رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق به استناد عسروحرج و تحقق شروط ضمن عقد نکاح

شماره دادنامه	۹۲۰۹۹۷۰۹۰۶۱۰۰۸۷۸
تاریخ دادنامه	۱۳۹۲/۱۰/۲۸
نوع رأی	رأی شعبه
نوع مرجع	شعبه دیوان عالی کشور
شعبه	شعبه ۱ دیوانعالی کشور
گروه رأی	رای حقوقی
موضوع	درخواست طلاق به استناد عسروحرج و تحقق شروط ضمن عقد نکاح
قاضی	سیروس کیقبادی حیدری قاسمی

رای شعبه حقوقی دیوان عالی کشور درباره درخواست طلاق به استناد عسروحرج و تحقق شروط ضمن عقد نکاح: درصورتی که زوجه دادخواست طلاق به دلیل عسروحرج و تحقق شروط ضمن عقد نکاح تقدیم کند و دادگاه بدوی با احراز تخلف از شروط ضمن عقد، گواهی عدم امکان سازش صادر کند ولی رأی مزبور در مرجع تجدیدنظر نقض شود و در دیوان عالی کشور نیز ابرام گردد، پرونده جهت اظهارنظر دادگاه بدوی در خصوص عسروحرج به دادگاه بدوی اعاده می گردد.

رأی خلاصه جریان پرونده

- برابر مندرجات پرونده بدوی به کلاسه ۹۱۰۱۲۴ شعبه ۱۹ دادگاه عمومی خانواده قم دعوی خانم الف.پ. وکیل پایه یکم دادگستری به وکالت از خانم م.م. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) به لحاظ اعتیاد خوانده به مواد مخدر و بیکاری و ترک انفاق و عسروحرج زوجه با وجود پذیرش کلیه شروط ضمن العقد نکاح، زوج از همان ابتدای زندگی زناشویی مبتلابه اعتیاد به مواد مخدر بوده لیکن موکله او از این موضوع بی اطلاع بوده و با وجود تلاش خواهان جهت ترک اعتیاد زوج و دستگیری زوج توسط پلیس مبارزه با مواد مخدر و معرفی به کمپ ترک اعتیاد و پس از ترک مجددا مصرف مواد مخدر شیشه مصرف می کند.. پس از رسیدگی های به عمل آمده نهایتا طی دادنامه شماره ۶۴۶ /۹۱ ۲۷/۳/۹۱ غیابا با استدلال مندرج ازجمله بذل تعداد۲۰ عدد سکه در قبال طلاق خلع به لحاظ کراهت گواهی عدم امکان سازش به شرح مندرج صادر شد.

۲- پس از رد واخواهی طی دادنامه شماره ۱۷۵ /۹۱ ۲۹/۴/۱۳۹۱ دادنامه معترض عنه یا واخواسته تأیید شد .

۳- با قبول تجدیدنظرخواهی زوج برابر دادنامه شماره ۷۴۷ /۹۱ ۲۸/۸/۱۳۹۱ با نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم به بطلان دعوی خواهان بدوی در پرونده کلاسه ۹۱۰۶۵۶ شعبه ۵ دادگاه تجدیدنظر استان قم صادر شد.

۴- پس از فرجام خواهی زوجه طی دادنامه فوق الاشعار با نقض دادنامه فرجام خواسته با استدلال مندرج در دادنامه فرجامی ۱۷۱ /۹۲ ۲۲/۲/۱۳۹۲ رسیدگی مجدد به همان دادگاه صادرکننده رأی منقوض ارجاع گردید .

دوم - بعد از اعاده پرونده به دادگاه تجدیدنظر مذکور تحت کلاسه ۹۱۰۶۵۶ شعبه ۵ دادگاه تجدیدنظر استان قم در وقت مقرر رسیدگی ۲۸/۳/۱۳۹۲ تجدیدنظرخواه (آقای الف.ع. ) با وجود ابلاغ اخطاریه حاضر نشد و لایحه ای از او پیوست پرونده نشد اما زوجه تجدیدنظر خوانده حاضر شد و اظهار کرد: دیگر توان زندگی با شوهرش را ندارد... مدت ۵/۱ سال جدای از یکدیگر زندگی می کنند و حاضر است کلیه مهریه و هرگونه حقوق مالی را در قبال طلاق به زوج بذل کند... او نمی داند شوهرش چه مدت بازداشت بوده است و در ایامی که زندگی مشترک داشتند نفقه در حد بخور نمیر می داد در این ایام پدرشوهرش آمد سراغ او که او را ببرد او نرفت زوج نیز دادخواست تمکین نداد و یا او بی اطلاع است در طول این مدت تقاضای نفقه نکرده است فعلا ادعای نفقه ندارد... طی دادنامه شماره ۳۵۶ /۹۲ ۳۰/۳/۱۳۹۱ با شرح تجدیدنظرخواهی به عمل آمده و جریان دادرسی مراحل مختلف و آراء صادره با استدلال مندرج و اینکه در هنگام وقوع ثبت ازدواج به صورت غیررسمی طرفین بدون هیچ شرطی با یکدیگر ازدواج غیررسمی کرده و بعدا عقد آنان با شرایط ضمن العقد ثبت شده است و تحقق بندهای مورد استناد احراز نگردید ... در مورد عسروحرج زوجه از طرف دادگاه بدوی نفیا یا اثباتا رأیی صادر نگردید لذا با نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته حکم بر بی حقی خواهان بدوی صادر و ظرف مهلت قانونی قابل فرجام خواهی اعلام گردید.

