نمایش مبدأ برای ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی

'''ماده ۱۳۰ قانون مجازات اسلامی''': هر کس [[سردستگی گروه مجرمانه|سردستگی یک گروه مجرمانه]] را برعهده گیرد به حداکثر مجازات شدیدترین جرمی‌ که اعضای آن [[گروه مجرمانه|گروه]] در راستای اهداف همان گروه مرتکب شوند، محکوم می‌ گردد مگر آنکه جرم ارتکابی موجب [[حدود|حد]] یا [[قصاص]] یا [[دیه]] باشد که در این صورت به حداکثر مجازات [[معاونت در جرم|معاونت در آن جرم]] محکوم می‌ شود. در [[محاربه]] و [[افساد فی الارض|افساد فی‌ الارض]] زمانی که عنوان محارب یا مفسد فی‌ الارض بر سردسته گروه مجرمانه صدق کند حسب مورد به مجازات محارب یا مفسد فی‌ الارض محکوم می‌ گردد.

تبصره 1 ـ گروه مجرمانه عبارت است از گروه نسبتاً منسجم متشکل از سه نفر یا بیشتر که برای ارتکاب جرم تشکیل می‌ شود یا پس از تشکیل، هدف آن برای ارتکاب جرم منحرف می ‌گردد.

تبصره 2 ـ سردستگی عبارت از تشکیل یا طراحی یا سازماندهی یا اداره گروه مجرمانه است.
*{{زیتونی|[[ماده ۱۲۹ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده قبلی]]}}
*{{زیتونی|[[ماده ۱۳۱ قانون مجازات اسلامی|مشاهده ماده بعدی]]}}

== مواد مرتبط ==
[[ماده ۷۰۷ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)]]

== توضیح واژگان ==
عبارت «نسبتا منسجم» در این تبصره، ابهام دارد و به نظر میرسد که قانونگذار از لفظ «نسبتا» این معنا را اراده کرده است که نیاز به یک گروه متشکل که دارای سلسله مراتب تعریف شده باشد، وجود ندارد، بلکه همین که [[عرف|عرفا]] این جمع را یک گروه منسجم بدانند، برای تحقق گروه مجرمانه کافی است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4954380|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref>

== پیشینه ==
در [[ماده ۴۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰|ماده 45 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370]]، سردستگی در گروه مجرمانه، از [[کیفیات مشدده|عوامل مشدّده]] مجازات محسوب شده بود، طبق این ماده، همکاری حداقل دو نفر برای تحقق سردستگی کفایت میکرد. (در قانون فعلی، حضور حداقل سه نفر برای تحقق سردستگی ضروری است)<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=حقوق جزای عمومی (جلد دوم)|ترجمه=|جلد=|سال=1399|ناشر=مساوات|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=6228828|صفحه=|نام۱=نورمحمد|نام خانوادگی۱=صبری|چاپ=1}}</ref>

* <span class="rtSp"></span>ماده - 45 - سردستگی دو یا چند نفر در ارتکاب جرم اعم از اینکه عمل آنان [[شرکت در جرم]] یا معاونت در جرم باشد از علل مشدده مجازات است .

== نکات توضیحی تفسیری دکترین ==
سر دستگی در قانون فعلی، از موجبات تشدید مجازات است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی بر مبنای قانون مصوب 1/2/1392 به همراه مفاهیم جدید و قوانین جزایی پیشین|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=4148312|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=1}}</ref>سردستگی گروه مجرمانه در حقیقت معاونت در جرم است، اما در این ماده، [[معاونت به عنوان جرم مستقل|به عنوان جرم خاص مورد جرم انگاری قرار گرفته است]].<ref name=":0">{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح مختصر قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3822048|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=1}}</ref>

برای تحقق این ماده، مرتکبین حداقل باید سه نفر باشند که یک نفر از آنها سردسته باشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=محشای قانون مجازات اسلامی|ترجمه=|جلد=|سال=1384|ناشر=مجمع علمی و فرهنگی مجد|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=666204|صفحه=|نام۱=ایرج|نام خانوادگی۱=گلدوزیان|چاپ=5}}</ref>تشدید مذکور در این ماده، الزامی است و دادگاه مکلف به اعمال آنها میباشد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی|ترجمه=|جلد=|سال=1389|ناشر=دادستان و میثاق عدالت|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=1419932|صفحه=|نام۱=سیدمهدی|نام خانوادگی۱=حجتی|نام۲=مجتبی|نام خانوادگی۲=باری|چاپ=1}}</ref> همچنین قانونگذار امکان صدق عنوان محارب و مفسد را بر سردسته را دور از ذهن ندانسته است و مقرر داشته است که اگر عنوان محارب و مفسد بر سردسته صدق کند، به مجازات محاربه و افساد فی الارض، محکوم خواهد شد.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=درآمدی بر حقوق جزای عمومی (واکنش در برابر جرم)|ترجمه=|جلد=|سال=1392|ناشر=میزان|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=5189520|صفحه=|نام۱=غلامحسین|نام خانوادگی۱=الهام|نام۲=محسن|نام خانوادگی۲=برهانی|چاپ=1}}</ref>

== مصادیق و نمونه ها ==
با توجه به این ماده، سردستگی دو یا چند نفر در [[مباشرت]] یا [[معاونت در قتل]]، از موجبات تشدید مجازات است.<ref>{{یادکرد کتاب۲||عنوان=شرح قانون مجازات اسلامی-بخش قصاص جرایم عمدی علیه تمامیت جسمانی|ترجمه=|جلد=|سال=1379|ناشر=ققنوس|مکان=|شابک=|پیوند=|شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران=3078540|صفحه=|نام۱=عباس|نام خانوادگی۱=زراعت|چاپ=3}}</ref>

== مقالات مرتبط ==

* [[چالش‌های تشریفات رسیدگی درمرحله تحیقات مقدماتی در ارتکاب شبکه ای ارتشاء و اختلاس و کلاهبرداری و شرکت های هرمی]]
* [[مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی درحقوق ایران و اسناد بین‌المللی]]
* [[نقش اسناد هویتی در پیشگیری از جرایم سازمان‌یافته]]
* [[سردستگی در حقوق کیفری ایران]]
* [[سردستگی گروه مجرمانه سازمان یافته در جرایم تعزیری]]

== رویه های قضایی ==

* [[نظریه شماره 7/98/1938 مورخ 1399/03/17 اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره شرکت سردسته گروه مجرمانه ارتشاء یا اختلاس و یا کلاهبرداری درفعل مادی این جرایم]]
* [[نظریه شماره 1334/95/7 مورخ 1395/06/07 اداره کل حقوقی قوه قضاییه]]

== منابع ==
{{پانویس}}
[[رده:سردستگی گروه مجرمانه سازمان یافته]]
[[رده:مواد قانون مجازات اسلامی]]
[[رده:کلیات]]
{{مواد قانون مجازات اسلامی}}