رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تأثیر ترک اعتیاد بر شرط وکالت زوجه در دعوای طلاق

شماره دادنامه	۹۳۰۹۹۷۰۹۰۶۱۰۰۰۶۹
تاریخ دادنامه	۱۳۹۳/۰۲/۰۶
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	تأثیر ترک اعتیاد بر شرط وکالت زوجه در دعوای طلاق
قاضی	سیروس کیقبادی حیدری قاسمی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره تأثیر ترک اعتیاد بر شرط وکالت زوجه در دعوای طلاق: صرف ترک اعتیاد زوج، موجب سقوط وکالت تفویضی ضمن عقد نکاح به زوجه برای طلاق به علت اعتیاد نخواهد بود و بقای حق مکتسبه بر مبنای وکالت، استصحاب خواهد شد.

رأی خلاصه جریان پرونده

یکم و دوم = برابر مندرجات پرونده بدوی به کلاسه ۹۱۰۴۶۸ یا ۴۶۴ /۹۱ شعبه اول دادگاه عمومی خانواده شهرستان کلاله ۱= در تاریخ ۱۳/۲/۱۳۹۱ آقای ع.الف. دارای پروانه وکالت پایه یکم از مرکز امور مشاوران حقوقی و وکلای قوه قضائیه به وکالت از خانم الف.ع. با ارائه دادخواست به طرفیت آقای الف.س. با پیوست کردن وکالت نامه اش و تصویر مصدق از رونوشت سند ازدواج طرفین به شماره ترتیب ۵۶۷ تاریخ وقوع و ثبت عقد ۲۴/۵/۱۳۸۶ تاریخ تنظیمی در دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره . . . حوزه ثبت کلاله اعلام نمود: . . . طرفین یک فرزند پسر ده ماهه دارند زوج کلیه شروط ۱۲ گانه مندرج در سند نکاحیه را امضاء کرده است . . . مدت ۴ سال است که اعتیاد به مواد مخدر از نوع تریاک و کراک پیدا نموده و زندگی با وی باعث عسر و حرج گردیده با معرفی خوانده به پزشکی قانونی و استماع شهادت شهود موکله تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق دارد.

۲= آقای وکیل موصوف خواهان بعدا با ارائه لایحه ای ضمن اعتذار از عدم حضور در جلسه مقرر رسیدگی ۲۸/۳/۱۳۹۱ به علت شرکت در پرونده کیفری . . . در شعبه ۱۰۱ دادگاه عمومی جزایی رامیان خواسته و دعوی را به شرح دادخواست تقدیمی تکرار کرد وی افزود: موکله قبلا مهریه و جهیزیه را از زوج اخذ نموده است.

قابل ذکر است که دعوی مزبور بدوا در شعبه اول دادگاه عمومی بخش گالیکش مطرح و به کلاسه ۹۱۱۰۱۳۱ ثبت شده بود با توجه به گزارش مأمور انتظامی مربوطه (که انجام ابلاغ نسخه ثانی دادخواست و ضمایم و اخطاریه وقت رسیدگی به خوانده به او محول شده بود) مبنی بر: سکونت خوانده در کلاله در منزل پدرش و عدم سکونت در نشانی مقید در دادخواست برابر دادنامه شماره ۲۸۴ /۹۱ ۳۰/۳/۱۳۹۱ که تایپ نگردیده با صدور قرار عدم صلاحیت به دادگستری کلاله ارسال و به کلاسه یادشده ثبت گردیده بعد از ابلاغ اخطاریه رفع نواقص به شرح مندرج آقای ع.الف. به وکالت از خواهان (زوجه) نشانی خوانده را در کلاله با ارائه لوایحی اعلام داشت (صفحات ۱ لغایت ۱۹)

۳= در وقت مقرر رسیدگی ۱۲/۵/۱۳۹۱ خواهان و آقای وکیل او حاضر نگردیدند خوانده حاضر شد و ضمن اعلام علاقه مندی به زوجه و مخالفت با طلاق افزود: خواهان (زوجه) دو هفته قبل از عید منزل مشترک را ترک کرد و از او تمکین ندارد او حدود یک سال به مواد مخدر از نوع شیره و تریاک و شیشه اعتیاد و مصرف داشته و حدود یک سال استفاده کرد و در درمانگاه س. پرونده ترک اعتیاد او وجود دارد یک سال است ترک کرد گاهی سیگار می کشد ولی اصلا مواد مصرف نمی کند و حاضر به تست نیز می باشد.

