نظریه شماره 7/1402/202 مورخ 1402/03/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تجویز اعاده دادرسی و نحوه تعویق اجرای حکم
چکیده نظریه شماره 7/1402/202 مورخ 1402/03/30 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره تجویز اعاده دادرسی و نحوه تعویق اجرای حکم: بعد از تجویز اعاده دادرسی اجرای حکم تا صدور حکم مجدد به تعویق می افتد و چنان چه محکوم علیه تأمین متناسب داشته باشد فورا آزاد می شود؛ همچنین دادگاهی که پس از تجویز اعاده دادرسی به موضوع رسیدگی می کند، اگر تأمین مأخوذه را متناسب نداند، می تواند نسبت به متناسب سازی قرار تأمین و ایجاد مقدمات آزادی محکوم با اخذ تأمین خفیف تر اقدام کند. پس با توجه به ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری و ماده ۴۹۴ و نیز ذیل ماده ۴۹۷ آن قانون، صلاحیت قاضی اجرای احکام کیفری برای صدور دستور توقف اجرای حکم و عدم ضرورت دستور دادگاه صادرکننده حکم قطعی یا دادگاه مرجوع الیه پس از تجویز اعاده دادرسی استنباط می شود؛ لیکن چنانچه از متهم تأمینی اخذ نشده یا تأمین کیفری منتفی شده یا متناسب نباشد، مراتب به دادگاه اعلام می شود تا تأمین کیفری لازم اخذ شود.
 | |
| شماره نظریه | ۷/۱۴۰۲/۲۰۲ |
|---|---|
| شماره پرونده | ۱۴۰۲-۱۶۸-۲۰۲ک |
| تاریخ نظریه | ۱۴۰۲/۰۳/۳۰ |
| موضوع نظریه | آیین دادرسی کیفری |
| محور نظریه | اعاده دادرسی |
استعلام
بر اساس ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری هرگاه رأی دیوان عالی کشور مبنی بر تجویز اعاده دادرسی باشد، اجرای حکم تا صدور حکم مجدد به تعویق می افتد و چنانچه از متهم تأمین اخذ نشده و یا تأمین منقضی شده باشد یا متناسب نباشد، دادگاهی که پس از تجویز اعاده دادرسی به موضوع رسیدگی می کند، تأمین اخذ می نماید. با عنایت به اینکه با تجویز اعاده دادرسی اجرای حکم تا صدور حکم مجدد به تعویق می افتد:
۱- چنانچه محکوم علیه بر اساس دادنامه موضوع تجویز دادرسی محکوم به حبس و در حال تحمل مجازات حبس باشد با تجویز اعاده دادرسی بلافاصله از زندان آزاد می شود؟
۲- دستور آزادی محکوم علیه با تعویق صدور حکم از سوی قاضی اجرای احکام کیفری صادر می شود یا دادگاهی که پس از تجویز اعاده دادرسی به موضوع رسیدگی می کند؟
۳- با عنایت به اینکه پس از تجویز اعاده دادرسی و لزوم تعویق اجرای حکم، فرآیند ارسال پرونده از اجرای احکام کیفری به دادگاه صالح، مخصوصا در مواقعی که دادگاه رسیدگی به موضوع اعاده دادرسی، دادگاه تجدیدنظر است، زمان بر است چنانچه اعتقاد به تعیین تکلیف وضعیت محکوم علیه از سوی دادگاه صالح باشیم، آیا ادامه بازداشت و حبس محکوم علیه با تعویق صدور حکم تا تعیین تکلیف موضوع از سوی دادگاه صالح مخالف حقوق شهروندی و حقوق محکوم علیه نیست و چنانچه پس از تجویز اعاده دادرسی و تعویق صدور حکم، تا وصول پرونده به دادگاه صالح و اتخاذ تصمیم دادگاه درباره محکوم علیه محبوس، اتفاق ناگواری برای محکوم علیه محبوس حادث گردد مسئولیت بر عهده چه شخصی خواهد بود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
۱- با تجویز اعاده دادرسی از سوی دیوان عالی کشور اجرای حکم تا صدور حکم مجدد به تعویق می افتد و چنان چه محکوم علیه تأمین متناسب داشته باشد فورا آزاد می شود؛ قابل ذکر است، موارد الغای قرار تأمین کیفری در ماده ۲۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری بیان شده است و رأی دیوان عالی کشور مبنی بر تجویز اعاده دادرسی از موجبات لغو قرار تأمین کیفری نیست. با این وجود مطابق ماده ۴۷۸ قانون یادشده، دادگاهی که پس از تجویز اعاده دادرسی به موضوع رسیدگی می کند، اگر تأمین مأخوذه را متناسب نداند، می تواند نسبت به متناسب سازی قرار تأمین و ایجاد مقدمات آزادی محکوم با اخذ تأمین خفیف تر اقدام کند. همچنین در صورتی که از محکوم تأمین اخذ نشده و یا تأمین منتفی شده باشد، تأمین لازم اخذ می شود. بنابراین موضوع استعلام از شمول ماده ۵۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری خارج است و قاضی اجرای احکام کیفری در این خصوص وظیفه ای ندارد.
۲- با توجه به اطلاق عبارت اجرای حکم تا صدور حکم مجدد به تعویق می افتد مذکور در صدر ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ و با عنایت به ماده ۴۹۴ و نیز ذیل ماده ۴۹۷ آن قانون، صلاحیت قاضی اجرای احکام کیفری برای صدور دستور توقف اجرای حکم و عدم ضرورت دستور دادگاه صادرکننده حکم قطعی یا دادگاه مرجوع الیه پس از تجویز اعاده دادرسی استنباط می شود؛ لیکن چنانچه از متهم تأمینی اخذ نشده یا تأمین کیفری منتفی شده یا متناسب نباشد، مراتب به دادگاه اعلام می شود تا تأمین کیفری لازم اخذ شود.
۳- با عنایت به مراتب مذکور در پاسخ سؤال های ۱ و ۲، پاسخ به این سؤال منتفی است.
مواد مرتبط
- ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۲۵۱ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۵۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۴۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری
- ماده ۴۹۷ قانون آیین دادرسی کیفری