رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اعمال حق فسخ و علم به فوری بودن آن

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره اعمال حق فسخ و علم به فوری بودن آن: صرف تأخیر در تقاضای فسخ عقد، مانع از اعمال حق نیست؛ بلکه علم به فوری بودن حق فسخ نیز لازم است.

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۱۰۰۰۰۳۵۶
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۵/۱۵
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۲۷ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	اعمال حق فسخ و علم به فوری بودن آن
قاضی	مرتضی فاضل عزیزالله رزاقی

رأی خلاصه جریان پرونده

آقای ع.چ. با تقدیم دادخواستی به طرفیت خانم ه.م. به خواسته فسخ نکاح به علت ازدواج قبلی زوجه و تدلیس، تقاضای رسیدگی نموده؛ شعبه ۲۶۳ دادگاه عمومی ... به موضوع رسیدگی نموده، با استناد به اینکه زوجه قبلا با شخص دیگری ازدواج نموده بود و به مدت سه سال مزاوجت و ۹ مواقعه نموده و موضوع مورد تصدیق همسر قبلی وی قرارگرفته و وصف بکارت در زمره شروط نکاح بوده و خوانده اعلام نموده است: عقد قبلی را به اطلاع زوج رسانده بود و زناشوئی با شوهر قبلی وجود نداشته است و دفاعیات خوانده مورد قبول دادگاه قرار نگرفته و با این بیان که خواهان در اسفند سال ۱۳۹۰ پس از بروز اختلاف و مطالبه مهریه و نفقه از سوی زوجه، متوجه موضوع زناشویی قبلی و ملاحظه شناسنامه المثنی شده و در تاریخ ۱۳۹۱/۱۲/۰۵ دادخواست فسخ نکاح تقدیم نموده و علم به فوریت فسخ نکاح نداشته است، طی دادنامه شماره ۰۱۲۲۵-۱۳۹۲/۰۸/۲۶ رأی به فسخ نکاح صادر نموده. تجدیدنظرخواهی زوجه در شعبه ۶۰ دادگاه تجدیدنظر استان ... رسیدگی و دادگاه اخیر طی دادنامه فرجام خواسته با این استدلال که برای زوج اطلاع از موضوع زناشوئی قبلی ممکن بوده و ازدواج بر اساس شناسنامه المثنی واقع شده که تاریخ صدور آن قبل از طلاق زوجه از همسر قبلی است و خیار فسخ فوری می باشد، رأی بدوی را نقض و حکم به رد دعوی صادر نموده است. فرجام خواهی زوج به این شعبه دیوان عالی کشور ارجاع، با قرائت گزارش به شرح آتی اقدام به صدور رأی می گردد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به اینکه دادگاه بدوی با اذعان به فوریت خیار فسخ، بر اساس استدلال به عدم علم زوج به فوریت خیار، دعوی خواهان را موجه دانسته است و حکم به فسخ نکاح صادرکرده است و دادگاه تجدیدنظر بدون تعرض به موضوع علم یا جهل به فوریت حق فسخ و صرفا بر اساس فوریت حق فسخ، رأی بدوی را نقض کرده است، بدون آنکه پیرامون علم به فوریت بررسی یا استدلال نماید، در حالیکه مطابق موازین، صرف تأخیر در تقاضای فسخ، مانع از اعمال فسخ نیست؛ بلکه علم به فوریت نیز لازم است. لذا رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر ناقص بوده، فرجام خواهی آقای ع.چ. در وضعیت فعلی موجه تشخیص، دادنامه فرجام خواسته شماره ۲۲۲۷- ۱۳۹۲/۱۲/۰۷ صادره از شعبه ۶۰ دادگاه تجدیدنظر استان ... مستندا به بند ۵ ماده ۳۷۱ و بند (الف) ماده ۴۰۱ قانون آئین دادرسی مدنی نقض، رسیدگی مجدد به همان دادگاه ارجاع می گردد.

رئیس و مستشار شعبه ۲۷ دیوان عالی کشور

مرتضی فاضل - عزیزالله رزاقی