۴= قرار استماع گواهی گواهان خواهان صادر شد.

۵= خانم م.الف. دارای پروانه وکالت پایه یک از مرکز امور مشاوران حقوقی و وکلای قوه قضائیه به وکالت از خواهان (زوجه) وکالت نامه ارائه نمود.

۶= در وقت مقرر رسیدگی ۶/۶/۱۳۹۱ خوانده که برابر گواهی مأمور ابلاغ از نشانی مندرج نقل مکان کرده بود و اخطاریه اش بلااقدام عودت داده شد حاضر نگردید و لایحه ای از او پیوست نمی باشد اما وکلای موصوف خواهان حاضر شدند با تکرار دعوی و خواسته تقاضای استماع گواهی گواهان حاضر را نمودند آقای ع.ع. و بانو ش.الف. به ترتیب برادر و مادر خواهان اظهار کردند خوانده را بارها در حین مصرف مواد مخدر ملاحظه کردند الآن نیز مواد مخدر مصرف می کند و دقیقا از موضوع مطلع می باشند نامبرده توانایی ترک مواد مخدر را ندارد و در زندگی وی مواد مخدر صددرصد تأثیر گذاشته است برای مصرف مواد مخدر یک اتاق مخصوص داشت و تک شعله اش همیشه روشن بود و با دوستانش که به آنجا رفت وآمد می کردند مواد مصرف می کردند.

وکلای خواهان اظهار کردند: موکله می گوید شوهرش اول معتاد به تریاک بوده و حالا شیشه مصرف می کند و برای ترک اعتیاد چندین بار به مطب دکتر ب. در کلاله مراجعه نمود . . . و در شهرستان گنبد شاغل بود به دلایل نامعلوم اخراج شد . . . تقاضای معرفی زوج به پزشکی قانونی برای تست اعتیاد و استعلام از دکتر ب. جهت مراجعه خوانده بابت ترک اعتیاد و استعلام از محل کار نامبرده در مورد اخراج را دارند.

۶= قرار ارجاع امر به داوری صادر گردید. پس از معرفی داور برای خواهان و ارائه نشانی جدید خوانده و ابلاغ واقعی اخطاریه ارسالی برای معرفی داور به مشارالیه دستور تجدید وقت نظارت به علت عدم انقضای مهلت داوری داده شد (صفحات ۲۰ لغایت ۵۱)

سوم = دعوی آقای الف.س. به طرفیت زوجه موصوف به خواسته الزام به تمکین در تاریخ ۳۰/۵/۱۳۹۱ در شعبه اول دادگاه عمومی کلاله به کلاسه ۲۲۹ سیار ثبت و برای اصلاح ذات البین به شورای حل اختلاف ارسال شده بود و به کلاسه ۳۲۱/۹۱ ثبت و در وقت مقرر رسیدگی ۲۱/۶/۱۳۹۱ با حضور طرفین و اعلام آمادگی زوج به دادن تعهد و مراجعت زوجه به زندگی مشترک به علت مخالفت زوجه با درخواست مذکور و اعلام اینکه خودش شش ماه قبل منزل مشترک را ترک کرد و به منزل پدر خود رفت علت اش اعتیاد زوج به مواد مخدر و بی اعتنایی به مسائل زناشویی و . . . و عدم توفیق در ایجاد سازش بین طرفین به دادگاه اعاده و به کلاسه ۹۱۰۷۰۳ یا ۶۹۷ /۹۱ ثبت و در وقت مقرر رسیدگی ۱۵/۷/۱۳۹۱ پس از تکرار دعوی و خواسته توسط زوج (خواهان) و اعلام زوجه به اعتیاد زوج به تریاک و عدم رضایت برای بازگشت به منزل مشترک و مطرح بودن دعوی او به خواسته طلاق به کلاسه ۹۱۰۴۶۸ در همان شعبه قرار رسیدگی توأمان به شماره دادنامه ۶۶۶ /۹۱۱۶/۷/۱۳۹۱ صادر و پرونده اخیرالذکر لف پرونده قبل شد (صفحات ۱ لغایت ۱۷ جدید)

