مطالعه تطبیقی نظارت بر انتخابات پارلمان در ایران و انگلستان
مطالعه تطبیقی نظارت بر انتخابات پارلمان در ایران و انگلستان نام مقاله ای از سید محمد هاشمی و اعظم عدالت جو بوده که در دوره چهارم شماره یازدهم (بهار 1390) فصلنامه تحقیقات حقوقی بین المللی منتشر شده است.
چکیده
مطالعه ی تطبیقی نظام انتخاباتی، همواره زمینه ساز بهینه سازی قوانین مرتبط با انتخابات در ادبیات حقوق اساسی کشورهاست. در این خصوص پژوهش حاضر بر آن است نظارت بر انتخابات پارلمان بین دو کشور ایران وانگلستان را مورد بررسی قرار دهد. انتخابات یکی از اساسی ترین الزامها و پیش شرط های مردم سالاری و مشروعیت نظامهای نوین محسوب می شود. با وجود این صرف برگزاری انتخابات کمکی به پیشرفت دموکراسی نمیکند، مگر این که دیگر حقوق و آزادیهای بنیادین دموکراسی به رسمیت شناخته شود. از این حیث نظارت بر انتخابات امری است که همگان بر ضرورت آن معترفند. فلسفه تعیین ناظر، اجرای صحیح قوانین و جلوگیری از دخالتهای غیر قانونی مقامات اجرایی و سیاسی است. هدف اصلی حفظ سلامت انتخابات است و نظارت بی قید وشرط و بدون پاسخگویی نمیتواند این مقصود را برآورده سازد. نظام حقوقی ایران مبتنی بر نظارت مضاعف است. شورای نگهبان مطابق اصل 99 قانون اساسی این نظارت را بر عهده دارد وسپس اعتبار نامه نمایندگان منتخب مورد بررسی و تصویب قرار میگیرد. در اصل مذکور از چگونگی این نظارت سخنی به میان نیامده است و این مساله موجب بروز برداشتهای حقوقی متفاوت شده است. اعمال این نظارت به نحوی است که علاوه بر نظارت بر صحت انتخابات نوعی نظارت بر صحت انتخاب نیز از طرف مرجع ناظر به عمل می-آید که این مساله منشا عمده تنشهای انتخاباتی بوده است. نظارت شورا استصوابی است و شامل کلیه ی مراحل انتخابات است و ناظرین منتخب شورا فاقد صلاحیت مستقل هستند در این خصوص تصمیمات نهایی شورا قطعی و لازم الاجرا است. در نظام انتخاباتی انگلستان ضمن توجه به تفاوتهای بنیادین دو نظام حقوقی وسیاسی نهادی مشابه شورای نگهبان که به موجب قانون نظارت بر انتخابات به آن واگذار شده باشد وجود ندارد. شرایط عینی و فقدان شرایط مبهم و قابل تفسیر مساله ی تشخیص صلاحیتها را قابل ارزیابی میسازد و تشخیص صلاحیتها بیشتر حزبی است نظارت جنبه ی پیگیری و منوط به شکایت افراد است که از طریق دادگاه انتخاباتی مخصوص پیگیری میشود.
کلیدواژه ها
- نظارت
- قانون انتخابات
- پارلمان
- انتخابات پارلمان
- انتخاب کننده
- انتخاب شونده