طلاق نیاز به دلیل اثباتی داشته و زوجه دلیلی که عسر و حرج او را ثابت کند ارائه نداده است به سخن دیگر گرچه واژه عسر و حرج پدیده ای اعتباری و با اعتبار افراد و موقعیت و وضعیت زندگی متفاوت خواهد بود لیکن قرار گرفتن پدیده ای در دایره مزبور نیاز به دلیل متقن داشته به گفته ای کوتاه موضوع بگونه ای باشد که امکان زندگی وجود نداشته باشد این درحالیست که طرفین تا کنون زندگی مشترک را آغاز نکرده اند و عناوینی که از سوی وکیل زوجه مطرح گردیده هیچگاه موجبات عسر و حرج را فراهم نمی آورد و از سوی دیگر زوجه یکی از اسباب عسر و حرج را تنفر اعلام نموده این در حالیست موضوع تنفر نیاز به عوامل موجهه داشته صرف اظهار دلیلی بر تحقق عسر و حرج نبوده از اینرو دادگاه دادنامه را سزاوار نقص دانسته ضمن پذیرش تجدیدنظرخواهی بطلان دعوی اولیه را صادر و اعلام می نماید از این رأی اکنون وکیل زوجه فرجام خواهی نموده که هنگام شور لایحۀ وی با گزارش پرونده قرائت می شود.هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای عبدالعلی ناصح عضوممیز و ملاحظه اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای محمدحسین ارجمند دادیار دیوان عالی کشور اجمالا مبنی بر صدور رأی شایسته با توجه به محتویات پرونده مورد درخواست است. درخصوص دادنامه شماره ۱۴۳۷/۹۳ فرجام خواسته مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

نظر به اینکه خواسته مطروحه از سوی زوجه تحت عنوان عسر و حرج ناشی از زندگی مشترک فیمابین او و خوانده مطرح شده است درحالیکه زوجین گرچه بالقوه با عقد زوجیت زندگی مشترک را آغاز نموده اند اما بالفعل تاکنون زیر یک سقف زندگی نکرده اند تا بحث امکان سوء رفتار زوج نسبت به زوجه در زندگی مشترک متصور باشد با وصف اینکه زوجه برای مطالبه نفقه معوقه خود حسب لوایحی که وکیل وی در پرونده تقدیم نموده است اقدام کرده است و حکم نیز صادر شده است ادعای کراهت از زوج از سوی زوجه که از جهتی اصرار بر ایفاء وظائف زوج که همان انفاق است داشته است قابل پذیرش نیست بنابمراتب با توجه به اینکه بین زوجین هیچگونه برخورد فیزیکی بالفظی که مبین سوء رفتار زوج باشد صورت نگرفته است و مستفاد از اظهارات مادر زوجه و شخص زوجه در پرونده اینکه زوج به زوجه تلفن نمی زند و یا زمانی به خانۀ والدین زوجه می رود که او در خانه نیست این امر بر فرض صحت نمی تواند دلیل استحقاق زوجه بر طلاق محسوب شود بنابمراتب بر رأی فرجام خواسته خللی که موجب نقض رأی شود وارد نیست از حیث رعایت اصول و قواعد دادرسی نیز رأی فرجام خواسته واجد ایرادی که در خور نقض رأی باشد به نظر نمی رسد مستندا به ماده ۳۷۰ قانون آئین دادرسی مدنی با رد اعتراض وکیل زوجه رأی فرجام خواسته تأیید و ابرام می گردد. رئیس و مستشار و عضومعاون شعبه ۴۱ دیوان عالی کشور علی رازینی - عبدالعلی ناصح - محسن یکتن خدائی