۷= به علت عدم معرفی داور توسط زوج (خوانده) دادگاه آقای ل. را به عنوان داور زوج انتخاب کرد داوران موصوف در گزارش شان ضمن درج اظهارات طرفین قادر به ایجاد سازش بین طرفین نگردیدند (صفحات ۵۲ لغایت ۶۶)

۸= از طرفین برای حل وفصل حقوق مالی زوجه دعوت به عمل آمد در وقت مقرر رسیدگی ۲۶/۹/۱۳۹۱ بعدازاینکه وکلای خواهان اظهار کردند: موکله می گوید مهریه و جهیزیه را دریافت کرد ولی خواستار اجرت المثل (۵ سال زندگی مشترک) و نفقات گذشته و حال و آینده است . . . خوانده پاسخ داد راضی به طلاق نیست ۵ سال زندگی مشترک داشتند زوج کارهای معمولی منزل را به میل خود و بدون دستور او انجام می داد و یک فرزند پسر دارند اظهارات زوجه در مورد انجام کارهای مذکور با اظهارات زوج مغایرتی ندارد. زوجه افزود: چون خسته شده بود از منزل مشترک خارج شد و پس ازآن دیگر در تمکین زوج نبود.

نتیجه تست حاملگی زوجه در تاریخ معاینه منفی می باشد (صفحات ۶۷ لغایت ۷۷)

با اعلام ختم رسیدگی برابر دادنامه شماره ۱۱۷۲ /۹۱ ۲۹/۹/۱۳۹۱ با شرح دعاوی و خواسته ها و جریان دادرسی و درج خلاصه اظهارات طرفین و با استدلال به عمل آمده ازجمله اقرار زوج به اعتیاد به مواد مخدر و به فرض صحت ترک آن مسقط حق زوجه در طلاق . . . . نیست و گواهان نیز به معتاد بودن زوج گواهی داده اند با توجه به اینکه زوجه اقرار به دریافت مهریه و جهیزیه دارد و اذعان داشته به میل خود و بدون دستور از ناحیه زوج و به قصد جلب محبت زوج نه به قصد گرفتن اجرت کارهای منزل را انجام می داده با فراهم ندانستن موجبات مطالبه اجرت المثل و نیز ناشزه بودن او در این قسمت ها ادعای به عمل آمده مردود اعلام می گردد با واگذاری حضانت طفل مشترک به مادر طفل تا سن هفت سالگی و تعیین ملاقات برای پدر طفل به شرح مندرج و مؤثر واقع نشدن تلاش دادگاه و داوران در ایجاد سازش بین طرفین و وارد دانستن دعوی مشارالیها به استناد مقررات مقید و نیز بندهای الف و ۷ از شروط ضمن العقد نکاح . . . حکم به عدم امکان سازش صادر و به زوجه اجازه مطلقه کردن خویش با استفاده از وکالت تفویضی . . . با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق و انتخاب نوع طلاق داده شد اما دعوی زوج به خواسته الزام زوجه به تمکین به لحاظ صدور حکم گواهی عدم امکان سازش منتفی اعلام و حکم به بطلان دعوی او صادر و ظرف مهلت قانونی قابل تجدیدنظرخواهی اعلام گردید (صفحات ۷۸ لغایت ۸۰)

