شناسایی و اولویت‌بندی اصول حقوق محیط‌زیست با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری
شناسایی و اولویت‌بندی اصول حقوق محیط‌زیست با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری نام مقاله ای از مهدی پیری و محمد شاه محمدی بوده که در شماره ششم دوره سوم (مهر 1401) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
حفاظت از محیط‌زیست موضوعی بین‌المللی است، زیرا به همۀ کشورها صرف‌نظر از وسعت و سطح توسعه یا ایدئولوژی آن‌ها مربوط می‌شود. اصول حقوق محیط‌زیست عموماً از طریق روابط مسالمت‌آمیز و به‌وسیلۀ رویۀ قضایی بین‌المللی وارد حقوق محیط‌زیست شده است. هدف از این پژوهش طراحی مدلی برای اصول حقوق محیط‌زیست است. با مرور مبانی نظری و بررسی نظر خبرگان، موضوع در قالب شش شاخص اصل مقابله با آسیب‌های زیست‌محیطی در منبع، اصل توسعۀ پایدار، اصل پیشگیری، اصل احتیاط، اصل ارزیابی و اصل ضرورت حفاظت از محیط‌زیست دسته‌بندی شد. سپس پرسش‌نامه‌ای ماتریسی برای تعیین ارتباطات بینابینی این شاخص‌ها تدوین شد. داده‌های به‌دست‌آمده از پرسش‌نامه با مدل‌سازی ساختاری تفسیری تحلیل و در پنچ سطح در یک شبکۀ تعاملی ترسیم شد که درنتیجه شاخص «اصل پیشگیری» در بالاترین سطح قرار گرفت. تجربه‌ها و یافته‌های علمی بیانگر این است که باید اقدامات پیشگیرانه در ارتباط با محیط‌زیست، هم به علل زیست‌محیطی و هم اقتصادی، به‌عنوان «قاعدۀ طلایی» مورد توجه واقع شود، زیرا تضمین‌کنندۀ خسارت‌نزدن به محیط‌زیست است. این اقدام، به‌علت هزینه‌های گران جبران خسارت، از نظر اقتصادی نیز توجیه‌پذیر است.
کلیدواژه ها
- محیط زیست
- اصول حقوقی
- حق بر محیط‌زیست
- مدل‌سازی ساختاری تفسیری