سوم- رأی تجدیدنظری اخیرالذکر در تاریخ ۲۵/۳/۱۳۹۲ به زوجه تجدیدنظر خوانده به شرح ذیل صفحه ۱۹پرونده تجدیدنظری اخیرالذکر ابلاغ شد فرجام خواهی مشارالیها در تاریخ ۳/۶/۱۳۹۲ ثبت شد مراتب به زوج فرجام خوانده ابلاغ شد اما لایحه ای از او پیوست نمی باشد پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به کلاسه بالا ثبت و به شعبه اول دیوان عالی کشور ارجاع گردیده است.

هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش: آقای سیروس کیقبادی عضو ممیز و اوراق پرونده در مورد فرجام خواهی نامبرده مشاوره نموده چنین رأی می دهد:

رأی شعبه دیوان عالی کشور

با بررسی کلیه اوراق پرونده و گزارش عضو ممیز در مورد دعوی خانم م.م. به طرفیت آقای الف.ع. به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) که طی دادنامه بدوی به شماره مندرج در گزارش عضو ممیز گواهی عدم امکان سازش برای طلاق خلع با استدلال به عمل آمده ازجمله احراز تخلف زوج از بندهای ۷و۹ از شرایط ضمن العقد نکاح در قبال بذل تعداد ۲۰ سکه از صداق به لحاظ کراهت زوجه از زوج صادر شد ولی مطابق دادنامه تجدیدنظری ۷۴۷ /۹۱ ۲۸/۸/۱۳۹۱ صادره از شعبه ۵ دادگاه تجدیدنظر استان قم با موجه تشخیص دادن تجدیدنظرخواهی زوج موصوف ضمن نقض دادنامه معترض عنه حکم به بطلان دعوی خواهان بدوی (زوجه) صادر شد و پس ازاینکه مطابق دادنامه فرجامی ۱۷۱ /۹۲ ۲۲/۲/۱۳۹۲ با توجه به نقص تحقیقات در مورد پرداخت یا عدم پرداخت نفقه ... دادنامه فرجام خواسته نقض و رسیدگی مجدد به همان دادگاه صادرکننده رأی منقوض ارجاع مجدد شد که به لحاظ اظهارات زوجه در جلسه مقرر رسیدگی ۲۸/۳/۱۳۹۲ مبنی بر عدم ادعا در مورد نفقه طی دادنامه فرجام خواسته فعلی به شماره یادشده بار دیگر دادنامه تجدیدنظر خواسته نقض و حکم بر بی حقی خواهان بدوی صادر شد و در مورد ادعای زوجه به عسروحرج با قید اینکه در دادگاه بدوی نفیا و یا اثباتا حکمی صادر نشد مرجع تجدیدنظر مجاز به رسیدگی نمی باشد و در این مرحله دلیل و مدرکی که موجب نقض دادنامه فرجام خواسته شود توسط مشارالیها ارائه نشده است بنا به مراتب با رد اعتراض وی دادنامه فرجام خواسته به استناد مقررات ماده ۳۷۰ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال ۱۳۷۹ ابرام می گردد اقتضاء دارد پرونده از طریق دادگاه تجدیدنظر مذکور به دادگاه بدوی اعاده شود تا با توجه به ادعای عسروحرج زوجه به جهات مندرج ازجمله اعتیاد شدید زوج به مواد مخدر و بیکاری و ترک انفاق (رجوع به صفحات ۱۶ و ۱۵) و سوابق کیفری خوانده (رجوع به صفحه ۳۱) رسیدگی و رأی مقتضی صادر گردد.

مستشاران شعبه ۱ دیوان عالی کشور

حیدری قاسمی کیقبادی