چهارم= آقای غ.الف. وکیل پایه یکم دادگستری به وکالت از آقای الف.س. وکالت نامه ارائه و تقاضای مطالعه پرونده را کرد و تجدیدنظرخواهی اش پس از ارائه لایحه دفاعیه خانم م.الف. به وکالت از زوجه تجدیدنظر خوانده و ارجاع به شعبه ۱۱ دادگاه تجدیدنظر استان گلستان و ثبت به کلاسه ۹۱۰۹۹۷ به موجب دادنامه شماره ۴۱۲ /۹۲ ۷/۶/۱۳۹۲ غیرموجه تشخیص و رد و دادنامه تجدیدنظری ظرف مهلت مقرر (با تعیین وقت و محل ملاقات پدر با طفل) قابل فرجام خواهی اعلام شد (صفحات ۸۲ لغایت ۱۰۱ پرونده بدوی و ۱ لغایت ۴ بدل تجدیدنظری)

پنجم= رأی تجدیدنظری مذکور در تاریخ ۳/۷/۱۳۹۲ به آقای الف.س. (تجدیدنظرخواه) به شرح صفحه ۱۰۹ ابلاغ و فرجام خواهی اش آقای غ.الف. وکالت از او در تاریخ ۲۳/۷/۱۳۹۲ ثبت گردید. ((به علت اینکه آقای وکیل موصوف برابر وکالت نامه ابرازی در مرحله تجدیدنظری حق فرجام خواهی نداشته است رأی تجدیدنظری به اصیل موصوف ابلاغ شد اما در این مرحله وکالت نامه جدید با داشتن اختیار فرجام خواهی . . . ارائه نموده است)) پس از ارائه لایحه دفاعیه خانم م.الف. به وکالت از زوجه فرجام خوانده پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه اول دیوان عالی کشور ارجاع گردید.

هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش: آقای سیروس کیقبادی عضو ممیز و اوراق پرونده درباره فرجام خواهی آقای غ.الف. به وکالت از آقای الف.س. در خصوص دادنامه شماره ۴۱۲ /۹۲ ۷/۶/۱۳۹۲ تجدیدنظری مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با مداقه در کلیه اوراق و مندرجات پرونده امر و گزارش عضو ممیز در مورد دعوی خانم الف.ع. به طرفیت آقای الف.س. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) که وفق دادنامه بدوی به شماره مرقوم در گزارش عضو ممیز حکم به عدم امکان سازش به شرح مندرج صادر گردید و با رد اعتراض به عمل آمده در (مرحله تجدیدنظری با اصلاح زمان و مکان ملاقات پدر طفل با طفل مشترک) تأییدشده است نظر به اینکه آرای صادره بر مبنای مقتضیات پرونده امر و اظهارات متداعیین من جمله اقرار صریح فرجام خواه فعلی (به اعتیاد به مواد مخدر شیره و تریاک و کراک و شیشه به مدت حدود یک سال با ادعای ترک آن در یک سال اخیر) در جلسه مقرر رسیدگی ۱۲/۵/۱۳۹۱ دادگاه بدوی (رجوع به صفحه ۲۵) صادرشده است و به همان نحوی که در آرای بدوی و تجدیدنظری استدلال شده است اگرچه زوج دلیلی بر ادعای ترک اعتیاد . . . ارائه ننموده است حتی برفرض صحت ادعای ترک اعتیاد این امر مسقط حق ایجادشده برای زوجه در اعمال وکالت تفویضی ضمن العقد نکاح زوج به زوجه برای طلاق با توجه به بند ۷ از شروط مذکور ذیل قسمت ب عقدنامه مورد توافق طرفین نمی گردد و از حیث رعایت اصول و تشریفات دادرسی نیز رأی فرجام خواسته فاقد ایراد و اشکال به نظر می رسد و فرجام خواهی آقای وکیل موصوف زوج فرجام خواه مذکور متکی به دلیل و مدرک جدید نیست تا سبب تخدیش رأی فرجام خواسته و رسیدگی بیشتر و نقض آن شود بنابراین با رد اعتراض مذکور دادنامه معترض عنه به استناد مقررات ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی ابرام می گردد.

مستشاران شعبه ۱ دیوان عالی کشور

حیدری قاسمی کیقبادی